Nodwch fod gan y wefan hon system allweddumynediad llywodraeth y DU
Os nad ydych chi’n siŵr a ydych yn ‘gyflogai’, yn ‘weithiwr’ ynteu’n ‘hunangyflogedig’, gallwch ddarllen y datganiadau isod i’ch helpu i benderfynu. Os ydych chi’n credu bod y rhan fwyaf o’r datganiadau’n berthnasol i chi, mae’n debygol mai cyflogai ydych chi.
Nid yw’n gwneud gwahaniaeth p’un ai a ydych yn cael eich galw'n weithiwr tymhorol ynteu'n gyflogai cyfnod penodol. Os ydych chi’n cytuno â’r rhan fwyaf o’r datganiadau isod, mae’n debygol mai cyflogai ydych chi:
Mae’r datganiadau uchod yn defnyddio enghreifftiau o’r gwaith a wneir ar gyfer ‘cwmni’. Fodd bynnag, maent yr un mor berthnasol os ydych chi’n gweithio i fasnachwr unigol, i bartneriaeth neu i unrhyw fath arall o sefydliad busnes.
Os nad ydych chi’n siŵr a ydych yn gyflogai cyfnod penodol neu dymhorol, gallwch ddarllen y sefyllfa enghreifftiol ganlynol i weld a yw'n disgrifio sefyllfa sy’n debyg i'ch trefniadau gwaith chi.
Myfyriwr yw Kai, ac yn ystod misoedd yr haf mae'n gweithio i'r cyngor lleol fel achubwr bywyd mewn pwll nofio cyhoeddus. Mae’n gweithio dan rota gyda thîm o achubwyr bywyd, a chaiff ei oriau eu pennu wythnos ymlaen llaw. Mae wedi bod yn gwneud y swydd hon dros y tri haf diwethaf, ond mae’n rhaid iddo arwyddo contract newydd ar ddechrau pob tymor. Mae’r cyngor yn darparu dillad gwaith i Kai, ac yn tynnu treth ac Yswiriant Gwladol o'i gyflog.
Fel cyflogai cyfnod penodol neu dymhorol, mae gennych yr un hawliau cyfreithiol â chyflogeion parhaol, ond gan amlaf bydd cyfnod eich gwasanaeth yn dod i ben ar ddiwedd pob tymor/contract. O ganlyniad, mae’n bosib nad oes gennych ddigon o wasanaeth di-dor i gael rhai hawliau cyflogaeth. Er enghraifft, mae angen i chi weithio am gyfnod di-dor o flwyddyn cyn cael yr hawl i beidio â chael eich diswyddo'n annheg.
I gael crynodeb o hawliau cyflogaeth cyflogeion, darllenwch yr erthygl ‘Mathau o statws cyflogaeth’. Neu, gallwch ymweld â gweddill yr adran gyflogaeth i gael gwybodaeth fanwl am hawliau cyflogaeth penodol.
Yn ychwanegol at yr hawliau eraill i gyflogeion, mae’n debygol y bydd gennych warchodaeth ychwanegol rhag cael eich trin yn llai ffafriol na chyflogai parhaol cyffelyb. I gael rhagor o wybodaeth, darllenwch yr erthygl ‘Gwarchodaeth i gyflogeion cyfnod penodol’.
Os nad yw’r datganiadau na’r enghraifft yn disgrifio eich sefyllfa waith chi, ceisiwch ddarllen yr erthyglau eraill yn yr adran hon.
Os ydych chi wedi darllen yr erthyglau eraill ac yn dal yn ansicr, cysylltwch ag Acas (y Gwasanaeth Cynghori, Cymodi a Chyflafareddu). Bydd Acas yn gallu cynnig cyngor cyfrinachol a diduedd, yn rhad ac am ddim, am bob mater sy’n ymwneud â chyflogaeth, gan gynnwys statws cyflogaeth.