Gwefan llywodraeth y DU

Beth yw cyflog wedi'i seilio ar berfformiad?

Ffordd o wobrwyo gweithwyr am well perfformiad yw cyflog wedi'i seilio ar berfformiad.

Mae nifer o resymau pam y byddai'ch cyflogwyr yn awyddus i gyflwyno'r math hwn o gynllun cyflog. Efallai eu bod:

Er mwyn i gynlluniau sy'n seiliedig ar berfformiad weithio, dylid eu seilio ar dargedau clir, mesuradwy y mae'r cyflogwyr a'r gweithwyr yn cytuno iddynt. Fel arfer cewch wybod am y targedau hyn yn eich contract cyflogaeth a chyfarfodydd gwerthuso perfformiad gyda'ch rheolwr/wraig.

• Mwy am gontractau cyflogaeth

Cynlluniau cyfnod byr

Fel arfer, taliadau bonws neu gomisiwn ar werthiannau a gynigir mewn cynlluniau cyfnod byr. Bydd y taliadau'n amrywio ac, fel arfer, defnyddir y cynlluniau hyn i annog y staff i wella'u perfformiad nhw'u hunain.

Cynlluniau tymor hir

Mae cynlluniau tymor hir yn cynnig buddiannau megis cyfle i gael cyfranddaliadau yn y cwmni, ac fe all hynny annog pobl i fod yn driw i'r sefydliad a'i amcanion.

Beth i'w wneud os byddwch chi'n wynebu problemau

Weithiau, cytunir y telir bonysau os bydd eich cyflogwyr yn gweld yn dda. Mewn geiriau eraill, eich cyflogwyr fydd yn penderfynu pwy gaiff ei dalu a faint. Pan fydd hyn yn digwydd, rhaid i'r cyflogwyr allu cyfiawnhau eu penderfyniad.

Os tybiwch fod camgymeriad wedi'i wneud:

• Sut mae datrys problem yn y gwaith

Mae'r gyfraith yn delio â bonysau sydd heb eu talu mewn tair ffordd:

• torri contract
• didyniadau anghyfreithlon o gyflogau
• gwahaniaethu anghyfreithlon

Didyniadau o gyflog / torri contract

Fel arfer, bydd unrhyw hawl i fonws yn cael ei gynnwys yn eich contract cyflogaeth. Ni fydd hyn bob amser ar ffurf ysgrifenedig. Gellir cytuno iddo ar lafar neu gall fod yn ddealledig oherwydd y ffordd y bydd y busnes fel arfer yn gweithio.

Os oes sôn am fonws neu gomisiwn yn eich contract, torrir y contract wrth beidio â'i dalu oni bai fod amod arall yn nodi'n wahanol.

Gellir ystyried methu â thalu bonws neu gomisiwn y mae gennych yr hawl iddo hefyd yn ddidyniad anghyfreithlon o gyflog.

Mae gennych yr hawl i ddwyn achos torcontract a didynnu anghyfreithlon o gyflog, ond chewch chi ddim mwy o arian yn ôl nag y collasoch chi. Yn aml iawn, mae'n haws hawlio am ddidynnu o gyflog.

• Sut mae datrys problem yn y gwaith

Gwahaniaethu

Ni chaiff eich cyflogwyr wahaniaethu yn erbyn grwpiau penodol o bobl - er enghraifft drwy roi bonysau llai i fenywod. Yn ddelfrydol, dylai fod gan eich cyflogwyr ganllawiau sy'n nodi hyd a lled arferol y bonws.

• Gwahaniaethu yn y gweithle

Beth os byddwch chi'n rhoi'r gorau i'ch swydd?

Dylech edrych ar eich contract cyflogaeth yn ofalus iawn i weld pa bryd y mae gan eich cyflogwyr yr hawl i ddal eich cyflog yn ôl. Mae gennych hawl i gael eich talu am bopeth y gwnaethoch ei ennill hyd nes i chi roi'r gorau iddi.

Os ydych chi wedi gadael eich swydd gan fod eich cyflogwyr yn gwrthod eich talu, mae'n bosib y gallwch chi ddwyn achos o ddiswyddiad oherwydd ymddygiad cyflogwr.

Oni allwch chi brofi eich bod wedi gorfod rhoi'r gorau i'ch swydd oherwydd ymddygiad eich cyflogwyr, chewch chi mo'ch talu am unrhyw gyfnod o rybudd pan na fyddwch chi'n gweithio. Bydd eich taliadau comisiwn yn y dyfodol yn dibynnu ar delerau eich contract.

• Cyfnod rhybudd

• Contractau cyflogaeth

• Diswyddiadau oherwydd ymddygiad Cyflogwyr

Ble i gael cymorth

Am ragor o wybodaeth ar ble i gael cymorth gyda materion cyflogaeth gallwch â’r dudalen cysylltiadau cyflogaeth neu gael gwybod mwy ynghylch undebau llafur.

• Cysylltiadau cyflogaeth

• Ymuno ag undeb llafur

Cysylltiadau defnyddiol

• Acas (Y Gwasanaeth Cynghori, Cymodi a Chyflafareddu)

• Canolfan ar Bopeth

• Canolfan Byd Gwaith

• Businesslink.gov.uk Opens new window

• Mwy o gysylltiadau defnyddiol