Gwefan llywodraeth y DU

Lwfans Personol di-dreth

Mae gan bron bawb sy'n byw yn y DU hawl i Lwfans Personol ar gyfer Treth Incwm. Dyma'r incwm a gewch bob blwyddyn heb orfod talu treth arno.

Mae maint eich Lwfans Personol yn dibynnu ar:

• eich oedran ar ddiwedd y flwyddyn dreth (mae blwyddyn dreth yn rhedeg rhwng 6 Ebrill a 5 Ebrill y flwyddyn nesaf)
• cyfanswm eich incwm

• Darllen mwy am Lwfansau Personol

Lwfans Person Dall di-dreth

Os ydych chi'n cael eich cyfrif yn ddall a'ch bod ar gofrestr awdurdod lleol o bobl ddall, neu os ydych chi'n byw yn yr Alban neu yng Ngogledd Iwerddon ac na allwch wneud unrhyw waith lle mae gallu gweld yn hanfodol, gallwch hawlio Lwfans Person Dall. Fel eich Lwfans Personol, dyma swm o incwm y gallwch ei gael heb orfod talu treth arno.

• Darllenwch fwy am Lwfans Person Dall

Lwfans Pâr Priod (yn cynnwys partneriaethau sifil)

Os ydych chi'n briod neu mewn partneriaeth sifil, efallai y gallwch chi neu'ch partner gael Lwfans Pâr Priod:

• os ydych yn cyd-fyw
• os ganed chi neu'ch cymar neu'ch partner sifil cyn 6 Ebrill 1935

Mae yna reolau arbennig ynghylch pwy sy'n hawlio Lwfans Pâr Priod. Bydd y swm a dderbyniwch yn dibynnu ar oed y cymar/partner sifil hynaf, a lefel incwm yr hawlydd. Caiff deg y cant o'r cyfanswm o Lwfans Pâr Priod y gallwch ei hawlio ei dynnu oddi ar eich bil treth.

• Darllenwch fwy am y Lwfans Pâr Priod

Gostyngiad Taliadau Cynhaliaeth

Gallwch gael lwfans i leihau eich bil treth ar gyfer taliadau cynhaliaeth yr ydych yn eu gwneud i'ch cyn gymar neu'ch cyn bartner sifil:

• os ganed chi neu eich priod neu bartner sifil cyn 6 Ebrill 1935
• os ydych wedi gwahanu neu wedi ysgaru neu fod eich partneriaeth sifil wedi cael ei chwalu a chithau'n gwneud y taliadau dan Orchymyn Llys
• os yw'r taliadau ar gyfer cynnal eich cyn gymar neu'ch cyn bartner sifil - ar yr amod nad ydynt wedi ailbriodi neu mewn partneriaeth sifil newydd - neu ar gyfer eich plant o dan 21

• Darllenwch y manylion llawn am Ostyngiad Taliadau Cynhaliaeth

Lwfansau, gostyngiadau a threuliau eraill

Gallwch gael gostyngiad treth ar gyfer gwahanol dreuliau, yn dibynnu ar p'un ai gweithiwr, cyfarwyddwr neu berson hunangyflogedig ydych chi.

Gweithwyr a chyfarwyddwyr

Os ydych chi'n weithiwr neu'n gyfarwyddwr gallwch gael gostyngiad treth ar gyfer treuliau busnes yr ydych wedi talu amdanynt ac os oedden nhw'n talu am gost:

• teithio y bu raid i chi ei wneud wrth wneud eich gwaith
• treuliau eraill y bu raid i chi eu talu wrth wneud eich gwaith - ac a oedd yn berthnasol i wneud eich gwaith yn unig

Mae'r math o dreuliau y gallech gael gostyngiad ar eu cyfer yn cynnwys:

• teithio a chynhaliaeth
• cyfarpar gwaith neu ddillad arbennig
• ffioedd a thanysgrifiadau i gyrff proffesiynol
• costau gweithio gartref
• gwariant cyfalaf

• Adolygu manylion y lwfansau a gostyngiadau y gall gweithwyr eu cael

Hunangyflogedig

Os ydych chi'n hunangyflogedig gallwch gael gostyngiad treth ar gyfer y treuliau busnes y byddwch yn eu talu sydd ar gyfer eich busnes yn unig. Os byddwch chi'n talu am rywbeth y byddwch yn ei ddefnyddio ar gyfer busnes ac ar gyfer eich bywyd preifat - fel eich ffôn - ac y gall y bil gael ei rannu, gallwch gael gostyngiad ar gyfer y rhan sydd ar gyfer eich busnes yn unig.
Gallai eich treuliau busnes gynnwys:

• prynu stoc neu ddeunyddiau a thalu isgontractwyr
• costau adeiladau'r busnes
• atgyweirio ac adnewyddu
• moduron a theithio
• hysbysebu
• ffïoedd cyfreithiol a phroffesiynol
• costau cyffredinol y swyddfa

• Lwfansau a gostyngiadau gallwch gael os ydych chi’n hunangyflogedig Opens new window

Gostyngiadau treth – cyfraniadau pensiwn

Mae'r llywodraeth yn eich annog i gynilo ar gyfer eich ymddeoliad drwy roi gostyngiad treth i chi ar gyfraniadau pensiwn. Mae'r ffordd yr ydych yn cael gostyngiad treth ar gyfraniadau pensiwn yn dibynnu p’un ai i gynllun pensiwn personol, cynllun pensiwn gwasanaeth cyhoeddus neu gynllun pensiwn cwmni yr ydych yn talu.

Cynlluniau pensiwn cwmni neu gynlluniau pensiwn gwasanaeth cyhoeddus

Mae'ch cyflogwr yn tynnu'r cyfraniadau pensiwn o'ch cyflog cyn tynnu treth - ond nid cyfraniadau Yswiriant Gwladol. Dim ond ar yr hyn sydd ar ôl y byddwch chi'n talu treth.

Fodd bynnag, efallai y bydd rhai cyflogwyr yn dewis defnyddio'r un ffordd o dalu cyfraniadau ag y mae darparwyr cynlluniau pensiwn personol yn ei defnyddio - gweler isod.

Pensiynau personol

Byddwch yn talu Treth Incwm ar eich enillion cyn unrhyw gyfraniad pensiwn, ond bydd y darparwr pensiwn yn hawlio treth yn ôl gan y llywodraeth ar y gyfradd sylfaenol o 20 y cant. Golyga hyn eich bod yn cael £100 yn eich cronfa bensiwn am bob £80 yr ydych yn ei dalu i mewn i'ch pensiwn.

Os ydych chi'n talu treth ar y gyfradd uwch, gallwch hawlio'r gwahaniaeth drwy'ch ffurflen dreth Hunanasesu neu drwy wneud cais dros y ffôn neu mewn llythyr. Os ydych chi’n talu treth ar y gyfradd ychwanegol bydd rhaid i chi hawlio’r gwahaniaeth drwy’ch ffurflen dreth.

• Cael gwybod am ostyngiadau ar gyfraniadau pensiwn (adran pensiynau a chynllunio ar gyfer ymddeol)

Gostyngiad treth ar roddion i elusen

Gallwch gael gostyngiad treth os byddwch yn rhoi i elusen. Gallwch wneud hyn mewn amryw wahanol ffyrdd.

Cymorth Rhodd

Mae Cymorth Rhodd yn cynnig ffordd syml o gynyddu gwerth eich rhodd i elusennau a Chlybiau Chwaraeon Amatur Cymunedol. Mae'n gadael i'r elusen neu'r Clwb Chwaraeon Amatur Cymunedol yr ydych chi'n eu cefnogi adhawlio treth ar y gyfradd sylfaenol (20 y cant) ar eich rhodd. Os ydych chi'n talu treth ar y gyfradd uwch, gallwch hawlio’r gwahaniaeth drwy’ch ffurflen dreth Hunanasesu neu drwy wneud cais dros y ffôn neu mewn llythyr. Os ydych chi’n talu treth ar y gyfradd ychwanegol bydd rhaid i chi hawlio’r gwahaniaeth drwy’ch ffurflen dreth.

• Cael gwybod am Gymorth Rhodd

Rhoi drwy’r Gyflogres

Os yw'ch cyflogwr yn cynnig y cynllun Rhoi trwy'r Gyflogres, gallwch ei ddefnyddio i gael gostyngiad treth fel mater o drefn - ar eich cyfradd treth incwm uchaf - ar unrhyw roddion a wneir gennych i elusen yn uniongyrchol o'ch cyflog neu'ch pecyn taliad pensiwn.

• Darllen ynghylch Rhoi trwy’r Gyflogres

Rhoi asedau i elusennau

Os byddwch chi'n rhoi rhai asedau penodol i elusen, gallwch hawlio gostyngiad treth a lleihau'ch bil treth. Gallwch hefyd hawlio gostyngiad treth os byddwch chi'n gwerthu'r ased i am lai na'i werth ar y farchnad.

• Cael gwybod am roi neu werthu asedau i elusen

Cysylltiadau defnyddiol

• Cysylltiadau arian, treth a budd-daliadau

• Swyddfa Cyfraniadau Yswiriant Gwladol