Gwefan llywodraeth y DU

Benthyg gan fanciau

Cyn cael benthyg arian, dylech ystyried y canlynol bob amser:

• a oes gwir angen benthyciad arnoch chi
• a allwch chi fforddio'i dalu'n ôl

• arweiniad ar gyfrifon banc sylfaenol gan yr Awdurdod Gwasanaethau Ariannol Opens new window

Benthyciadau banc

Mae benthyciad yn drefniant ffurfiol, fel arfer am gyfnod penodol (a byddwch chi'n cytuno i hyn ar y dechrau). Os ydych chi'n ystyried benthyg arian, bydd angen i chi gytuno i’r canlynol â'ch benthyciwr:

• faint o arian gewch chi ei fenthyg
• am ba mor hir y cewch chi fenthyg y swm hwnnw
• faint o log bydd rhaid i chi ei dalu

Bydd yn rhaid i chi edrych yn ofalus ar yr ad-daliadau misol er mwyn sicrhau y byddwch yn gallu eu fforddio. Mae'n syniad da hefyd i chi chwilio am y fargen orau cyn gwneud penderfyniad. Hefyd, cofiwch wneud yn siŵr nad oes unrhyw ddyled wedi'i sicrhau yn erbyn eich cartref.

• Benthyciadau personol – rhagor o wybodaeth gan yr Awdurdod Gwasanaethau Ariannol Opens new window

Beth i’w wneud os cewch chi anhawster talu'r arian yn ôl

Bydd arian sy'n ddyledus gennych i'r banc yn ddyled nad yw'n flaenoriaethol (oni bai fod gennych chi fenthyciad wedi'i sicrhau ar eich tŷ), ond bydd yn dal yn bosib i'ch banc eich dwyn gerbron y llys er mwyn eich gorchymyn i dalu'r hyn sy'n ddyledus gennych – yn aml gyda chostau ychwanegol ar ben hynny.

Os bydd arnoch chi arian i'ch banc:

• gwnewch restr o'ch dyledion i gyd
• penderfynwch ba rai y mae angen i chi eu talu yn gyntaf (eich dyledion ‘blaenoriaethol’)
• paratowch gyllideb bersonol
• cyfrifwch faint y gallwch gynnig ei dalu bob mis
• mynnwch sgwrs â'ch banc am y sefyllfa

• Rhagor o wybodaeth ynghylch blaenoriaethu eich dyledion

• Sut mae delio â phroblemau dyled

• Defnyddio cyfrifiannell cyllidebu'r Awdurdod Gwasanaethau Ariannol Opens new window

Beth os cewch chi anhawster talu'r arian yn ôl

Mae arian sy'n ddyledus i'ch banc yn ddyled heb flaenoriaeth, sy'n golygu na fyddwch chi o anghenraid yn colli'ch cartref neu'n cael eich carcharu am beidio â thalu'r dyledion hyn, ond mae'n dal i fod yn bosib i'r banc fynd â chi i'r llys a'ch gorchymyn i dalu'r ddyled - a hynny'n aml gyda chostau ychwanegol ar ben y swm sy'n ddyledus.

Os oes arnoch chi arian i'r banc:

• Mwy am flaenoriaethu eich dyledion

• Sut mae delio â phroblemau dyled

Rheoli ad-daliadau

Os na allwch chi dalu'ch ad-daliadau, mae'n bwysig cysylltu â'ch benthyciwr cyn gynted ag y bo modd. Bydd y Bwrdd Safonau Benthyca yn ymrwymo eich benthyciwr i edrych ar eich sefyllfa mewn modd sympathetig a chadarnhaol dan y ‘Cod Benthyca’.

Bydd eich benthyciwr yn aml yn barod i drafod opsiynau megis:

• newid y swm y mae’n rhaid i chi ei dalu bob mis
• rhewi llog a pheidio â chodi mwy arnoch
• eich caniatáu i beidio â thalu am ychydig, neu i dalu rhandaliadau bychain

talu’r benthyciad yn ôl dros fwy o amser

• Darllen mwy am y Bwrdd Safonau Benthyca Opens new window

Methu ad-daliadau

Os byddwch chi'n methu ad-daliadau'n rheolaidd ac os na fyddwch yn cael sgwrs am eich amgylchiadau gyda'ch benthyciwr, gallai eich banc eich dwyn gerbron y llys am beidio â thalu a chael Dyfarniad Llys Sirol yn eich erbyn. Bydd hyn yn cyfrif yn eich erbyn os byddwch chi'n gwneud cais am gredyd o unrhyw fath yn y chwe blynedd a fydd yn dilyn.

Mae nifer o fenthycwyr, megis banciau a chwmnïau cardiau credyd, wedi cytuno â’r llywodraeth i roi 30 diwrnod o ‘amser i feddwl’ i'r sawl sy’n benthyg arian i ddelio â’i ddyledion. Byddai’n rhaid i chi geisio cyngor gan asiantaeth gynghori sy’n rhad ac am ddim yn gyntaf. Yna, bydd angen i chi ysgrifennu at eich credydwyr yn gofyn iddynt beidio â gweithredu am 30 diwrnod dan yr ymrwymiad i roi amser i feddwl i’r sawl sydd wedi benthyg arian.

• Cael gwybod mwy am ddyfarniadau'r llys sirol

• Ble i gael cyngor a chefnogaeth ynghylch dyledion

Negodi gyda'ch banc

Mae hi bob amser yn werth ceisio cael eich banc i gynnig gwell bargen o ran cyfraddau ac amodau.

Pa bryd bynnag y byddwch chi'n negodi benthyciad neu orddrafft, mae'n syniad da dangos eich bod wedi meddwl yn ofalus am y peth. Yn ogystal â siarad â'r banc, fe allech ysgrifennu llythyr yn egluro’r canlynol:

• y rhesymau pam fod angen yr arian arnoch chi
• am faint y bydd angen yr arian i bob golwg
• sut y byddwch chi'n talu'r arian yn ôl

Mae'n bwysig bod yn onest am eich sefyllfa ariannol. Os ydych chi'n poeni am arian, mae'n syniad da cysylltu â'ch banc cyn gynted ag y bo modd.

Setlo anghydfodau gyda'ch banc

Os byddwch chi'n anghytuno â phenderfyniad, gallwch chi gwyno wrth eich banc. Gallai anghydfod godi am y canlynol:

• y llog sydd wedi'i ychwanegu at fenthyciad
• ffioedd ychwanegol annisgwyl
• tynnu benthyciad yn ôl

Mae’n bosib y byddwch yn gallu hawlio taliadau banc sydd wedi'u hychwanegu at eich cyfrif yn ôl os aethoch, er enghraifft, dros derfyn eich gorddrafft. Gall yr wybodaeth ynglŷn â beth i’w wneud ynghylch taliadau banc newid – gweler isod.

• Rhagor o wybodaeth ynglŷn â thaliadau banc gan Wasanaeth yr Ombwdsmon Ariannol Opens new window

Rhowch hyd at wyth wythnos i'ch banc geisio datrys eich cwyn. Yna, dylai'r banc anfon llythyr atoch yn nodi ei benderfyniad terfynol ac yn dweud wrthych sut i gysylltu â Gwasanaeth yr Ombwdsmon Ariannol os ydych chi'n anhapus â'r canlyniad.

Os na chewch chi lythyr terfynol o fewn wyth wythnos, ac os nad ydych chi'n awyddus i roi mwy o amser i'r banc, gallwch gysylltu â Gwasanaeth yr Ombwdsmon Ariannol i ofyn am ffurflen gwyno.

• Gwasanaeth yr Ombwdsmon Ariannol – arweiniad ar gwyno a ffurflenni cwyno ar wefan Gwasanaeth yr Ombwdsmon Ariannol Opens new window

Mwy o ddolenni defnyddiol

• Ble i gael cyngor a chefnogaeth ynghylch dyledion