Gwefan llywodraeth y DU

Y mater ehangach

Mae rhedeg offer trydanol yn un o'r prif bethau sy'n gyfrifol am ddefnyddio trydan yn y rhan fwyaf o gartrefi, felly mae’n ychwanegu at y newid yn yr hinsawdd ac at eich biliau. Erbyn 2010, mae eitemau trydanol yn debygol o fod yn defnyddio mwy o ynni na dim arall yng nghartrefi pobl, heblaw am y system wresogi.

Mae’r unigolyn cyffredin yn y DU yn taflu 3.3 tunnell o wastraff trydanol yn ei fywyd. Os na chaiff y gwastraff hwn ei waredu mewn modd gofalus na'i ailgylchu, gall cemegau ollwng i'r amgylchedd a niweidio bywyd gwyllt neu halogi dŵr. Bydd metelau gwerthfawr megis copr, plwm a haearn hefyd yn cael eu gwastraffu.

• Gwastraff a defnyddio adnoddau

• Ailddefnyddio a chael gwared ar offer trydanol

Lleihau’r ynni a ddefnyddir gan offer trydanol

Gallwch arbed arian a lleihau gollyngiadau CO2 drwy brynu offer trydanol sy’n arbed ynni a gofalu nad ydych yn gwastraffu ynni pan fyddwch yn ei ddefnyddio.

Prynu cynhyrchion ynni-effeithlon

Gall yr awgrymiadau canlynol eich helpu i ddewis offer trydanol sy’n arbed ynni:

• dewiswch y teclyn lleiaf a fedrwch chi, gan fod teclynnau llai fel arfer yn defnyddio llai o drydan na rhai mawr
• dewiswch offer cyfrifiadurol sy’n arbed ynni, megis gliniaduron sy'n rhedeg ar tua un chweched o'r ynni a ddefnyddir gan gyfrifiaduron desg
• holwch eich adwerthwr ynghylch cyfrifiaduron, peiriannau ffacs neu sganwyr a raddiwyd gan Energy Star, sy’n defnyddio ynni’n effeithlon
• chwiliwch am y label TCO, sy’n dangos fod cyfarpar Technoleg Gwybodaeth yn defnyddio ynni’n effeithlon ac wedi’i wneud gyda llai o gemegau niweidiol
• chwiliwch am y label Energy Saving Recommended, neu’r Ecolabel Ewropeaidd, er mwyn dod o hyd i’r teledu digidol integredig (IDTV) sy’n fwyaf ynni-effeithlon
  

• Dod o hyd i deledu Energy Saving Recommended Opens new window

• Dod o hyd i gynhyrchion sydd â label Energy Star Opens new window

• Cynhyrchion sydd â label TCO Opens new window

Arbed ynni pan fyddwch yn defnyddio offer

Mae eitemau trydanol a adawyd yn y modd segur (standby) a gan wefrwyr a adawyd ymlaen yn y plwg heb eu cysylltu â theclyn yn defnyddio ynni. Gallwch chi arbed ynni drwy wneud y canlynol:

• tynnu eich gwefrwyr allan o’r plwg neu eu diffodd yn y soced pan na fyddwch yn eu defnyddio
• diffodd teledu ar y set neu yn y plwg, yn hytrach na drwy ddefnyddio'r teclyn newid sianelau
• diffodd eich monitor pan fyddwch yn gadael eich cyfrifiadur
• defnyddio gosodiadau sy’n arbed ynni ar eich cyfrifiadur

• Rhoi gosodiadau sy’n arbed ynni (rheoli pŵer) ar waith ar eich cyfrifiadur Opens new window

Cadw offer am fwy o amser, ailddefnyddio ac ailgylchu

Os ydych chi’n meddwl taflu eitem drydanol:

• ystyriwch gadw offer megis eich ffôn symudol neu eich cyfrifiadur am fwy o amser - gallai arbed arian i chi, arbed ynni a lleihau gwastraff
• pasiwch eitemau nad oes arnoch eu heisiau ymlaen ar gyfer eu hailddefnyddio - mae dros hanner yr eitemau trydanol a deflir dal yn gweithio, neu fe allent gael eu trwsio’n rhwydd

Os oes arnoch angen cael gwared ar eitemau trydanol, sicrhewch eu bod yn cael eu hailgylchu mewn modd diogel a pheidiwch â’u taflu gydag ysbwriel y cartref.

Dilynwch y ddolen isod i gael gwybodaeth ymarferol am sut i wneud i offer bara am fwy o amser, pasio offer ymlaen ar gyfer ei ailddefnyddio, a chael gwared ar bethau mewn modd diogel.

• Ailddefnyddio a chael gwared ar offer trydanol

Defnyddio llai o fatris

Bob blwyddyn, mae 600 miliwn o fatris yn cael eu taflu. Mae’r rhain yn cynnwys metelau gwerthfawr megis nicel ac weithiau maent yn cynnwys cemegau niweidiol megis cadmiwm. Gallwch chi helpu i arbed deunyddiau crai ac ynni drwy ddefnyddio llai o fatris, a’u hailgylchu. Bydd hyn hefyd yn atal cemegau niweidiol, megis plwm a mercwri, rhag gollwng i’r amgylchedd. Ceisiwch wneud y canlynol:

• plygio dyfeisiau i’r prif gyflenwad trydan pan fyddwch yn eu defnyddio
• defnyddio batris y gellir eu hailwefru pan fo modd, fel y teflir llai o fatris
• ailgylchu batris a ddefnyddiwyd pan fo modd, drwy ddefnyddio'r ddolen isod i weld a oes man ailgylchu yn eich ardal
• prynu dyfeisiau solar neu rai sy’n weindio megis setiau radio a thortshis, i chi allu hepgor batris yn gyfan gwbl

• Ailgylchu batris

• Dod o hyd i le y gallwch chi ailgylchu batris Opens new window

Osgoi argraffu pan fo modd

Peidiwch ag argraffu os nad oes gwir angen i chi wneud hynny oherwydd bydd hyn yn arbed ynni, papur ac inc. Dyma rai o'r pethau eraill y gallwch eu gwneud:

• argraffu ar ddwy ochr y dudalen
• ailgylchu eich papur gwastraff, a defnyddio papur wedi'i ailgylchu
• clicio ar y dewisiadau 'drafft' neu 'economi' wrth argraffu, er mwyn arbed inc
• ail-lenwi neu ailgylchu cetris inc gwag

• Mwy am ail-lenwi cetris argraffu Opens new window

Mwy o ddolenni defnyddiol

• RecycleNow Opens new window

• Yr Ymddiriedolaeth Arbed Ynni (EST) Opens new window

• Yr Ecolabel Ewropeaidd Opens new window

• Defnyddio cyfrifiaduron mewn modd diogel (adran cyflogaeth)