Gwefan llywodraeth y DU

Y mater ehangach

Er mai lladd plâu a chwyn yw eu pwrpas, gall rhai plaleiddiaid niweidio pobl, bywyd gwyllt a phlanhigion. Gallant hefyd lygru dŵr a gwenwyno bywyd dyfrol. Mae’n costio miliynau o bunnoedd pob blwyddyn i gael gwared ar weddillion plaleiddiaid o ddŵr yfed.

• Llygredd: rhagarweiniad

• Pwysau ar y byd naturiol

Gofynnwch i'ch hun a oes gwir angen chwynladdwr arnoch

Cyn i chi brynu plaleiddiaid, gofynnwch i'ch hun a ydynt yn wirioneddol angenrheidiol. Oes rhaid i'ch lawnt fod yn hollol rhydd o lygad y dydd a dant y llew? A all eich borderi ddioddef rhywfaint o chwyn? Does dim rhaid i erddi fod yn berffaith i fod yn iach.

Ystyriwch ddewisiadau gwahanol i blaleiddiaid

Dyma rai syniadau ar gyfer rheoli plâu yn eich gardd heb orfod defnyddio plaleiddiaid:

• gallwch dynnu malwod a phlâu eraill oddi ar blanhigion gyda'ch dwylo
• ceisiwch dynnu chwyn allan, yn hytrach nag estyn am y plaleiddiaid
• gallwch ddefnyddio trapiau cwrw i ddal gwlithod
• gall gorchuddio planhigion ifanc yn ystod y nos eu hamddiffyn rhag plâu

Cynlluniwch eich planhigion i atal plâu

Gall cynllunio eich gardd helpu i leihau plâu:

• ceisiwch blannu melyn y gors yn agos at lysiau, lle byddant yn atal llau'r coed a phryfed duon
• gall plannu lafant yn agos at rosod atal pryfed gleision

Anogwch fwytawyr plâu naturiol

Mae ysglyfaethwyr megis y fuwch goch gota yn bwyta plâu, felly maent yn wych i'w cael yn yr ardd. Gallwch annog y fuwch goch gota drwy blannu ychydig o ddanadl poethion neu adael darnau o blanhigion o gwmpas iddi gysgu ynddynt dros y gaeaf. Gallwch hefyd sicrhau nad yw pryfed sy’n dda fel y rhain yn cael eu niweidio drwy ddefnyddio plaleiddiaid yn gyfrifol a chyn lleied â phosib.

Cliciwch ar y ddolen isod i gael gweld cyfres o daflenni y gallwch lwytho ar arddio mewn modd sy’n gyfeillgar wrth fywyd gwyllt. Os na allwch lwytho’r ffeil PDF, mae’n bosib y byddant ar gael fel taflenni wedi’u printio gan Natural England, Enquiry Service, Northminster House, Peterborough, PE1 1UA. Ffôn: 0845 600 3078 neu gallwch ddanfon e-bost at:

enquiries@naturalengland.org.uk

• Rhagor o ffyrdd naturiol o reoli plâu Opens new window

• Taflenni garddio mewn modd sy’n gyfeillgar wrth fywyd gwyllt Opens new window

• Cymorth gyda ffeiliau PDF

Defnyddiwch blaleiddiaid yn ofalus

Dim ond pan fydd popeth arall wedi methu y dylid defnyddio plaleiddiaid. Fodd bynnag, os gwelwch fod angen un arnoch, mae'n bwysig eich bod yn ei ddefnyddio, ei storio a'i waredu yn y ffordd iawn. Ceisiwch gyngor gan eich canolfan arddio neu adwerthwr arall ynglŷn â'r cynnyrch mwyaf addas. Wrth eu defnyddio:

• cofiwch ddarllen y label ar y plaleiddiad bob amser a dilyn y cyfarwyddiadau'n ofalus
• peidiwch â cheisio gwneud y plaleiddiad yn gryfach drwy ddefnyddio mwy nag y mae'r cyfarwyddiadau'n ei ddweud – gallai hyn niweidio eich gardd
• golchwch eich dwylo ar ôl gorffen defnyddio'r plaleiddiad bob amser
• storiwch unrhyw blaleiddiaid nad ydynt yn cael eu defnyddio yn ddiogel oddi wrth anifeiliaid anwes a phlant, gan sicrhau bod y cynhwysydd wedi'i selio'n iawn
• peidiwch byth â thywallt plaleiddiaid heb eu defnyddio i lawr y draen – mae'n anghyfreithlon a bydd yn gwenwyno ffynonellau dŵr
• gall eich cyngor lleol ddweud wrthych sut y gallwch waredu plaleiddiaid yn ddiogel yn eich ardal chi
• mae rhai plaleiddiaid bellach wedi eu gwahardd rhag cael eu defnyddio, felly os ydych chi'n ystyried defnyddio plaleiddiad a brynwyd beth amser yn ôl, gallwch ddefnyddio'r ddolen isod i wirio ei fod yn dal yn gymeradwy i'w ddefnyddio

• Gweld cronfa ddata Diogelwch Plaleiddiaid y Llywodraeth Opens new window

• Plaleiddiaid a'ch gardd - cael gwybod rhagor Opens new window

• Cael gwared ar wastraff peryglus

Mwy o ddolenni defnyddiol

• Y Gyfarwyddiaeth Diogelwch Plaladdwyr Opens new window