Gwefan llywodraeth y DU

Hanfodion yr hawl i wyliau

Mae gennych hawl sylfaenol i wyliau â thâl, ond mae'n bosib y bydd eich cyflogwyr yn cynnig mwy na hyn i chi. Dyma'r prif bethau y dylech ei wybod am yr hawl i wyliau:

• mae gennych hawl i isafswm o 5.6 wythnos o wyliau blynyddol â thâl (28 diwrnod i rywun sy'n gweithio pump diwrnod yr wythnos)
• mae gan weithwyr rhan-amser hawl i'r un lefel o wyliau pro rata (felly 5.6 gwaith eich wythnos waith arferol, ee 22.4 diwrnod ar gyfer rhywun sy'n gweithio pedwar diwrnod yr wythnos)
• byddwch yn cychwyn cronni eich gwyliau cyn gynted ag y byddwch yn cychwyn gweithio
• gall eich cyflogwr reoli pryd y byddwch yn cymryd eich gwyliau
• telir eich cyflog arferol i chi pan fyddwch yn cymryd gwyliau
• pan fyddwch chi'n gorffen mewn swydd, cewch eich talu am unrhyw wyliau nad ydych wedi'u cymryd
• gellir cynnwys gwyliau banc a gwyliau cyhoeddus yn y gwyliau sylfaenol y mae gennych hawl iddynt
• bydd gennych hawl i'ch gwyliau drwy gydol eich absenoldeb mamolaeth cyffredin ac ychwanegol, a'ch absenoldeb tadolaeth a mabwysiadu

• Cyfrifo eich hawl i wyliau

• Cymryd eich gwyliau

• Gwyliau banc ac Amser Haf Prydain (adran llywodraeth, dinasyddion a hawliau)

Er mwyn bod yn gymwys i hawlio gwyliau blynyddol bydd angen i chi fod yn weithiwr. Os ydych yn hunangyflogedig, nid oes gennych hawl statudol i wyliau blynyddol â thâl.

• Cael gwybod ai gweithiwr, cyflogai ynteu hunangyflogedig ydych chi

Hawliau gwyliau dan gontract

Efallai y bydd eich cyflogwr yn rhoi mwy na'r 5.6 wythnos sylfaenol o wyliau i chi fel rhan o delerau eich cyflogaeth. Gallwch weld yn eich contract neu yn llawlyfr y cwmni faint o wyliau y mae gennych hawl iddynt.

Nid oes gennych hawl i gael gwyliau ychwanegol, hyd yn oed heb dâl, oni bai fod eich contract yn ei ddarparu. Gall eich cyflogwr bennu ei reolau ei hun ynghylch unrhyw wyliau a roddir yn ychwanegol i'r gwyliau sylfaenol y mae gennych hawl iddynt yn ôl y gyfraith. Ni chaiff eich cyflogwyr roi llai na'r isafswm cyfreithiol i chi.

• Contractau cyflogaeth

Gwyliau cyhoeddus a gwyliau banc

Nid oes gennych hawl statudol i wyliau â thâl ar wyliau banc a gwyliau cyhoeddus. Os bydd eich cyflogwr yn rhoi gwyliau â thâl i chi ar wyliau banc neu wyliau cyhoeddus, gall hyn gyfri tuag at eich hawl gwyliau sylfaenol. Ceir wyth o ddyddiau gwyliau cyhoeddus a gwyliau banc parhaol yng Nghymru a Lloegr (ceir naw yn yr Alban a deg yng Ngogledd Iwerddon).

Os byddwch yn gweithio ar wyliau cyhoeddus neu ar ŵyl banc, nid oes hawl awtomatig i gael mwy o gyflog. Bydd faint a delir i chi'n dibynnu ar eich contract cyflogaeth.

Os ydych chi'n gweithio'n rhan-amser a bod eich cyflogwr yn rhoi amser ychwanegol o'r gwaith i weithwyr ar wyliau banc, dylai fod hyn yn cael ei roi ar sail pro rata i chi hefyd, hyd yn oed os nad yw gŵyl y banc yn glanio ar eich diwrnod gwaith arferol.

• Mwy am hawliau i weithwyr rhan-amser

• Contractau cyflogaeth

• Gwyliau banc (adran llywodraeth, dinasyddion a hawliau)

Beth i'w wneud os byddwch chi'n cael problemau

Os nad ydych chi'n cael eich hawl gwyliau llawn, siaradwch â'ch cyflogwr. Os oes gennych gynrychiolydd yn y gwaith (er enghraifft, swyddog Undeb Llafur) fe allwch ofyn iddyn nhw am gymorth. Dilynwch y drefn a ddangosir yn yr erthygl am ddatrys problemau yn y gwaith. Os nad yw hyn yn helpu, efallai y gallwch wneud cwyn i Dribiwnlys Cyflogaeth.

• Mwy am ddatrys eich problemau yn y gwaith

• Torri contract

• Rhagor o gyngor ym maes cyflogaeth - cysylltiadau defnyddiol

Mwy o ddolenni defnyddiol

• Darllen taflen Acas ar wyliau a thâl gwyliau Opens new window

• Cymorth gyda ffeiliau PDF

• Cyngor i'ch cyflogwr ar hawl gwyliau - Business Link Opens new window