Gwefan llywodraeth y DU

Rhoi gwybod i’ch cyflogwr eich bod yn dymuno cymryd Absenoldeb Tadolaeth Ychwanegol

Rhaid i chi roi gwybod i’ch cyflogwr ar bapur o leiaf wyth wythnos cyn y dyddiad yr hoffech ddechrau eich absenoldeb. Gallwch ddefnyddio ffurflen SC7 (ar gyfer genedigaethau), SC8 (ar gyfer mabwysiadu o’r DU) neu SC9 (ar gyfer mabwysiadu o dramor). Mae’n syniad da edrych a oes gan eich cyflogwr ei fersiwn ei hun o’r ffurflen. Rhaid iddi gynnwys manylion am y canlynol:

• pryd yr oeddech yn disgwyl i’r babi gyrraedd, y dyddiad y cawsoch eich paru â phlentyn i’w fabwysiadu neu'r dyddiad y cawsoch hysbysiad swyddogol ynghylch y mabwysiadu (ar gyfer mabwysiadu o dramor)
• dyddiad geni’r babi, y dyddiad y daw'r plentyn atoch chi i’w fabwysiadu, neu’r dyddiad y daw’r plentyn i Brydain Fawr (ar gyfer mabwysiadu o dramor)
• pryd hoffech i’ch Tâl ac Absenoldeb Tadolaeth Ychwanegol ddechrau a dod i ben (mae’n bosib y bydd dyddiadau’r absenoldeb a’r tâl yn wahanol os byddwch yn cymryd rhywfaint o absenoldeb di-dâl)
• eich bod yn cymryd absenoldeb er mwyn gofalu am y plentyn

Mae’n rhaid i’r ffurflen hefyd gynnwys manylion eich bod un ai:

• yn dad i'r plentyn
• yn bartner priod, yn bartner sifil neu’n bartner (gan gynnwys perthynas o’r un rhyw) i'r fam neu'r sawl sydd wedi mabwysiadu a chymryd absenoldeb mabwysiadu

Mae’n rhaid i chi hefyd gadarnhau eich perthynas â’r plentyn:

• ar gyfer mabwysiadu o’r DU – rhaid i chi fod wedi cael eich paru â’r plentyn
• ar gyfer achosion eraill, rhaid i chi gadarnhau mai chi sydd â'r prif gyfrifoldeb (ar wahân i gyfrifoldeb y fam neu’r sawl sydd wedi mabwysiadu) dros ofal y plentyn

• Download 'Form SC7' (PDF, 46K) Opens new window

• Download 'Form SC8' (PDF, 45K) Opens new window

• Download 'Form SC9' (PDF, 45K) Opens new window

• Cymorth gyda ffeiliau PDF

Datganiad wedi’i lofnodi gan y fam neu’r sawl sydd wedi mabwysiadu ar gyfer eich Absenoldeb Tadolaeth Ychwanegol

Mae’n rhaid i fam y plentyn neu’r sawl sydd wedi mabwysiadu a chymryd absenoldeb mabwysiadu hefyd lofnodi datganiad yn nodi’r canlynol:

• enw, cyfeiriad (gan gynnwys cod post) a rhif Yswiriant Gwladol y fam neu’r sawl sydd wedi mabwysiadu
• roedd ganddynt yr hawl i gael un ai Tâl Mamolaeth Statudol, Lwfans Mamolaeth neu Dâl Mabwysiadu Statudol (neu Absenoldeb Mamolaeth neu Fabwysiadu Statudol os dim ond am absenoldeb di-dâl rydych chi’n gwneud cais)
• eu bod wedi rhoi rhybudd o’u bwriad i ddychwelyd i’r gwaith a’r dyddiad y maent yn bwriadu dychwelyd i’r gwaith
• y dyddiad y dechreuodd cyfnod eu Lwfans Mamolaeth, Tâl Mamolaeth Statudol neu Dâl Mabwysiadu Statudol (os ydych chi’n gwneud cais am Dâl Tadolaeth Statudol Ychwanegol)
• mai chi yw’r unig un sy’n cymryd Tâl neu Absenoldeb Tadolaeth Ychwanegol yn gysylltiedig â'r plentyn
• eu bod yn caniatáu i’r cyflogwr brosesu’r wybodaeth a roddir yn y datganiad

Mae’n rhaid i’r datganiad hefyd nodi eich bod un ai:

• yn dad i'r plentyn
• yn bartner priod, yn bartner neu'n bartner sifil i'r fam (gan gynnwys perthynas o'r un rhyw)
• yn mabwysiadu’r plentyn ar y cyd â’ch partner priod neu bartner (gan gynnwys perthynas o’r un rhyw)
• yn bartner priod, yn bartner sifil neu’n bartner (gan gynnwys perthynas o’r un rhyw) i unigolyn sydd wedi mabwysiadu o dramor

Cyfrifoldebau’r cyflogwr ar ôl iddo gael eich rhybudd ynghylch Absenoldeb Tadolaeth Ychwanegol

O fewn 28 diwrnod ar ôl i chi roi rhybudd, mae’n bosib y bydd eich cyflogwr hefyd yn gofyn am y canlynol:

• copi o dystysgrif geni’r plentyn neu’r dystysgrif paru ar gyfer mabwysiadu
• manylion cyflogaeth y fam neu’r sawl sydd wedi mabwysiadu a chymryd absenoldeb mabwysiadu

Os bydd eich cyflogwr yn gofyn i chi am yr wybodaeth hon, mae’n rhaid i chi ei rhoi o fewn 28 diwrnod, neu mae’n bosib na fyddwch yn gallu cymryd eich absenoldeb.

Ar ôl i chi roi gwybod i’ch cyflogwr bod arnoch eisiau cymryd Absenoldeb Tadolaeth Ychwanegol a/neu Dâl Tadolaeth Ychwanegol (gan gynnwys unrhyw dystiolaeth ychwanegol y gofynnwyd i chi amdani), dylai eich cyflogwr ysgrifennu atoch. Dylai hyn fod o fewn 28 diwrnod, a dylai roi gwybod i chi'r dyddiad y bydd eich absenoldeb a'ch tâl yn dechrau ac yn dod i ben.

Gallwch ddewis dyddiadau gwahanol i’ch absenoldeb a’ch tâl ddod i ben – er enghraifft, os byddwch yn dymuno parhau i gymryd cyfnod o absenoldeb di-dâl ar ôl i'ch cyfnod gyda thâl ddod i ben.

Eich partner yn dychwelyd i’r gwaith ar ôl Absenoldeb Mamolaeth neu Fabwysiadu Statudol

I chi allu cymryd Absenoldeb Tadolaeth Ychwanegol, mae’n rhaid bod mam y plentyn, neu’r sawl sydd wedi mabwysiadu a chymryd absenoldeb mabwysiadu, wedi dychwelyd i'r gwaith. Mae’n rhaid i’r fam neu’r sawl sydd wedi mabwysiadu ddychwelyd i’r gwaith ddim cynharach na phythefnos ar ôl i’r plentyn gael ei eni neu’i fabwysiadu.

Byddwch yn dal i allu cymryd Absenoldeb Tadolaeth Ychwanegol os bydd eich partner yn dychwelyd i'r gwaith yn rhan-amser, neu'n dychwelyd i fod yn hunangyflogedig, ar yr amod nad yw'r Tâl Mamolaeth Statudol, y Lwfans Mamolaeth neu’r Tâl Mabwysiadu Statudol yn daladwy.

Ni chewch ddechrau eich Absenoldeb Tadolaeth Ychwanegol na chael dim Tâl Tadolaeth Statudol os:

• yw’r fam neu’r sawl sydd wedi mabwysiadu heb ddod a’u habsenoldeb mamolaeth neu absenoldeb mabwysiadu i ben
• yw Tâl Mamolaeth Statudol neu Lwfans Mamolaeth neu Dâl Mabwysiadu Statudol yn daladwy yn ystod y cyfnod hwn

Ar ôl i’ch partner ddychwelyd i’r gwaith ni fydd unrhyw gyfnod pellach o Dâl Mamolaeth Statudol, Lwfans Mamolaeth neu Dâl Mabwysiadu Statudol a delir i’ch partner yn effeithio ar eich hawl i gael absenoldeb a thâl.

Dechrau Absenoldeb Tadolaeth Ychwanegol

Ar ôl i’ch partner ddychwelyd i’r gwaith, gallwch ddechrau eich absenoldeb a’ch tâl ar unrhyw bryd:

• o 20 wythnos ar ôl i’ch plentyn gael ei eni
• o 20 wythnos ar ôl i’r plentyn ddod atoch chi i’w fabwysiadu, neu gyrraedd Prydain Fawr mewn achosion o fabwysiadu o dramor

Dod ag Absenoldeb Tadolaeth Ychwanegol i ben

Gallwch ddewis cymryd hyd at 26 wythnos o absenoldeb, ond bydd yn rhaid iddo ddod i ben:

• cyn pen-blwydd cyntaf y plentyn
• cyn pen blwyddyn ar ôl i’r plentyn ddod atoch chi i’w fabwysiadu, neu gyrraedd Prydain Fawr mewn achosion o fabwysiadu o dramor

Dim ond yn ystod un o’r canlynol y mae Tâl Tadolaeth Statudol Ychwanegol yn daladwy:

• cyfnod talu Tâl Mamolaeth Statudol neu Lwfans Mamolaeth y fam
• cyfnod Tâl Mabwysiadu Statudol y sawl sydd wedi mabwysiadu

Bydd yn para am 39 wythnos yn olynol o’r dyddiad y bydd y cyfnod talu yn dechrau. Bydd unrhyw absenoldeb a gymerir pan fydd y 39 wythnos ar ben yn ddi-dâl.

Newid dyddiadau eich absenoldeb

Rhaid i chi roi o leiaf chwe wythnos o rybudd i’ch cyflogwr os ydych chi’n dymuno newid dyddiad eich absenoldeb neu os nad ydych chi'n dymuno cymryd eich absenoldeb mwyach. Os nad yw’n ymarferol i’ch cyflogwr, nid oes yn rhaid iddo ganiatáu i chi newid unrhyw ddyddiadau o fewn chwe wythnos i chi roi rhybudd. Er enghraifft, efallai mai dyma fydd yr achos os yw eisoes wedi cyflogi rhywun i weithio yn eich lle yn ystod eich absenoldeb.

Os nad ydych chi’n gymwys i gael Absenoldeb Tadolaeth Ychwanegol mwyach

Os nad ydych chi’n gymwys i gael Absenoldeb Tadolaeth Ychwanegol mwyach, rhaid i chi roi gwybod i’ch cyflogwr cyn gynted â phosib. Er enghraifft, oherwydd nad yw eich partner wedi dychwelyd i'r gwaith fel oedd y bwriad, neu gan nad chi fydd yn gofalu am y plentyn.

Gall eich cyflogwr fynnu eich bod yn cymryd cyfnod o absenoldeb di-dâl:

• os na fyddwch yn rhoi rhybudd o chwe wythnos i’ch cyflogwr ynglŷn â’r ffaith nad ydych chi bellach yn gymwys
• os nad yw’n ymarferol i'ch cyflogwr gyd-fynd â'ch newid

Byddai’r absenoldeb di-dâl yn dechrau ar y dyddiad yr oedd eich absenoldeb i fod i ddechrau. Ni fyddai’n para mwy na chwe wythnos ar ôl i chi roi rhybudd nad oeddech chi'n gymwys mwyach (neu'r dyddiad yr oedd yr absenoldeb i fod i ddod i ben os yw hynny'n gynharach).

Os ydych chi’n anghytuno â’r penderfyniad ynghylch eich Tâl Tadolaeth Statudol Ychwanegol

Os ydych chi'n meddwl y dylech chi fod yn cael Tâl Tadolaeth Statudol Ychwanegol neu Absenoldeb Tadolaeth Ychwanegol ond bod eich cyflogwr yn anghytuno, mynnwch sgwrs ag ef ac esboniwch eich hawliau. Os oes gennych gynrychiolydd cyflogeion (e.e. swyddog undeb llafur), mae'n bosib y bydd yn gallu eich helpu.

Os byddwch yn gymwys

• Taliadau Statudol - os ydych chi'n meddwl bod penderfyniad eich cyflogwr yn anghywir (adran arian, treth a budd-daliadau)