Gwefan llywodraeth y DU

Amseriad

Cofiwch na allwch drefnu dyddiad pendant ar gyfer yr angladd hyd nes y bydd y farwolaeth wedi'i chofrestru. Os bydd yn rhaid rhoi gwybod i'r crwner am y farwolaeth, caiff hyn effaith ar y dyddiad y gellir cynnal yr angladd.

• Cofrestru marwolaeth

Ystyried dymuniadau'r unigolyn sydd wedi marw

Cofiwch edrych ar ewyllys yr unigolyn sydd wedi marw neu gyfarwyddiadau ysgrifenedig eraill i weld a oes dymuniadau arbennig o ran ei angladd neu'r hyn a ddylai ddigwydd i'r corff. (Fodd bynnag, nid oes yn rhaid i'r ysgutor ddilyn y cyfarwyddiadau am yr angladd a adawyd yn yr ewyllys.)

Os nad oes unrhyw ddymuniadau clir, fel arfer yr ysgutor/gweinyddydd neu'r perthynas agosaf fydd yn penderfynu a gaiff y corff ei amlosgi neu ei gladdu.

• Gwybodaeth am amlosgi Opens new window

Opsiynau ar gyfer angladd

Yr unig ofyniad cyfreithiol yn y DU o ran angladdau yw bod yn rhaid i'r farwolaeth fod wedi'i hardystio a'i chofrestru a bod yn rhaid i'r corff gael ei gladdu neu ei amlosgi.

• Gwybodaeth am angladd cyngor Opens new window

• Gwybodaeth am wasanaeth angladd cymunedol Opens new window

• Angladdau mwy gwyrdd

Angladdau y tu allan i Gymru a Lloegr

Bydd angen caniatâd gennych gan grwner yn yr ardal leol cyn y gellir symud corff y tu allan i Gymru a Lloegr. Gallwch ddod o hyd i grwner lleol drwy ddefnyddio gwefan Cymdeithas Crwneriaid Cymru a Lloegr drwy ddilyn y ddolen isod.

Mae'r rheolau yn gymhleth ond bydd swyddfa'r crwner yn gallu rhoi gwybodaeth i chi am yr hyn sydd angen i chi ei wneud. Mae trefnwyr angladdau arbenigol hefyd a ddylai allu helpu. Gallwch ddarllen mwy am drefnwyr angladdau yn yr adran 'Defnyddio trefnydd angladdau' ar y dudalen hon.

Bydd y crwner yn rhoi gwybod i chi pryd y gellir symud y corff. Fel arfer, gellir symud y corff ar ôl pedwar diwrnod, ond o dan amgylchiadau arbennig, gall y crwner gytuno i'r corff gael ei symud yn gynt.

Bydd y crwner yn cyhoeddi hysbysiad symud (ffurflen 104). Wedyn caiff rhan o'r hysbysiad hwn ei hanfon at y cofrestrydd genedigaethau, marwolaethau a phriodasau.

• Cymdeithas Crwneriaid Cymru a Lloegr Opens new window

Dewis trefnydd angladdau - beth i'w ystyried

Mae llawer o bobl yn dewis defnyddio trefnydd angladdau proffesiynol ond yn gyfreithiol, nid oes yn rhaid i chi wneud hynny. Os nad ydych am ddefnyddio trefnydd angladdau, gwelwch 'Trefnu angladd heb drefnydd angladdau' isod.

Dylai trefnwyr angladdau sicrhau yr ymdrinnir â'r unigolyn sydd wedi marw mewn ffordd urddasol. Efallai y bydd ffrindiau, teulu, clerigwyr neu eich meddyg yn gallu argymell trefnwyr angladdau lleol. Mae'r rhan fwyaf o gwmnïau lleol hefyd wedi'u rhestru yn y llyfr ffôn.

Gwasanaethau y mae trefnydd angladdau yn eu darparu

Efallai yr hoffech ofyn i'r trefnydd angladdau:

• drefnu'r angladd yn llwyr
• trefnu hysbysiad i'w roi yn y papurau newydd
• darparu staff ac arch addas
• symud yr unigolyn sydd wedi marw o'r man lle y bu farw i adeilad y trefnydd angladdau
• gofalu am yr unigolyn sydd wedi marw cyn yr angladd
• darparu hers i'r fynwent neu'r amlosgfa

Penderfynu pa drefnydd angladdau i'w ddefnyddio

Gall gwahanol drefnwyr angladdau godi gwahanol symiau am yr un gwasanaeth felly ceisiwch gael mwy nag un dyfynbris er mwyn cymharu costau. Gofynnwch am restr prisiau fanwl er mwyn gweld beth maent yn ei godi am eu gwasanaethau cyn gwneud penderfyniad.

Unwaith y byddwch wedi dewis trefnydd angladdau, sicrhewch eich bod yn gwneud y canlynol:

• cael dyfynbris ysgrifenedig yn nodi manylion yr holl gostau a godir arnoch
• gofyn am y ffioedd a delir gan y trefnydd angladdau i eraill (a elwir yn 'treuliau') ar gyfer pethau fel cyhoeddiadau mewn papurau newydd

Mae'n bosibl y bydd angen i chi lofnodi contract gyda'r trefnydd angladdau. Gwnewch yn siŵr eich bod yn ei ddarllen yn ofalus ac yn holi'r trefnydd angladdau am unrhyw beth nad ydych yn ei ddeall.

Cymdeithasau masnach trefnwyr angladdau

Ni chaiff trefnwyr angladdau eu rheoleiddio na'u trwyddedu ond mae'r rhan fwyaf ohonynt yn aelodau o un o ddwy gymdeithas fasnach, sef:

• Cymdeithas Genedlaethol y Trefnwyr Angladdau (NAFD)
• Cymdeithas y Trefnwyr Angladdau Perthynol ac Annibynnol (SAIF)

Rhaid i aelodau o'r cymdeithasau masnach hyn roi rhestr prisiau i chi ar gais. Ni allant godi mwy arnoch na'u hamcangyfrif ysgrifenedig oni fyddwch yn rhoi caniatâd iddynt wneud hynny. Nid yw bob amser yn glir o'u hysbysebion pa un a yw trefnydd angladdau yn annibynnol neu'n rhan o grŵp, felly gofynnwch i'r trefnydd angladdau cyn i chi fynd yn eich blaen.

• Cymdeithas Genedlaethol y Trefnwyr Angladdau Opens new window

• Cymdeithas y Trefnwyr Angladdau Perthynol ac Annibynnol Opens new window

Os ydych yn anfodlon ar wasanaeth trefnydd angladdau

Cysylltwch â'ch Canolfan Cyngor ar Bopeth leol neu Cyswllt Defnyddwyr os ydych yn anfodlon ar y gwasanaethau rydych wedi'u cael gan drefnydd angladdau. Os yw'r trefnydd angladdau yn aelod o gymdeithas fasnach, gallwch hefyd gysylltu â'r gymdeithas honno a defnyddio ei wasanaethau i ddatrys unrhyw anghydfodau.

• Manylion cyswllt Cyswllt Defnyddwyr

• Canolfan Cyngor ar Bopeth Opens new window

Eich hawliau wrth benodi trefnydd angladdau

Dylai gwasanaethau rydych wedi talu amdanynt gael eu darparu gyda gofal a sgil resymol a dylent fod o safon dda.

I gael gwybod am hawliau defnyddwyr a sut i gwyno am wasanaethau angladd, dilynwch y dolenni isod.

• Gwneud cwyn - beth i'w wneud yn gyntaf

• Prynu gwasanaeth - hawliau defnyddwyr

Trefnu angladd heb drefnydd angladdau

Gallwch drefnu angladd heb gymorth trefnydd angladdau. Os byddwch yn dewis gwneud hyn, cysylltwch ag Adran Mynwentydd ac Amlosgfeydd eich awdurdod lleol i gael cyngor ac arweiniad. Gallwch hefyd gael cymorth a gwybodaeth gan y Ganolfan Marwolaethau Naturiol.

• Dod o hyd i'ch awdurdod lleol

• Mynd i wefan y Ganolfan Marwolaethau Naturiol Opens new window