Gwefan llywodraeth y DU

Pryd y gallwch hawlio Pensiwn y Wladwriaeth

Gallwch hawlio eich Pensiwn y Wladwriaeth pan fyddwch yn cyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth. Nid yw oedran Pensiwn y Wladwriaeth yr un fath i bawb, felly bydd angen i chi ganfod beth yw'ch un chi.

• Cyfrifo eich oedran Pensiwn y Wladwriaeth

Bydd Y Gwasanaeth Pensiwn yn ysgrifennu atoch bedwar mis cyn i chi gyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth. Bydd y llythyr yn dweud wrthych a oes angen i chi wneud cais am eich Pensiwn y Wladwriaeth. Os ydych yn cael budd-daliadau nawdd cymdeithasol penodol, efallai na fydd angen i chi wneud cais.

Sut i hawlio eich Pensiwn y Wladwriaeth

Y ffordd fwyaf cyfleus i hawlio eich Pensiwn y Wladwriaeth yw ar-lein. Mae hwn yn wasanaeth diogel sydd ar gael 24 awr y dydd. Mae’n eich galluogi i wneud eich hawl ar eich cyflymder eich hun a gallwch arbed eich hawl ar unrhyw adeg a dychwelyd iddi yn ddiweddarach.

Gallwch hawlio eich Pensiwn y Wladwriaeth ar-lein os:

• ydych yn byw yng Nghymru, Lloegr neu’r Alban
• ydych wedi derbyn llythyr gan Y Gwasanaeth Pensiwn

Sut i hawlio’ch Pensiwn y Wladwriaeth os ydych yn byw yng Ngogledd Iwerddon neu dramor.

• Gwneud cais am Bensiwn y Wladwriaeth yng Ngogledd Iwerddon Opens new window

• Pensiwn y Wladwriaeth ar gyfer pobl sy’n byw tramor Opens new window

Os ydych yn cael budd-daliadau nawdd cymdeithasol penodol mae’n bosib ni fydd angen i chi wneud cais.

Os nad ydych yn gallu hawlio Pensiwn y Wladwriaeth ar-lein gallwch gysylltu â’r llinell Hawlio Pensiwn y Wladwriaeth:

Ffôn: 0800 731 7898
Ffôn testun: 0800 731 7339

Dydd Llun i ddydd Gwener 8am i 8pm (ac eithrio gwyliau cyhoeddus).

Gallwch hefyd lawrlwytho ffurflen gais Pensiwn y Wladwriaeth, ei hargraffu, ac yna ei chwblhau a'i hanfon i'ch Canolfan Bensiwn leol. Ond gall hyn gymryd mwy o amser na chysylltu dros y ffôn.

• Download 'Ffurflen gais Pensiwn y Wladwriaeth (BR1)' (PDF, 172K)

• Cymorth gyda ffeiliau PDF

• Cost cysylltu â rhifau ffôn 08 a 03

Cwsmeriaid sy'n siarad Welsh

Gall cwsmeriaid sy'n siarad Welsh ac yn byw yng Nghymru:

• ffonio llinell hawlio Pensiwn y Wladwriaeth ar 0800 731 7936 (rhwng 8.00 am ac 8.00 pm, o ddydd Llun i ddydd Gwener, ac eithrio gwyliau cyhoeddus)
• defnyddio’r gwasanaeth ffôn testun ar 0800 731 7013 os oes gennych nam ar eich lleferydd neu eich clyw (rhwng 8.00 am ac 8.00 pm, o ddydd Llun i ddydd Gwener, ac eithrio gwyliau cyhoeddus)

Beth i’w wneud os nad ydych yn cael ei cysylltu ynghylch Pensiwn y Wladwriaeth

Os nad ydych wedi clywed gan Bensiwn y Wladwriaeth pan rydych yn dri mis o’ch oedran Pensiwn y Wladwriaeth, bydd angen i chi gysylltu â’r Gwasanaeth Pensiwn ar 0800 731 7898. Ffôn testun: 0800 731 7339, dydd Llun i ddydd Gwener 8am i 8pm (ac eithrio gwyliau cyhoeddus).

Rhestr wirio o'r hyn fydd ei angen arnoch wrth wneud eich cais

Bydd angen y canlynol arnoch wrth law pan fyddwch yn gwneud cais:

• eich rhif Yswiriant Gwladol
• eich cyfeiriad presennol a'r cod post, yn ogystal â'ch dau gyfeiriad blaenorol
• os ydych yn briod neu mewn partneriaeth sifil, bydd angen manylion eich gŵr, gwraig neu bartner sifil arnom, mae hyn yn cynnwys rhif Yswiriant Gwladol
• dyddiad eich priodas neu bartneriaeth sifil
• os ydych wedi ysgaru neu'n weddw neu fod eich partneriaeth sifil wedi'i diddymu neu fod eich partner sifil wedi marw, bydd angen dyddiadau perthnasol arnom hefyd
• manylion unrhyw fudd-daliadau neu hawliadau nawdd cymdeithasol rydych chi neu eich gŵr, gwraig neu bartner sifil yn eu cael neu'n aros i glywed amdanynt
• eich rhif nawdd cymdeithasol a dyddiadau perthnasol yr oeddech y tu allan i’r DU - os ydych wedi byw neu weithio y tu allan i'r DU
• manylion y cyfrif rydych am i’ch Pensiwn y Wladwriaeth gael ei dalu’n uniongyrchol i mewn iddo

Mae'r holl wybodaeth rydych yn ei rhoi i ni'n gyfrinachol. Er mwyn sicrhau gwasanaeth o ansawdd uchel, caiff pob galwad ffôn ei recordio at ddibenion diogelwch, hyfforddi ac ansawdd.

Bod yn gymwys ar gyfer Pensiwn sylfaenol y Wladwriaeth

Mae eich Pensiwn sylfaenol y Wladwriaeth yn seiliedig ar eich cyfraniadau Yswiriant Gwladol.

Mynnwch wybod sut rydych yn gymwys i gael eich Pensiwn sylfaenol y Wladwriaeth.

• Bod yn gymwys i gael Pensiwn sylfaenol y Wladwriaeth

Faint o Bensiwn y Wladwriaeth a gewch

Er mwyn cael amcangyfrif o faint o Bensiwn y Wladwriaeth y gallwch ei gael, gweler 'Cael rhagolwg Pensiwn y Wladwriaeth'.

• Cael rhagolwg Pensiwn y Wladwriaeth

Sut y telir Pensiwn y Wladwriaeth

Telir pob budd-dal, pensiwn a lwfans i mewn i gyfrif o'ch dewis, er enghraifft eich cyfrif banc. Dyma'r dull mwyaf diogel, cyfleus ac effeithlon o dalu.

Os ydych wedi'ch cofrestru'n ddall neu os oes angen gofalwr arnoch i gasglu eich arian, gallwch enwebu cynorthwy-ydd i gasglu eich pensiwn neu eich budd-dal ar eich rhan.

• Enwebu cynorthwy-ydd i gasglu budd-daliadau neu bensiwn ar eich rhan

• Sut y telir budd-daliadau a phensiynau (adran arian, treth a budd-daliadau)

Oedi cyn gwneud cais am eich Pensiwn y Wladwriaeth

Nid oes yn rhaid i chi hawlio eich Pensiwn y Wladwriaeth cyn gynted ag y byddwch yn cyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth.

Efallai y byddwch yn gallu oedi cyn gwneud cais amdano (ei ohirio). Gallwch naill ai cael Pensiwn y Wladwriaeth ychwanegol bob wythnos yn ogystal â'ch Pensiwn y Wladwriaeth wythnosol arferol neu gyfandaliad trethadwy. Gweler 'Gohirio Pensiwn y Wladwriaeth' am ragor o wybodaeth

• Gohirio Pensiwn y Wladwriaeth

Beth i'w wneud os bydd eich amgylchiadau'n newid

Dylech ddweud wrth Y Gwasanaeth Pensiwn os ydych yn:

• symud cartref
• mynd i'r ysbyty neu'n dod allan o'r ysbyty
• mynd y tu allan i'r DU i fyw neu am ymweliad hir
• mynd i gartref gofal

• Rhoi gwybod i'r Gwasanaeth Pensiwn am newid yn eich cyfeiriad, manylion banc neu amgylchiadau eraill

Mynd i'r ysbyty

Os byddwch yn mynd i'r ysbyty, ni fydd hyn yn effeithio ar eich Pensiwn sylfaenol y Wladwriaeth. Ond os cewch Gredyd Pensiwn, efallai y bydd yn gostwng os byddwch yn yr ysbyty am fwy na phedair wythnos.

Mwy o ddolenni defnyddiol

• Newidiadau i Bensiwn y Wladwriaeth o 6 Ebrill 2010

• Proffiliwr Pensiwn y Wladwriaeth

• Ar fin ymddeol - beth y mae angen i chi ei wneud

• Rhagor o wybodaeth am weithio'n rhan amser ar ôl i chi ymddeol

• Archebu taflenni gan y Gwasanaeth Pensiwn ar-lein Opens new window

• Archebu taflenni hwylus gan y Gwasanaeth Pensiwn

Cysylltiadau defnyddiol

• Cysylltiadau'n ymwneud ag ymddeol

• Cysylltiadau cyngor a chymorth ariannol

• Cysylltiadau i bobl dros 50 oed