Gwefan llywodraeth y DU

Beth yw talebau gofal plant?

Os ydych yn gweithio ac yn talu am ofal plant, efallai y bydd eich cyflogwr yn gallu helpu gyda rhywfaint o'ch costau gofal plant. Mae talebau gofal plant yn un ffordd y gall wneud hyn.

Mae taflen IR115 yn egluro mwy am dalebau gofal plant, a ffyrdd eraill y gall cyflogwyr helpu gyda gofal plant.

• Lawrlwytho taflen IR115 'Talu am Ofal Plant' (PDF, 105K) Opens new window

• Cymorth gyda ffeiliau PDF

Pwy all ddefnyddio'r cyfrifydd hwn?

Os yw eich cyflogwr wedi cynnig talebau gofal plant i chi, ewch i gam un.

Os nad yw eich cyflogwr wedi cynnig talebau gofal plant, ni fydd y cyfrifydd yn berthnasol i chi. Ond gallwch ddefnyddio'r cyfrifydd o hyd i weld a allech gael budd o dalebau. Er mwyn gwneud hyn, dylech ateb y cwestiynau fel petaech wedi cael cynnig talebau, a nodi symiau amcangyfrifedig. Os bydd y canlyniadau'n dangos y byddech yn well eich byd gyda thalebau, siaradwch â'ch cyflogwr i weld a fyddai'n ystyried eu cynnig.

Cam un

Darllenwch i weld a yw'r ddau beth canlynol yn berthnasol:

• rydych yn defnyddio gofal plant cofrestredig neu gymeradwy
• mae eich cyflogwr wedi cynnig talebau gofal plant i chi, neu wedi trefnu gofal plant ar eich cyfer gyda darparwr gofal plant masnachol, fel meithrinfa

Os yw'r ddau'n berthnasol, ewch i gam dau.

• Beth yw gofal plant cofrestredig neu gymeradwy ar gyfer credydau treth?

Cam dau

Os yw un o'r canlynol yn berthnasol i chi, nid oes angen i chi ddefnyddio'r cyfrifydd - byddwch yn well eich byd yn derbyn talebau gofal plant:

• dim ond un plentyn sydd gennych ac nid yw fel arfer yn byw gyda chi (oni bai eich bod yn gwpl a bod eich plentyn yn byw gyda'ch partner sy'n un o Weision y Goron sydd wedi'i anfon dramor. Os felly ewch i gam tri)
• mae eich cyflogwr yn cynnig talebau gofal plant i chi heb ostwng eich cyflog

Os nad yw'r naill na'r llall yn berthnasol i chi, ewch i gam tri.

Cam tri

Peidiwch â defnyddio'r cyfrifydd hwn os gallwch roi ateb cadarnhaol i unrhyw un o'r canlynol:

• mae cyfanswm gwerth y talebau a gynigiwyd i chi (neu'r swm y mae eich cyflogwr yn ei dalu'n uniongyrchol i ddarparwr gofal plant ar eich rhan) yn fwy na £55 yr wythnos neu £243 y mis
• rydych yn byw neu'n gweithio yn y DU ond mae gennych blentyn y tu allan i'r DU (nid yw hyn yn eich cynnwys os ydych yn rhan o gwpl ac mae eich plentyn yn byw gyda'ch partner sy'n un o Weision y Goron sydd wedi'i anfon dramor)
• rydych yn cael Credyd Pensiwn ac yn gweithio 16 awr neu fwy yr wythnos

Os oes unrhyw un o'r rhain yn berthnasol i chi a'ch bod yn gymwys i gael credydau treth yn eich barn chi, dylech wneud cais. Os ydych eisoes yn cael credydau treth, a'ch bod yn derbyn y talebau, rhowch wybod i'r Swyddfa Credyd Treth. Bydd angen i chi roi gwybod i'r swyddfa faint y mae eich incwm a'ch costau gofal plant wedi gostwng.

Os nad yw un o'r rhain yn berthnasol i chi, gallwch ddefnyddio'r cyfrifydd.

• Cael gwybod mwy am beth y mae ‘analluogrwydd’ yn ei olygu ar gyfer credydau

Os oes unrhyw un o'r rhain yn berthnasol i chi a'ch bod yn gymwys i gael credydau treth yn eich barn chi, dylech wneud cais. Os ydych eisoes yn cael credydau treth, a'ch bod yn derbyn y talebau, rhowch wybod i'r Swyddfa Credyd Treth.

Bydd angen i chi roi gwybod i'r swyddfa faint y mae eich incwm a'ch costau gofal plant wedi gostwng.

Os nad yw un o'r rhain yn berthnasol i chi, gallwch ddefnyddio'r cyfrifydd.

• Ewch i ddechrau'r adran talebau gofal plant a chredydau treth - cyfrifo a fyddech yn well eich byd Opens new window

• Sut i wneud cais am gredydau treth

Gwybodaeth i'w chasglu ynghyd cyn dechrau

Eich incwm

Casglwch ynghyd fanylion eich holl incwm (ac incwm eich partner os oes un gennych) ar gyfer y canlynol:

• y flwyddyn dreth ddiwethaf - a ddechreuodd ar 6 Ebrill 2011 ac a ddaeth i ben ar 5 Ebrill 2012
• y flwyddyn dreth bresennol - a ddechreuodd ar 6 Ebrill 2012 ac a ddaw i ben ar 5 Ebrill 2013
  

• Dysgwch sut i gyfrifo eich incwm at ddibenion credydau treth

Eich costau gofal plant

Gweithiwch allan eich costau gofal plant wythnosol cyfartalog cyn dechrau'r cyfrifydd. Bydd hyn yn eich helpu i arbed amser pan ofynnir i chi am y wybodaeth hon. O ran y cyfrifydd, rhaid i chi gynnwys costau y telir amdanynt drwy unrhyw dalebau gofal plant a gynigiwyd i chi (gan gynnwys talebau yn gyfnewid am aberthu cyflog).

• Sut i gyfrifo eich costau gofal plant wythnosol cyfartalog

Os yw’ch talebau yn gyfnewid am ostyngiad mewn cyflog neu dâl (aberthu cyflog)

Bydd angen i chi ddweud faint y caiff eich cyfog ei ostwng gan. Gwnewch yn siŵr eich bod yn rhoi’r cyfanswm blynyddol y caiff eich cyflog ei ostwng gan.

Eich talebau neu daliadau a wneir yn uniongyrchol gan eich cyflogwr

Casglwch ynghyd fanylion y canlynol:

• swm wythnosol, misol neu flynyddol y talebau gofal plant neu'r taliadau y mae eich cyflogwr yn eu gwneud yn uniongyrchol i ddarparwr gofal plant ar eich rhan
• dyddiad dechrau'r talebau/taliadau'r cyflogwr

Os yw eich cyflogwr yn gwneud taliadau uniongyrchol i ddarparwr gofal plant, dylech drin y taliadau hynny fel pe baent yn dalebau pan fyddwch yn defnyddio'r cyfrifydd.

Os ydych chi neu’ch partner yn sâl neu’n anabl

Darllenwch i weld a yw unrhyw un o'r canlynol yn berthnasol i chi cyn dechrau'r cyfrifydd. Os felly, gallwch ateb 'ydw' pan fydd y cyfrifydd yn gofyn i chi a ydych yn anabl:

• rydych yn cael Elfen Ofal Lwfans Byw i'r Anabl ar y Gyfradd Uchaf
• rydych yn cael Lwfans Gweini ar y Gyfradd Uwch
• mae gennych anabledd ac rydych yn bodloni'r amodau a nodir yn y canllaw 'Mae gennych anabledd - a allwch gael Credyd Treth Gwaith?' (dilynwch y ddolen isod)

• Mae gennych anabledd - a allwch gael Credyd Treth Gwaith?

Os ydych chi’n rhan o gwpl – gweld a yw un ohonoch yn ‘analluog’

Os ydych yn rhan o gwpl bydd y cyfrifydd hefyd yn gofyn a yw un ohonoch yn ‘analluog’. Golyga hyn eich bod chi’n sâl neu’n anabl ac yn cael budd-daliadau penodol, neu gredydau Yswiriant Gwladol mewn rhai amgylchiadau. I weld a yw un ohonoch yn cael eich categoreiddio’n ‘analluog’ cyn i chi gychwyn drwy ddilyn y ddolen isod.

• 'Analluogrwydd': beth mae hyn yn ei olygu o ran Credyd Treth Gwaith

Hefyd atebwch ‘ydw’ pan fydd y cyfrifydd yn gofyn a ydych yn analluog os yw unrhyw un o’r ganlynol yn berthnasol:

• rydych yn glaf mewnol mewn ysbyty
• rydych yn y carchar (naill ai ar remand, neu’n bwrw dedfryd o garchar)
• mae gennych hawl i gael Lwfans Gofalwr – hyd yn oed os nad ydych yn cael unrhyw daliadau oherwydd eich bod yn cael budd-daliadau eraill yn lle

Eich canlyniadau

Canllaw yn unig yw'r canlyniadau i weld a fyddech yn well eich byd yn cael talebau gofal plant. Caiff eich hawl i gael credydau treth ei weithio allan pan fyddwch yn gwneud cais, neu'n rhoi gwybod am newid yn eich amgylchiadau.

Efallai yr hoffech argraffu'r canlyniadau.

Os yw eich canlyniadau yn dangos bod eich incwm islaw'r Isafswm Cyflog Cenedlaethol

Bydd unrhyw dalebau a gewch yn gyfnewid am ostyngiad yn eich cyflog (a elwir yn 'aberthu cyflog') yn gostwng eich cyfradd cyflog fesul awr. Gallai hyn olygu eich bod yn ennill llai na'r isafswm cyflog cenedlaethol ar gyfer eich grŵp oedran. Bydd y dudalen canlyniadau yn dweud wrthych os gallai hyn fod yn broblem.

Os bydd hyn yn digwydd efallai y byddwch am siarad â'r Llinell Gymorth Hawliau Cyflog a Gweithio.

• Llinell Gymorth Hawliau Cyflog a Gweithio Opens new window

• Cyfraddau'r Isafswm Cyflog Cenedlaethol

Mwy o ddolenni defnyddiol

• Mae gennych blant - a allwch gael credydau treth ar eu cyfer?

• Nid yw eich teulu yn byw yn y DU - a allwch gael credydau treth?

• Newidiadau i ofal plant - effaith ar Gredyd Treth Gwaith

Cysylltiadau defnyddiol

• Manylion cyswllt ar gyfer y Llinell Gymorth Credyd Treth