Gwefan llywodraeth y DU

Dechrau'r ymchwiliad

Bydd Cyllid a Thollau EM yn dweud wrthych chi (a'ch cynghorydd proffesiynol os oes gennych un) drwy lythyr:

Defnyddio cynghorydd proffesiynol

Gallwch ddewis cael cynrychiolaeth broffesiynol unrhyw adeg yn ystod yr ymchwiliad. Y cyfan y bydd angen i chi ei wneud fydd llenwi a dychwelyd ffurflen 64-8 i gadarnhau bod gan eich cynghorydd hawl i siarad gyda Chyllid a Thollau EM am eich materion treth.

• Llwytho ffurflen 64-8 ar gyfer awdurdodi asiant (PDF, 104K) Opens new window

• Cymorth gyda ffeiliau PDF

Gallwch hefyd archebu ffurflen drwy ffonio 08459 000 404 (neu drwy anfon ffacs ar y rhif 08459 000 604). Mae'r llinellau ar agor saith diwrnod yr wythnos rhwng 8.00 am a 10.00 pm.

Hyd yn oed os oes gennych gynghorydd proffesiynol, cofiwch mai chi sy'n bersonol gyfrifol am eich materion treth eich hun a chywirdeb yr holl wybodaeth a roddir i Gyllid a Thollau EM.

Gwybodaeth y bydd angen i chi ei darparu

Bydd y wybodaeth y bydd angen i chi ei darparu yn dibynnu ar natur yr ymchwiliad, ond dylech chi (neu eich cynghorydd ariannol) allu darparu unrhyw wybodaeth y seiliwyd eich ffurflen dreth arni yn gyflym ac yn rhwydd.

• Gofynion cyfreithiol cadw cofnodion ar gyfer Hunanasesiad

Terfynau amser ar gyfer darparu gwybodaeth

Fel arfer cewch 30 diwrnod i ddarparu unrhyw wybodaeth, ond gall Cyllid a Thramor EM roi mwy o amser i chi os yw'n ymddangos yn rhesymol.

Ymchwiliadau llawn

Mewn ambell i achos, gall Cyllid a Thollau EM benderfynu cynnal ymchwiliad llawn i bob rhan o'ch materion treth. Mae'r ymchwiliadau llawnach hyn yn cynnwys adolygiad manwl o'r cofnodion y seiliwyd eich ffurflen dreth arnynt gan gynnwys, os ydynt yn berthnasol, cofnodion eich busnes.

• Mwy am ymchwiliadau llawn ar wefan Cyllid a Thollau EM Opens new window

Ble mae'r ymchwiliadau'n cael eu cynnal?

Cynhelir llawer o ymchwiliadau arferol yn gyfan gwbl drwy'r post. Ond os oes llawer o wybodaeth i'w thrafod, efallai mai cyfarfod fydd y ffordd gyflymaf. Efallai y bydd Cyllid a Thollau EM yn gofyn am gyfarfod yn:

Os yw'n well gennych, gallwch ofyn i gael y cyfarfod yn swyddfa eich cynghorydd proffesiynol.

Does dim rhaid i chi fynd i unrhyw gyfarfod, ond byddai hynny'n eich galluogi i ofyn cwestiynau ac esbonio unrhyw bwyntiau nad yw'r Swyddfa Dreth wedi'u deall yn eich barn chi. Gallwch hefyd ofyn i ffrind neu berthynas ddod gyda chi i'r cyfarfod.

Canlyniadau posibl ymchwiliad treth

Os yw popeth yn iawn

Byddwch yn cael llythyr (sef 'hysbysiad terfynu') yn dweud wrthych fod yr ymchwiliad wedi dod i ben. Yn yr achos hwn, ni fydd unrhyw newidiadau i'ch hawliad na'ch ffurflen dreth.

Os ydych wedi talu gormod o dreth

Bydd Cyllid a Thollau EM yn newid eich ffurflen i adlewyrchu'r ffigurau is ac yn talu llog i chi o ddyddiad eich taliad anghywir hyd at y diwrnod y cewch ad-daliad.

Os nad ydych wedi talu digon o dreth

Bydd Cyllid a Thollau EM yn awgrymu newidiadau ac yn ceisio cytuno gyda chi ar y rhain. Wedyn, gofynnir i chi dalu unrhyw dreth sy'n ddyledus o fewn 30 diwrnod i gael yr hysbysiad terfynu yn cadarnhau'r newid.

Os na allwch dalu'r swm yn llawn ar unwaith, efallai y bydd Cyllid a Thollau EM yn trafod gyda chi sut i dalu'r swm sy'n ddyledus.

• Mwy am daliadau ar gyfrif Hunanasesiad

Llog a gordaliadau eraill

Gan ddibynnu ar yr amgylchiadau, efallai y bydd yn rhaid i chi dalu llog ar y dreth na chafodd ei thalu gennych. Ceir gordaliadau eraill ar gyfer peidio â thalu neu am dalu'n hwyr ar ôl i hysbysiad terfynu gael ei anfon.

• Mwy am daliadau llog a thaliadau cosb

Eich hawl i apelio ar ddiwedd ymchwiliad

Mae gennych hawl i apelio yn erbyn penderfyniadau neu daliadau cosb ar ôl ymchwiliad. Hefyd, gallwch apelio i stopio ymchwiliad os teimlwch nad oes sail dros barhau ag ef.

• Apeliadau yn erbyn penderfyniadau treth Cyllid a Thollau EM

Amseriad ymchwiliadau

Fel arfer, bydd gan Gyllid a Thollau EM 12 mis o'r adeg y byddant yn cael eich ffurflen dreth i ddweud wrthych eu bod yn bwriadu dechrau cynnal ymchwiliad. Mae'r dyddiadau cau yn wahanol ar gyfer ffurflenni treth hwyr neu ddiwygiedig, neu lle'r oedd y wybodaeth a ddarparwyd gennych yn fwriadol gamarweiniol.

• Terfynau amser ymchwiliadau Cyllid a Thollau EM - manylion llawn Opens new window

Mwy o ddolenni defnyddiol

• Mwy am ymchwiliadau treth Hunanasesiad ar wefan Cyllid a Thollau EM Opens new window

• Llwytho 'Hunanasesiad - ymchwiliadau gan swyddfeydd lleol' ar ffurf taflen (dogfen PDF, 131K) Opens new window

• Mwy gan Gyllid a Thollau EM am negodi setliadau Opens new window

• Rheoli Arian

• Canllaw syml i drethi

Cysylltiadau defnyddiol

• Cysylltiadau arian, treth a budd-daliadau