Gwefan llywodraeth y DU

Nodwch fod gan y wefan hon system allweddumynediad llywodraeth y DU

Gwasanaethau cyhoeddus i gyd yn un lle

Trefn llywio pennaf

Dydd Mercher, 3 Hydref 2012

dolenni i dudalennau eraill yn yr adran hon

Pori wrth destun

Pori wrth bobl

Llywodraeth, dinasyddion a hawliau

Hawliau dynol

Mae gan unrhyw un sydd yn y DU, am ba bynnag rheswm, hawliau dynol sylfaenol ac mae rheidrwydd cyfreithiol ar y llywodraeth ac awdurdodau cyhoeddus i barchu'r hawliau hyn. Daeth y rhain yn gyfraith fel rhan o Ddeddf Hawliau Dynol 1998.

Y Ddeddf Hawliau Dynol

Mae Deddf Hawliau Dynol 1998 yn rhoi grym cyfreithiol pellach yn y DU i'r rhyddid a'r hawliau sylfaenol a geir yn y Confensiwn Ewropeaidd ar Hawliau Dynol. Nid hawliau sy'n ymwneud â materion bywyd a marwolaeth yn unig ydynt, maent hefyd yn effeithio ar eich hawliau mewn bywyd bob dydd: beth gewch chi ei ddweud a'i wneud, eich credoau, eich hawl i gael treial teg a hawliau sylfaenol eraill tebyg.

Ceir cyfyngiadau ar y mwyafrif helaeth o hawliau i sicrhau nad ydynt yn gwneud cam â hawliau pobl eraill. Fodd bynnag, ni all rhai hawliau penodol - megis yr hawl i beidio â chael eich arteithio - gael eu herio gan lys barn neu gan unrhyw un arall.

Mae gennych gyfrifoldeb i barchu hawliau pobl eraill, ac mae'n rhaid iddyn nhw barchu eich hawliau chithau.

Dyma'ch hawliau dynol:

yr hawl i fywyd
yr hawl i ryddid rhag artaith a chael eich trin mewn modd sy'n eich diraddio
yr hawl i ryddid rhag caethwasiaeth a llafur gorfodol
yr hawl i ryddid
yr hawl i dreial teg
yr hawl i beidio â chael eich cosbi am rywbeth nad oedd yn drosedd pan y'i gwnaethoch
yr hawl i barch at fywyd preifat a theuluol
yr hawl i ryddid meddwl, cydwybod a chrefydd, a'r hawl i fynegi eich credoau
yr hawl i ryddid mynegiant
yr hawl i ryddid i ymgynnull a chymdeithasu
yr hawl i briodi a dechrau teulu
yr hawl i beidio â dioddef gwahaniaethu yng nghyswllt pob hawl a rhyddid a nodwyd
yr hawl i fwynhau'ch eiddo mewn tawelwch
yr hawl i addysg
yr hawl i gymryd rhan mewn etholiadau rhydd
yr hawl i beidio â gorfod wynebu'r gosb eithaf

Os camddefnyddir unrhyw hawl neu ryddid a enwir uchod mae gennych hawl i ateb effeithiol yn ôl y gyfraith, hyd yn oed os mai rhywun mewn awdurdod, er enghraifft plismon, wnaeth gamddefnyddio'r rhyddid neu'r hawl.

Arfer eich hawliau dynol

...ceisiwch ddatrys y broblem heb fynd i'r llys

Os ydych chi mewn sefyllfa lle rydych o'r farn bod eich hawliau dynol yn cael eu sathru, fe'ch cynghorir i geisio datrys y broblem heb fynd i'r llys drwy ddefnyddio cyfryngu neu gorff cwyno mewnol.

Os credwch nad yw eich hawliau wedi cael eu parchu ac na allwch ddatrys y broblem y tu allan i'r llys, mae gennych hawl i ddod ag achos gerbron y llys neu'r tribiwnlys priodol yn y DU. Yna, bydd y llys neu'r tribiwnlys yn ystyried eich achos.

Ceisio cyngor cyfreithiol

Cyn penderfynu cymryd camau cyfreithiol, mae'n bwysig eich bod yn ceisio cyngor cyfreithiol.

Efallai y gall Cyngor ar Bopeth eich helpu ac fe all Cyngor Cyfreithiol Cymunedol eich rhoi mewn cysylltiad â'r rheini sy'n darparu cyngor yn eich ardal. Ceir hefyd nifer o Ganolfannau Cyfraith ledled y DU, sy'n gallu cynnig cyngor a chymorth i chi ar amrywiol faterion.

Mae Gwasanaeth Llysoedd Ei Mawrhydi yn darparu llyfryn, 'Deddf Hawliau Dynol 1998 – Gwybodaeth i Ddefnyddwyr Llys', sy'n rhoi gwybodaeth ynghylch sut mae gwneud cais am iawndal neu am arian sy'n ddyledus dan y Ddeddf Hawliau Dynol. Mae'n nodi rhai pethau pwysig i chi eu hystyried cyn i chi wneud cais o'r fath.

Cyngor Cyfreithiol Cymunedol Opens new window

Cyngor Ar Bopeth Opens new window

Ffederasiwn y Canolfannau Cyfraith Opens new window

Deddf Hawliau Dynol 1998 - Gwybodaeth i Ddefnyddwyr Llys Opens new window

Gwybodaeth ddi-dâl ac mewn iaith dramor am y Ddeddf Hawliau Dynol

Mae'r Weinyddiaeth Gyfiawnder wedi creu canllaw rhad ac am ddim am y Ddeddf Hawliau Dynol. Ceir hefyd llyfryn yn egluro'r Ddeddf Hawliau Dynol mewn iaith syml ar gyfer pobl gydag anableddau dysgu. Gellir llwytho copïau oddi ar wefan y weinyddiaeth, neu gellir archebu copïau caled am ddim drwy ffonio 020 3334 3734. Mae'r canllaw i'r ddeddf ar gael yn Gymraeg ac yn Saesneg, a gellir gwneud cais am fersiynau print bras, Braille neu dapiau sain.

Gellir dilyn y dolenni isod am arweiniad i'r ddeddf yn yr ieithoedd canlynol: Arabeg, Cantoneg, Saesneg, Ffrangeg, Gwjarati, Pwyleg, Pwnjabeg, Somalieg, Tamil, Wrdw a Chymraeg.