Gwefan llywodraeth y DU

Pwy all gael Lwfans Byw i'r Anabl?

Efallai y cewch Lwfans Byw i'r Anabl os:

• oes gennych anabledd corfforol neu feddyliol, neu'r ddau
• yw eich anabledd mor ddifrifol fel bod angen cymorth arnoch i ofalu amdanoch eich hun, neu os oes gennych anawsterau cerdded, neu'r ddau
• ydych chi dan 65 oed pan fyddwch yn hawlio

Gallwch gael Lwfans Byw i'r Anabl os ydych yn gweithio neu beidio.

Fel arfer nid effeithir arno gan unrhyw gynilion neu incwm sydd gennych.

Os ydych chi'n 65 oed neu'n hŷn, efallai y cewch Lwfans Gweini.

• Lwfans Byw i'r Anabl - cymhwyster

• Lwfans Gweini

Rheolau arbennig - os ydych yn angheuol wael

Mae rheolau arbennig os oes gennych glefyd cynyddol ac nad oes disgwyl i chi fyw'n hwy na chwe mis arall. Mae’r rheolau arbennig i'ch helpu i gael Lwfans Gweini yn gyflym ac yn fwy hawdd.

Archwiliadau meddygol

Fel arfer ni fydd angen archwiliad meddygol arnoch pan fyddwch yn hawlio Lwfans Byw i'r Anabl. Ond, os gofynnir i chi gael archwiliad, gallwch gael mwy o wybodaeth drwy ddilyn y ddolenni isod.

• Lwfans Byw i'r Anabl – archwiliad meddygol

• Archwiliad meddygol Lwfans Byw i’r Anabl – beth mae’n olygu

• Archwiliad meddygol Lwfans Byw i’r Anabl – beth sy’n digwydd nesaf

Newidiadau i Lwfans Byw i’r Anabl

O 2013 bydd budd-dal newydd Taliad Annibyniaeth Bersonol yn disodli’r Lwfans Byw i’r Anabl ar gyfer pobl anabl rhwng 16 a 64 oed.

Defnyddiwch y ddolen ganlynol i gael gwybod mwy am y budd-dal newydd, gan gynnwys beth fydd yn digwydd os ydych eisoes yn cael Lwfans Byw i’r Anabl.

• Taliad Annibyniaeth Bersonol

Faint fyddwch chi'n ei gael?

Mae p’un a allwch gael Lwfans Byw i’r Anabl neu beidio, a’r swm a gewch, yn seiliedig ar eich anghenion ac amgylchiadau presennol. Os bydd eich anghenion neu’ch amgylchiadau’n newid, gall eich budd-dal gynyddu, gostwng neu ddod i ben.

Mae dwy ran i Lwfans Byw i'r Anabl a elwir yn 'elfennau':

• elfen ofal - os oes angen help arnoch i ofalu amdanoch chi'ch hun neu oruchwyliaeth i'ch cadw'n ddiogel
• elfen symudedd - os na allwch chi gerdded neu os oes angen help arnoch i symud o gwmpas

Dim ond un elfen y bydd gan rai pobl yr hawl iddi tra bydd gan eraill hawl i'r ddwy elfen.

Telir yr elfen ofal a'r elfen symudedd ar wahanol gyfraddau yn dibynnu ar sut y mae'r anabledd yn effeithio arnoch.

Mae’n bwysig eich bod yn rhoi gwybodaeth gywir i’r Gwasanaeth, Anabledd a Gofalwyr er mwyn i chi gael y swm cywir. Os bydd y wybodaeth rydych wedi’i roi yn newid, mae’n rhaid i chi ddweud wrth y Gwasanaeth, Anabledd a Gofalwyr. Byddant yn gwirio eich bod yn dal i gael y swm cywir.

• Llinell Gymorth Budd-daliadau Anabledd – ar gyfer Lwfans Byw i’r Anabl a Lwfans Gweini

Sut mae Lwfans Byw i’r Anabl yn cael ei dalu

Caiff pob budd-dal, pensiwn a lwfans ei dalu i mewn i gyfrif. Dyma’r ffordd fwyaf diogel, cyfleus ac effeithlon o gael ei dalu.

• Sut y telir budd-daliadau a phensiynau

Yr effaith ar fudd-daliadau a hawliadau eraill

Os byddwch chi'n dechrau cael Lwfans Byw i'r Anabl, efallai y bydd yn cynyddu'r budd-daliadau eraill y mae gennych chi'r hawl i'w cael, er enghraifft:

• Cymhorthdal Incwm
• Lwfans Cyflogaeth a Chymorth yn seiliedig ar incwm
• Lwfans Ceisio Gwaith yn seiliedig ar incwm
• Credyd Pensiwn
• Budd-dal Tai
• Budd-dal Treth Cyngor
• Credyd Treth Gwaith
• Credyd Treth Plant

Fel arfer bydd Lwfans Byw i'r Anabl yn cael ei anwybyddu fel incwm wrth gyfrifo'r budd-daliadau cysylltiedig ag incwm hyn a chredydau treth.

Cyfraddau a sut i wneud cais

Gwnewch cais yn syth - os bydd oedi, efallai y byddwch chi'n colli budd-dal.

Gallwch wneud cais ar-lein neu gallwch gael pecyn cais drwy:

• ffonio'r Llinell Ymholiadau Budd-daliadau
• lawrlwytho’r ffurflen oddi ar y wefan hon

Isod, cewch wybod mwy am 'Lwfans Byw i’r Anabl - cyfraddau a sut i'w hawlio'

• Lwfans Byw i’r Anabl - cyfraddau a sut i'w hawlio

Newidiadau yn eich amgylchiadau

Mae eich hawl i Lwfans Byw i’r Anabl a’r swm a gewch yn seiliedig ar y wybodaeth a rhoddwyd gennych i’r Gwasanaeth, Anabledd a Gofalwyr. Os bydd y wybodaeth hon yn newid, eich cyfrifoldeb chi yw dweud wrth y Gwasanaeth, Anabledd a Gofalwyr. Gallant wirio os ydych dal yn gymwys i gael budd-dal a’ch bod yn cael y swm cywir.

Os ydych yn ansicr pa newidiadau sydd angen i chi roi gwybod iddynt, darllenwch ‘Lwfans Byw i’r Anabl - eich amgylchiadau’.

• Lwfans Byw i’r Anabl – eich amgylchiadau

Gwybodaeth am Fudd-daliadau Anabledd – Fersiwn Iaith Arwyddion Prydain

Cynhyrchwyd cyfres o ffilmiau mewn Iaith Arwyddion Prydain ar gyfer pobl sy’n fyddar neu drwm eu clyw. Mae’r pedwar ffilm gyntaf yn rhoi gwybodaeth sylfaenol am wahanol fudd-daliadau, a bydd yr un olaf yn esbonio sut i wneud cais os ydych yn gymwys.

• Fideo: gwybodaeth am fudd-daliadau os ydych yn fyddar neu drwm eich clyw

Mwy o ddolenni defnyddiol

• Canllaw cymorth ariannol i bobl anabl (adran pobl anabl)

• Gwybodaeth i ofalwyr (adran gofalu am rywun)

• Eich cartref, addasiadau a chyfarpar (adran pobl anabl)

• Grantiau Gofal Cymunedol

Cysylltiadau defnyddiol

• Cysylltiadau arian, treth a budd-daliadau