Gwefan llywodraeth y DU

Lwfans Personol uwch ar ôl 65

Mae bron pawb sy’n byw yn y DU yn cael 'Lwfans Personol' sy'n gadael iddynt gael rhywfaint o incwm yn ddi-dreth bob blwyddyn. Os ydych chi’n cael Lwfans Personol mae’n bosib y bydd yn codi ym mlwyddyn dreth eich pen-blwydd yn 65, gan ddibynnu ar eich incwm trethadwy.

Bydd Cyllid a Thollau EM yn anfon ffurflen Lwfans Personol ar sail Oed P161 yn awtomatig atoch y mis cyn i chi gyrraedd 65 oed. Mae’n bwysig eich bod yn dychwelyd y ffurflen hon fel y gall Cyllid a Thollau EM gyfrifo faint o dreth sydd angen i chi ei thalu.

Ni fyddwch yn derbyn y ffurflen hon yn awtomatig os ydych yn hunan-gyflogedig, yn nesáu at 65 oed ac nid ydych yn talu unrhyw dreth yn ôl y system Talu Wrth Ennill. Caiff eich hawl i Lwfans Personol ar sail Oed ei gyfrifo pan fyddwch yn llenwi a dychwelyd eich ffurflen dreth Hunanasesu am y flwyddyn dreth y byddwch yn cyrraedd 65 oed.

Efallai na fydd Cyllid a Thollau EM yn gwybod faint oed ydych chi oni bai eich bod wedi rhoi gwybod iddynt o’r blaen, ond os ydych chi o fewn mis o gyrraedd 65 oed ac heb derbyn ffurflen, gallwch ei lawrlwytho isod neu gysylltu â Chyllid a Thollau EM a gofyn iddynt am ffurflen. Os ydych yn lawrlwytho’r ffurflen, anfonwch at y cyfeiriad sydd yn yr ail ddolen isod.

• Ffurflen P161 – Lwfans Personol ar sail Oedran Opens new window

• Cysylltu â Chyllid a Thollau EM Opens new window

• Lwfans Personol (adran arian, treth a budd-daliadau)

Lwfans Pâr Priod (yn cynnwys partneriaethau sifil)

Gallwch hawlio Lwfans Pâr Priod os ydych yn briod neu mewn partneriaeth sifil ac y cafodd un cymar neu bartner sifil ei eni cyn 6 Ebrill 1935.

Mae hwn yn swm a dynnir oddi ar eich bil treth – felly dim ond os ydych yn talu treth y gallwch ei hawlio. Fodd bynnag, os nad yw’ch incwm yn ddigon uchel i fanteisio ar y lwfans, gallwch drosglwyddo’r gweddill i’ch cymar neu’ch partner sifil.

I gael gwybod rhagor am Lwfans Pâr Priod, darllenwch y canllaw isod yn adran Treth Incwm y wefan.

• Lwfans Pâr Priod a sut i'w hawlio (adran arian, treth a budd-daliadau)

Gostyngiad taliadau cynhaliaeth

Gallwch gael lwfans i leihau eich bil treth ar gyfer taliadau cynhaliaeth yr ydych yn eu gwneud i'ch cyn gymar neu'ch cyn bartner sifil:

• os ydych chi neu'ch cymar neu'ch partner sifil wedi cael eich geni cyn 6 Ebrill 1935
• os ydych wedi gwahanu neu wedi ysgaru neu fod eich partneriaeth sifil wedi chwalu a chithau'n gwneud y taliadau dan orchymyn llys
• os yw'r taliadau ar gyfer cynnal eich cyn-gymar neu'ch cyn-bartner sifil (cyn belled â nad ydynt wedi ailbriodi neu ffurfio partneriaeth sifil newydd) neu ar gyfer eich plant o dan 21

Gallwch ddarllen rhagor am Ostyngiad Taliadau Cynhaliaeth yn adran Treth Incwm y wefan.

• Rhagor o wybodaeth am Ostyngiad Taliadau Cynhaliaeth a sut i'w hawlio (adran arian, treth a budd-daliadau)

Lwfans Person Dall

Mae Lwfans Person Dall yn cael ei ychwanegu i’r Lwfans Personol di-dreth – felly mae’n swm ychwanegol o incwm y gallwch ei gael bob blwyddyn heb dalu treth.
Gallwch ei hawlio os yw un o’r canlynol yn berthnasol:

• rydych yn cael eich cyfrif yn ddall ac ar gofrestr awdurdod lleol o bobl ddall
• rydych yn byw yn yr Alban neu yng Ngogledd Iwerddon ac nid ydych yn gallu gwneud unrhyw waith lle mae’r golwg yn hanfodol

Os ydych yn briod neu mewn partneriaeth sifil a heb fod yn talu digon o dreth i ddefnyddio'r holl lwfans, gallwch drosglwyddo unrhyw lwfans nad ydych wedi'i ddefnyddio i'ch gŵr, gwraig neu bartner sifil. Cewch wneud hyn ni waeth am gyflwr ei g/olwg, os yw’n talu treth.

• Rhagor o wybodaeth am Lwfans Person Dall (adran arian, treth a budd-daliadau)

Mwy o ddolenni defnyddiol

• Oes rhaid i chi dalu treth ar ôl ymddeol?

• Gostyngiad treth pan fyddwch yn rhoi i elusen – arweiniad ar wefan Cyllid a Thollau EM Opens new window

• Lwfansau treth i bensiynwyr gan y grŵp Diwygio Treth ar gyfer pobl ar Incwm Isel Opens new window

• Dysgu mwy am bartneriaethau sifil ar wefan y Swyddfa Gartref Opens new window

Cysylltiadau defnyddiol

• Cysylltiadau pensiynau a chynllunio ar gyfer ymddeol