Gwefan llywodraeth y DU

Beth yw’r diffiniad o 'yn ystod y nos'?

Ydych chi’n weithiwr nos?

Rydych chi'n weithiwr nos os byddwch chi'n gweithio'n rheolaidd am o leiaf dair awr yn ystod y cyfnod hwn, naill ai:

• ar y rhan fwyaf o'r dyddiau y byddwch yn gweithio arnynt
• ar gyfran o'r dyddiau y byddwch yn gweithio arnynt, a nodir mewn cytundeb gweithlu ar y cyd rhyngoch chi a'ch cyflogwr a'r undeb llafur
• yn ddigon aml i ddweud eich bod yn gweithio oriau o'r fath yn rheolaidd (ee gallai traean o'ch amser gwaith fod yn ystod y nos, felly byddech yn weithiwr nos)
  

• Ymuno ag undeb llafur

Cyfyngiadau ar waith nos

• Rheolau amser gweithio i weithwyr ym maes cludiant yn yr awyr Opens new window

• Llwytho 'Rheolau amser gweithio ar gyfer gweithwyr ym maes cludiant ar y môr' (PDF 208K) Opens new window

• Cymorth gyda ffeiliau PDF

• Rheolau amser gweithio i weithwyr ym maes cludiant ar y ffordd Opens new window

Eithriadau i derfynau amser gweithio nos

Nid oes terfynau ar eich oriau gweithio nos os ydych yn gweithio yn y meysydd canlynol:

• swyddi lle cewch ddewis eich hun am faint o oriau y byddwch chi'n gweithio, e.e. rheolwr gweithredol
• mae'r lluoedd arfog, y gwasanaethau brys a'r heddlu wedi'u heithrio dan rai amgylchiadau
• gweision/morynion domestig mewn cartrefi preifat

Ni fydd y terfynau ar waith nos yn berthnasol:

• os oes rhaid i chi deithio ymhell o'ch cartref i gyrraedd y gwaith neu os byddwch chi'n gweithio mewn mannau gwahanol o hyd
• os ydych chi'n gwneud gwaith diogelwch neu waith seiliedig ar wyliadwriaeth
• os ydych yn gweithio mewn diwydiant sy'n cael cyfnodau brig prysur, megis amaethyddiaeth, manwerthu neu dwristiaeth
• os digwydd argyfwng neu ddamwain
• os oes angen staffio'r gwaith bedair awr ar hugain y dydd (er enghraifft, gwaith ysbyty)
• os ydych wedi'ch cyflogi yn y diwydiant rheilffyrdd a'ch bod yn gweithio ar drenau
• os ydych wedi'ch cyflogi yn y diwydiant rheilffyrdd a bod eich gweithgareddau'n afreolaidd neu'n gysylltiedig â sicrhau bod y trenau'n rhedeg ar amser
• os ydych yn weithiwr teithiol (yn gweithio ym maes cludiant ffyrdd neu awyr); er bod gennych hawl i gael 'digon o orffwys' sef y dylech gymryd gorffwys o'ch gwaith sy'n ddigon hir i sicrhau nad ydych yn achosi anaf i chi'ch hun nac i unrhyw un o'ch cwmpas

Os ydych chi'n gwneud gwaith nos mewn unrhyw un o'r sefyllfaoedd hyn, caiff y cyfnod cyfeirnod ar gyfer cyfrifo eich terfyn amser gweithio wythnosol ei ymestyn o 17 i 26 wythnos.

• Cyfnodau egwyl

• Cyfrifo eich amser gwaith

• Cyfrifo eich oriau gwaith nos

Gweithwyr ifanc

Os ydych chi dan 18 oed ond dros oed gadael ysgol, rydych chi'n weithiwr ifanc. Rydych dan oed gadael ysgol tan ddiwedd tymor yr haf yn y flwyddyn ysgol pan fyddwch chi'n cael eich pen-blwydd yn 16 oed. Mae cyfyngiadau gwahanol yn berthnasol i weithwyr nos ifanc o'u cymharu â gweithwyr nos sy'n oedolion.

• Gweithwyr ifanc ac oriau gwaith (adran pobl ifanc)

A fyddwch chi'n cael rhagor o gyflog os byddwch chi'n gwneud gwaith nos?

Mae'n bosibl y bydd eich cyflogwyr yn penderfynu'ch gwobrwyo am weithio oriau anghymdeithasol (er enghraifft, fe allech gael cludiant neu fwyd am ddim neu dâl ychwanegol). Dim ond os yw eich contract yn nodi hynny y bydd gennych yr hawl gyfreithiol i unrhyw un o'r rhain, ond mae'n arfer da i gyflogwyr eu cynnig.

Newidiadau i'ch contract

Os nad oes rhaid i chi wneud gwaith nos dan eich contract, fel arfer bydd angen i'ch cyflogwyr gael eich cytundeb cyn newid eich oriau. Gall y contract fod yn ysgrifenedig neu'n gytundeb llafar.

• Contractau cyflogaeth

• Newidiadau i gontractau cyflogaeth

Eich hawliau iechyd fel gweithiwr nos

Oherwydd bod risg i'ch iechyd ynghlwm wrth waith nos, mae'n rhaid i'ch cyflogwyr gynnig asesiad iechyd am ddim i chi (holiadur fel arfer) cyn i chi ddechrau gwneud gwaith nos ac yna'n rheolaidd ar ôl hynny. Yn gyffredinol, caiff hyn ei gyflawni unwaith y flwyddyn, ond gallai eich cyflogwr gynnig asesiad iechyd i chi'n amlach. Nid oes rhaid i chi gymryd yr archwiliad iechyd a gynigir.

Dylai eich cyflogwr gael cymorth gan weithiwr iechyd proffesiynol cymwys wrth lunio ac asesu'r asesiadau iechyd. Os byddwch yn llenwi holiadur asesiad iechyd a bod eich atebion yn peri pryder, dylai eich cyflogwyr eich cyfeirio at feddyg. Os bydd meddyg yn dweud wrthych fod gennych broblemau iechyd oherwydd eich bod yn gwneud gwaith nos, rhaid i'ch cyflogwyr eich trosglwyddo i waith dydd - os oes modd.

Gweithwyr teithiol a gweithwyr ym maes cludiant ar y ffordd

Er nad yw mesurau diogelwch amser gweithio eraill yn berthnasol iddynt, mae gan weithwyr teithiol a gweithwyr ym maes cludiant ar y ffordd sy'n weithwyr nos yr hawl i gael asesiadau iechyd.

Beichiogrwydd a mamau newydd

Os byddwch yn mynd yn feichiog neu os ydych chi'n fam newydd, a'ch bod yn poeni am risgiau gwaith nos, dylech gael sgwrs â'ch cyflogwyr a gofyn am gael symud i wneud gwaith yn ystod y dydd. Dylai eich cyflogwyr roi ystyriaeth arbennig i chi a chynnal asesiad risg.

• Hawliau beichiogrwydd a mamolaeth (adran rhieni)

Ble mae cael cymorth

Os oes angen mwy o gymorth arnoch mae'r llinell gymorth Hawliau Cyflog a Gweithio yn cynnig cyngor cyfrinachol am ddim i chi ar oriau gweithio.

• Llinell gymorth Hawliau Cyflog a Gweithio

Mwy o ddolenni defnyddiol

• Cyngor i gyflogwyr ar weithio yn ystod y nos gan Business Link Opens new window