Gwefan llywodraeth y DU

1. Defnyddio plaleiddiaid a chwynladdwyr fel y dewis olaf yn unig

Gall rhai cemegau i'r ardd niweidio pobl, bywyd gwyllt a'r amgylchedd. Dylech eu defnyddio fel y dewis olaf yn unig - mae'n well gweithio gyda natur er mwyn rheoli plâu a chwyn.

• Rheoli plau a chwyn: dewisiadau mwy gwyrdd

2. Peidio â defnyddio mawn

Dylech helpu i amddiffyn corsydd mawn sy'n werthfawr i'r amgylchedd drwy ddefnyddio mwlts a deunydd gwella pridd heb fawn, neu sy'n cynnwys llai o fawn. Gall y rhain fod lawn cystal neu'n well na mawn, ond mae'n bwysig eich bod yn darllen y cyfarwyddiadau ar y bag – weithiau mae angen eu trin yn wahanol.

Mae digonedd o gynhyrchion heb fawn, neu sy'n cynnwys llai o fawn, ar gael yn siopau'r stryd fawr a chanolfannau garddio. Edrychwch a yw'r bag yn dweud 'heb fawn' neu 'llai o fawn' neu holwch un o'r gweithwyr.

• Dewis gwrtaith a phridd heb fawn

3. Cael casgen ddŵr

Mae miloedd o litrau o ddŵr yn disgyn ar do cyffredin bob blwyddyn. Gallwch arbed dŵr o'r prif gyflenwad drwy gasglu ychydig o'r dŵr i'w ddefnyddio yn eich gardd. Yn aml, bydd cwmnïau dŵr a chynghorau lleol yn gwerthu casgenni dŵr am brisiau isel.

• Dŵr: defnyddio llai yn yr ardd

• Cysylltu â'ch cyngor lleol

4. Compostio gwastraff gardd a chegin

Dechreuwch wneud tomen gompost neu prynwch fin compost, a defnyddiwch wastraff eich gardd a'ch cegin i fwydo'ch gardd. Gofynnwch i'ch cyngor lleol a oes biniau compost am brisiau isel ar gael yn eich ardal.

Mae nifer o gynghorau hefyd yn darparu cyfleusterau mewn canolfannau ailgylchu ar gyfer ailgylchu a throi gwastraff gardd mawr yn gompost.

• Compostio a threfnu casglu gwastraff gwyrdd

5. Croesawu bywyd gwyllt

Dylech annog pryfaid, draenogod ac anifeiliaid gwyllt eraill drwy greu amrywiaeth o gartrefi iddynt a drwy roi bwyd iddynt. Bydd blodau sy'n cynnig neithdar a phaill yn denu gwenyn, gloÿnnod byw a phryfaid eraill. Bydd coed a llwyni sy'n cynhyrchu aeron yn helpu i fwydo'r adar.

• Annog bywyd gwyllt yn eich gardd

6. Meddyliwch cyn palmantu eich gardd

Mae palmantu gerddi yn cyfrannu tuag at lifogydd a allai achosi i garthion a llygryddion (megis plaleiddiaid) gael eu golchi mewn i ddyfrffyrdd lleol.

Os oes arnoch angen creu man parcio y tu allan i'ch cartref, ystyriwch ddefnyddio deunyddiau sy'n amsugno dŵr neu sy'n gadael i'r dŵr ddraenio trwyddynt. I gael rhagor o wybodaeth, gweler y paragraff 'Palmantu gerddi' yn yr erthygl 'Paratoi ar gyfer y newid yn yr hinsawdd'.

• Paratoi ar gyfer newid yn yr hinsawdd

7. Dewis eich pren yn ofalus

Edrychwch am labeli ar bren, neu gynnyrch pren megis sied, sy'n dangos ei fod wedi cael ei gynhyrchu mewn ffordd sy'n garedig â'r amgylchedd. Mae'r cynlluniau labelu cyffredin yn cynnwys cynlluniau'r Cyngor Stiwardiaeth Coedwigaeth (FSC) neu'r Rhaglen er Cymeradwyo Ardystio Coedwigoedd (PEFC).

8. Adfer ac ailgylchu

Rhowch fywyd newydd i hen bren, metel a phlastig drwy brynu decin, blychau plannu ac addurniadau gardd sydd wedi'u gwneud o ddeunydd wedi'i adfer. Defnyddiwch eich dychymyg i wneud pob math o botiau planhigion a chynwysyddion anarferol ar gyfer tyfu ffrwythau a llysiau allan o hen gynwysyddion.

9. Dewis eich golosg yn ofalus

Sicrhewch fod y golosg rydych chi'n ei ddefnyddio ar eich barbiciw yn dod o fforestydd sy'n cael eu rheoli mewn ffordd gynaliadwy, fel y byddant yma am flynyddoedd i ddod. Chwiliwch am labeli gan y Cyngor Stiwardiaeth Coedwigaeth (FSC), y Rhaglen er Cymeradwyo Ardystio Coedwigoedd (PEFC), neu gynlluniau ardystio coedwigoedd eraill.

• Barbiciws a gwresogyddion awyr agored: dewisiadau mwy gwyrdd

10. Tyfwch eich bwyd eich hun

Gall tyfu ychydig bach o'ch cynnyrch eich hun helpu i leihau costau amgylcheddol pecynnu a chludo bwyd.

• Tyfu eich ffrwythau a'ch llysiau eich hun