Gwefan llywodraeth y DU

Beth yw contract cyflogaeth?

Mae contract cyflogaeth yn gytundeb rhwng cyflogwr a chyflogai sy'n gosod allan eu hawliau cyflogaeth, eu cyfrifoldebau a'u dyletswyddau. Gelwir y rhain yn 'delerau'r' contract.

Does dim rhaid i'ch contract cyflogaeth fod yn ysgrifenedig. Fodd bynnag, mae gennych hawl cael datganiad ysgrifenedig o'ch prif delerau cyflogaeth o fewn dau fis i ddechrau gweithio.

Caiff y contract cyflogaeth ei wneud cyn gynted ag y byddwch yn derbyn cynnig am swydd. Os byddwch yn dechrau gweithio bydd yn dangos eich bod wedi derbyn y swydd ar y telerau a gynigir gan y cyflogwr, hyd yn oed os nad ydych yn gwybod beth ydynt. Gallai cael contract ysgrifenedig ddatrys anghydfodau gyda'ch cyflogwr yn ddiweddarach, a bydd yn eich helpu i ddeall eich hawliau cyflogaeth.

Rydych chi a'ch cyflogwr yn rhwym wrth y contract cyflogaeth nes bydd yn dod i ben (drwy gyflwyno hysbysiad fel arfer) nes bydd y telerau wedi newid (drwy gytundeb rhyngoch chi a'ch cyflogwr fel arfer).

• Telerau contract cyflogaeth

• Tâl rhybudd

• Newidiadau i delerau cyflogaeth

Telerau contract cyflogaeth

Gallai telerau eich contract cyflogaeth fod yn amryw o fathau gwahanol, ac nid oes yn rhaid ysgrifennu rhai ohonynt. Dylech fod yn ymwybodol beth yw telerau eich contract cyflogaeth, fel eich bod yn deall rhai o'ch hawliau cyflogaeth.

• Telerau contract cyflogaeth

Datganiad ysgrifenedig o fanylion cyflogaeth

Os ydych yn gyflogai sydd wedi bod yn gweithio i'ch cyflogwr am fwy na mis, mae gennych hawl i gael datganiad ysgrifenedig o fanylion eich cyflogaeth. Mae'n rhaid i'ch cyflogwr ddarparu hwn o fewn dau fis i chi ddechrau gweithio, hyd yn oed os byddwch yn gweithio iddynt am lai na dau fis. Bydd y datganiad ysgrifenedig yn gosod allan rai o'ch prif hawliau cyflogaeth.

• Datganiad ysgrifenedig o fanylion cyflogaeth

Contract i ddarparu gwasanaethau

Os oes gennych 'gontract i ddarparu gwasanaethau' neu 'gontract ar gyfer gwasanaethau' gyda rhywun, yna mae hyn yn wahanol i gontract cyflogaeth ac mae'n golygu'n gyffredinol eich bod yn hunangyflogedig.

Mae contract i ddarparu gwasanaethau yn gytundeb rhyngoch chi a rhywun arall i gyflawni rhywfaint o waith iddynt (er enghraifft peintio tŷ rhywun). Ni fyddwch yn dod yn 'gyflogai' i'r unigolyn hwn - y cwbl rydych yn ei wneud yw darparu gwasanaeth iddynt.

Os ydych yn weithiwr asiantaeth dros dro mae'n bosib y cewch gontract gan eich asiantaeth dan 'gontract ar gyfer gwasanaethau'. Bydd yn rhaid i'ch asiantaeth, fel busnes cyflogaeth, roi contract ysgrifenedig i chi.

• Defnyddio asiantaethau cyflogaeth

• Deall eich statws cyflogaeth

Beth i'w wneud os oes gennych broblem

Os oes gennych broblem, dylech geisio datrys y broblem gyda'ch cyflogwr yn gyntaf. Gallech gysylltu â'r Gwasanaethau Cynghori, Cymodi a Chyflafareddu (Acas) i gael cymorth, neu ewch i'r adran cysylltiadau cyflogaeth defnyddiol i weld manylion cyswllt eraill. Os oes gennych gynrychiolydd yn y gwaith e.e. swyddog undeb llafur, mae'n bosib y gall eich helpu.

Os na allwch ddatrys y broblem gyda'r cyflogwr, efallai y bydd modd i chi wneud hawliad i Dribiwnlys Cyflogaeth (Tribiwnlys Diwydiannol yng Ngogledd Iwerddon).

• Sut mae datrys problem yn y gwaith

• Gwasanaethau Cynghori, Cymodi a Chyflafareddu (Acas) Opens new window

• Cysylltiadau cyflogaeth

• Ymuno ag undeb llafur

• Tribiwnlysoedd Cyflogaeth: cyflwyniad