Gwefan llywodraeth y DU

Diogelu eich gwybodaeth

Mae manylion y Ddeddf Diogelu Data yn eithaf cymhleth, ond wrth galon y Ddeddf mae wyth o reolau synnwyr cyffredin sef yr 'egwyddorion diogelu data'.

Mae'r egwyddorion hyn yn gofyn i unrhyw sefydliad, corfforaeth neu gorff llywodraethol sy'n casglu gwybodaeth bersonol ddelio â'r wybodaeth honno'n ofalus. Mae'n rhaid i unrhyw un sy'n casglu gwybodaeth bersonol wneud y canlynol:

• prosesu’r wybodaeth yn deg ac yn gyfreithlon
• prosesu'r wybodaeth at ddibenion cyfyngedig a nodwyd yn benodol yn unig
• defnyddio'r wybodaeth mewn modd sy'n ddigonol, yn berthnasol ond heb fod yn ormodol
• defnyddio'r wybodaeth yn gywir
• peidio â chadw'r wybodaeth ar ffeil am gyfnod hwy na'r hyn sy'n gwbl angenrheidiol
• prosesu'r wybodaeth yn unol â'ch hawliau cyfreithiol
• cadw'r wybodaeth yn ddiogel
• peidio byth â throsglwyddo gwybodaeth tu allan i'r DU heb warchodaeth ddigonol

Mae'n ofynnol dan y gyfraith i bob sefydliad sy'n casglu ac yn defnyddio gwybodaeth bersonol gydymffurfio gyda'r egwyddorion hyn.

Mae'r gyfraith yn rhoi gwarchodaeth gadarnach dros wybodaeth mwy sensitif - er enghraifft eich tarddiad ethnig, eich barn wleidyddol, eich credoau crefyddol, eich iechyd, eich bywyd rhywiol neu unrhyw hanes troseddol. Caiff ei gorfodi gan gomisiynydd gwybodaeth annibynnol a all weithredu yn erbyn unrhyw gwmni neu gorff llywodraethol a fydd yn methu diogelu'ch gwybodaeth, neu'n camddefnyddio'r hawl i grynhoi a chadw'r wybodaeth honno.

• Ymweld â gwefan Swyddfa'r Comisiynydd Gwybodaeth Opens new window

Cael gwybod pwy sy'n gwybod beth amdanoch chi

Rhydd y Ddeddf Diogelu Data yr hawl i chi wybod pa wybodaeth mae'r llywodraeth a sefydliadau eraill yn ei chadw amdanoch chi. Gelwir hyn yn 'hawl i weld gwybodaeth'. Os byddwch yn cyflwyno'ch cais yn ysgrifenedig, mae'n ofynnol o dan y gyfraith iddynt ddarparu copi i chi o'r holl wybodaeth sydd ganddynt amdanoch chi.

Mae'n bosib y bydd rhai asiantaethau neu gorfforaethau yn codi ffi am ddarparu'r wybodaeth, ond cânt godi ffi o hyd at £10 yn unig ar gyfer gwybodaeth ddigidol, neu hyd at £50 ar gyfer cofnodion meddygol papur (h.y. y rhai nad ydynt ar gael ar ffurf electronig). Mae cael gwybod pa wybodaeth sydd gan asiantaethau archwilio credyd amdanoch chi yn costio £2.

Stopio marchnata uniongyrchol

Mae rhai pobl yn casáu'r ffordd y mae cwmnïau ac asiantaethau'r llywodraeth yn cysylltu â nhw'n uniongyrchol dros y ffôn, drwy'r post neu hyd yn oed dros y ffacs. Mae gennych yr hawl i stopio'r ymgyrchoedd marchnata uniongyrchol hyn rhag defnyddio'ch gwybodaeth bersonol i gysylltu â chi.

Y cyfan sydd angen i chi ei wneud yw cofrestru'ch manylion gydag un o'r 'gwasanaethau dewis', sy'n caniatáu i chi ddewis peidio â bod yn rhan o farchnata uniongyrchol yn gyfan gwbl.

Mae'r dolenni isod yn cynnig mwy o wybodaeth ynghylch sut y gallwch ddewis peidio â bod yn rhan o farchnata uniongyrchol

• Gwasanaeth Dewis cael post Opens new window

• Gwasanaeth Dewis cael galwadau ffôn Opens new window

• Gwasanaeth Dewis cael ffacs Opens new window