Gwefan llywodraeth y DU

Pryd y gallai ad-daliad treth fod yn ddyledus

Mae'n bosib bod eich cymar, eich partner sifil neu'r sawl yr ydych yn ei gynrychioli, wedi talu gormod o Dreth Incwm yn ystod y flwyddyn dreth y bu farw. Os felly, byddwch chi'n gallu hawlio ad-daliad treth ar ei ran. Gallwch hefyd hawlio ad-daliad os gwnaethant dalu gormod o dreth mewn blynyddoedd treth blaenorol - darllenwch yr adran ‘Terfyn amser ar gyfer hawlio ad-daliad’ i gael gwybod pa mor bell yn ôl gallwch hawlio a faint o amser sydd gennych i wneud hynny.

Efallai fod y sawl a fu farw wedi talu gormod o dreth oherwydd:

• bod ei bensiwn neu ei gyflog wedi dod i ben cyn diwedd y flwyddyn dreth yn sgil ei farwolaeth
• doedd dim angen iddo dalu treth - ond didynnwyd treth o'r llog a gafodd
• ei fod wedi talu treth ar 'daliadau ar gyfrif' a oedd yn rhy uchel yn y pen draw
• bod gormod o dreth wedi'i didynnu o'i bensiwn neu ei gyflog

Terfyn amser ar gyfer hawlio ad-daliad

Gallwch ad-hawlio treth hyd at 31 Ionawr bum mlynedd ar ôl diwedd y flwyddyn dreth (5 Ebrill) pan dalwyd gormod o dreth. Er enghraifft, rhaid cyflwyno hawliad ar gyfer blwyddyn dreth 2003-04 a ddaeth i ben ar 5 Ebrill 2004, erbyn 31 Ionawr 2010.

Sut i hawlio ad-daliad

Gallwch hawlio ad-daliad ar ran rhywun drwy lenwi:

• ffurflen R27
• ffurflen dreth Hunanasesu

Llenwi ffurflen R27

Pan gaiff Cyllid a Thollau EM wybod bod rhywun wedi marw, fel arfer byddant yn anfon ffurflen R27 'Ad-hawlio treth neu dalu treth pan fydd rhywun yn marw’ at y cynrychiolydd personol. Efallai mai cymar neu bartner sifil y sawl a fu farw fydd y cynrychiolydd personol - neu ysgutor a benodwyd gan yr ewyllys.

Os mai chi yw'r cynrychiolydd personol bydd angen i chi lenwi ffurflen R27 er mwyn helpu Cyllid a Thollau EM i roi trefn derfynol ar Dreth Incwm y sawl a fu farw. Yna gall Cyllid a Thollau EM gyfrifo a oes unrhyw ad-daliad treth yn ddyledus.

Mae'n bwysig eich bod yn llofnodi ffurflen R27 eich hun - ni ddylech ofyn i rywun arall wneud hynny drosoch chi. Mae'r ffurflen yn cynnwys hawliad ad-dalu.

Gadewch pedair wythnos ar ôl i chi anfon y ffurflen cyn cysylltu â Chyllid a Thollau EM ynghylch yr ad-daliad.

• Llwytho Ffurflen R27 - Ad-hawlio treth neu dalu treth pan fydd rhywun yn marw Opens new window

• Cymorth gyda ffeiliau PDF

Llenwi ffurflen dreth Hunanasesu

Mae'n bosib bod y sawl a fu farw yn arfer llenwi ffurflen dreth. Gallwch lenwi un ar gyfer y cyfnod o 6 Ebrill hyd at ddyddiad eu marwolaeth. Os hoffech lenwi ffurflen dreth, rhowch wybod i Gyllid a Thollau EM ac fe anfonant un atoch.

Bydd yn rhaid i chi lenwi ffurflen R27 hefyd, ond nid tudalen 2, sef yr adran ar incwm a lwfansau. Mae hyn oherwydd bod angen i Gyllid a Thollau EM eich holi ynghylch pethau nad ydynt ar y ffurflen dreth, fel y 'cyfnod gweinyddu'.

• Llenwi ffurflen dreth ar ran rhywun a fu farw Opens new window

Gwybodaeth y bydd ei hangen arnoch er mwyn hawlio ad-daliad

Cyn y gallwch hawlio ad-daliad ar ran rhywun a fu farw, bydd angen i chi gasglu manylion eu hincwm ynghyd. Gallai'r dogfennau canlynol fod o ddefnydd i chi:

• cyfriflenni pensiwn
• cyfriflenni llog gan fanciau a chymdeithasau adeiladu
• talebau difidend

Efallai y bydd angen i chi hefyd gael dogfennu eraill sy'n ymwneud â 'phrofiant' (neu 'gadarnhau' yn yr Alban), sef y system y mae'n rhaid i chi ei dilyn os ydych yn delio ag ystad rhywun a fu farw. Gallwch gael mwy o wybodaeth am hyn a help i benderfynu a yw'n berthnasol i chi drwy ddilyn y ddolen isod.

• Mwy o wybodaeth gan Gyllid a Thollau EM ynghylch gwneud cais am brofiant (neu gadarnhau yn yr Alban) Opens new window

Terfynau amser ar gyfer hawlio ad-daliad

Mae’r amser sydd gennych i hawlio ad-daliad treth yn dibynnu ar p’un ai bod eich cymar neu bartner sifil neu’r person yr ydych yn cynrychioli fel arfer wedi llenwi hunanasesiad treth.

Terfynau amser ar gyfer ad-daliadau – os nad oedd eich cymar, partner sifil neu’r person yr ydych yn cynrychioli wedi llenwi hunanasesiad treth

Terfynau amser ar gyfer ad-hawlio treth

Terfynau amser ar gyfer ad-daliadau – os oedd eich cymar, partner sifil neu’r person yr ydych yn cynrychioli wedi llenwi ffurflen hunanasesiad

Cael gwybod ynghylch adhawlio treth drwy Hunanasesu gan ddilyn y ddolen ganlynol.

• Llenwi ffurflen treth hunanasesu ar ran rhywun a fu farw Opens new window

Sut y byddwch chi'n cael eich ad-daliad

Pan fydd Cyllid a Thollau EM yn talu ad-daliad treth byddant fel arfer yn anfon archeb talu (sy’n debyg i siec) atoch drwy'r post. Ond gallwch ofyn iddynt dalu'r arian yn syth i'ch cyfrif banc neu'ch cyfrif cymdeithas adeiladu yn lle hynny.

Os yw'n well gennych, gall Gyllid a Thollau EM dalu'r ad-daliad i rywun y byddwch chi'n ei enwebu. Gallant felly naill ai dalu’r ad-daliad i’r person hynny drwy’r post neu ei dalu’n syth i'w cyfrif banc neu gyfrif cymdeithas adeiladu.

Ceir adrannau ar bob ffurflen ar gyfer dweud wrth Gyllid a Thollau EM sut yr hoffech iddynt dalu'r ad-daliad.

Trosglwyddo'r Lwfans Pâr Priod neu'r Lwfans Person Dall

Efallai y bu'ch cymar neu'ch partner sifil neu berson yr ydych yn cynrychioli yn hawlio Lwfans Pâr Priod neu Lwfans Person Dall. Os nad oedd ganddynt ddigon o incwm yn ystod y flwyddyn y buont farw i ddefnyddio'r lwfans i gyd, gallwch ofyn i Gyllid a Thollau EM drosglwyddo faint bynnag sy'n weddill i chi, neu os mai chi yw cynrychiolydd y person, i gymar neu bartner sifil y person a fu farw. Gallwch wneud hyn drwy lenwi ffurflen 575 'Hysbysiad o drosglwyddo lwfansau Treth Incwm nad oes eu hangen'.

• Ffurflen 575 - Hysbysiad o drosglwyddo lwfansau Treth Incwm nad oes eu hangen Opens new window

• Lwfans Pâr Priod (yn cynnwys partneriaethau sifil)

• Lwfans Person Dall

Cael rhagor o help a chyngor

Mae Cyllid a Thollau EM yn deall y gall delio â materion treth y sawl a fu farw fod yn anodd i chi - yn enwedig os oedd y golled yn un bersonol i chi.

Gallant gynnig help i chi dros y ffôn ac efallai y gallant drefnu cyfarfod wyneb-yn-wyneb a allai fod yn swyddfa Cyllid a Thollau EM, neu, yn dibynnu ar eich amgylchiadau, yn eich cartref.

• Cysylltu â Chyllid a Thollau EM Opens new window

Gall Cyllid a Thollau EM hefyd ddarparu cymorth dros y ffôn drwy’r Llinell Gymorth Hunanasesu drwy ddilyn y ddolen isod.

• Cysylltu â’r Llinell Gymorth Hunanasesu Opens new window

Mwy o ddolenni defnyddiol

• Delio â hunanasesiad ar ran rhywun a fu farw Opens new window

Cysylltiadau defnyddiol

• Cysylltiadau arian, treth a budd-daliadau

• Swyddfa Cyfraniadau Yswiriant Gwladol