Gwefan llywodraeth y DU

Sut yr asesir eich cyfraniad at ffioedd cartref gofal

Os ydych chi’n byw yn Lloegr a bod gennych dros £23,000 mewn cyfalaf, bydd eich cyngor lleol yn asesu eich bod yn gallu talu ffioedd eich cartref gofal yn llawn. Gallai’r cyfalaf hwn fod yn gynilion, yn fuddsoddiadau neu’n eiddo, a allai gynnwys gwerth eich cartref. Yng Nghymru, £22,000 yw’r ffigur.

Dilynwch y ddolen isod i ganfod sut mae’r cyngor lleol yn asesu a ddylech chi dalu ffioedd eich cartref gofal yn llawn ai peidio.

• Talu ffioedd cartrefi gofal

Asesu ffioedd cartrefi gofal ar gyfer perchnogion tai

Os byddwch yn mynd i gartref gofal yn barhaol, mae'n bosib y bydd eich cyngor lleol yn cyfrif eich cartref fel cyfalaf ar ôl i chi fod yno am 12 wythnos. Ond ni fydd eich cartref yn cael ei gyfrif fel cyfalaf os oes un o'r canlynol yn dal i fyw yno:

• eich gŵr, eich gwraig, eich partner sifil neu rywun yr ydych yn byw gyda nhw fel partner
• perthynas agos sy'n 60 oed neu drosodd, neu gydag analluogrwydd
• un o’ch plant (gan gynnwys plant mabwysiedig) sy’n iau na 18 oed
• eich cyn ŵr, cyn wraig, cyn bartner sifil neu gyn bartner os ydynt yn rhiant sengl

Mae’n bosib y bydd eich cyngor yn dewis peidio â chyfrif eich cartref fel cyfalaf os yw'ch gofalwr yn byw yno.

Eich cartref a chyfnodau dros dro mewn cartref gofal

Os byddwch yn mynd i gartref gofal dros dro, ni chewch asesiad ariannol am yr wyth wythnos gyntaf y byddwch yno. Bydd y cyngor lleol yn dweud pa swm, yn eu tyb hwy, sy’n deg i chi ei dalu am y cyfnod hwn.

Os byddwch yn aros am gyfnod hwy nag wyth wythnos, bydd y cyngor lleol yn asesu faint ddylech chi ei dalu o wythnos naw ymlaen. Ni fydd eich cartref yn cael ei gyfrif fel cyfalaf gan mai dros dro yr ydych yn aros yn y cartref gofal.

Cewch wybodaeth am dalu am aros mewn cartref gofal dros dro drwy ddilyn y ddolen isod.

• Cyfnodau dros dro mewn cartref gofal

Cadw'ch cartref a'ch asedau

Efallai y byddwch am osgoi gwerthu eich cartref i dalu ffioedd eich cartref gofal fel bod modd i chi symud yn ôl yno pan fyddwch yn gwella.

Gwneud ‘cytundeb taliadau gohiriedig’ gyda’ch cyngor lleol

Efallai y bydd eich cyngor lleol yn gwneud cytundeb taliadau gohiriedig gyda chi:

• i geisio osgoi gwerthu eich cartref i dalu ffioedd eich cartref gofal yn ystod eich oes
• os oes yn rhaid i chi dalu ffioedd eich cartref gofal yn llawn gan fod eich cartref yn cael ei gyfrif fel cyfalaf
• os nad oes gennych ddigon o incwm neu gyfalaf arall i dalu'r ffioedd

Mae’r cytundeb yn golygu bod y cyngor lleol yn cyfrifo faint ddylech chi ei gyfrannu at ffioedd eich cartref gofal ar y sail nad yw’ch cartref yn cael ei gyfrif fel cyfalaf.

Mae’r cyngor yn cadw cofnod o’r gwahaniaeth rhwng y swm hwn a'r swm y byddai'n rhaid i chi ei dalu pe byddai'ch cartref yn cyfrif fel cyfalaf. Bydd y swm hwn yn dal yn ddyledus gennych, ond ni fydd yn cael ei gasglu tan ddyddiad o'ch dewis chi, neu pan fyddwch yn marw. Bydd y cyngor yn casglu’r hyn sy’n ddyledus gennych o’r swm a geir am werthu eich cartref neu gan bwy bynnag sy’n etifeddu eich eiddo.

Sefydlu ymddiriedolaeth deulu

Mae sefydlu ymddiriedolaeth deulu yn un ffordd o drosglwyddo perchnogaeth eich cartref neu asedau eraill i rywun arall a chithau'n dal yn fyw. Dylech gael cyngor gan dwrnai am hyn gan fod y gyfraith sy'n gysylltiedig ag ymddiriedolaethau'n gymhleth.

• Dod o hyd i gyfreithiwr neu asiantaeth gynghori

Rhoi arian neu eiddo i bobl eraill

Efallai y byddwch yn dewis rhoi arian neu asedau i berthnasau. Does dim terfyn ar werth y rhoddion hyn, ond efallai y bydd yn rhaid i’ch perthnasau dalu treth ar unrhyw log neu incwm a gânt.

Os byddwch yn rhoi arian neu asedau i rywun yn y saith mlynedd cyn eich marwolaeth, mae'n bosib y bydd y Dreth Etifeddu’n ddyledus ar eich rhodd.

• Rhoi arian i'ch plant ac i'ch wyrion (arian, treth a budd-daliadau)

Ceisio osgoi talu ffioedd cartrefi gofal

Weithiau, bydd pobl yn mynd ati o fwriad i drosglwyddo perchnogaeth eu hasedau i rywun arall er mwyn talu llai o ffioedd cartref gofal. Os yw’r cyngor lleol yn credu bod hyn wedi digwydd efallai y byddan nhw’n defnyddio dull gwahanol i’r arfer o’ch asesu;

• os trosglwyddwyd asedau yn y chwe mis cyn i chi fynd i gartref gofal, gall y cyngor adennill cost eich arhosiad gan bwy bynnag a gafodd y rhodd
• os digwyddodd y trosglwyddiad fwy na chwe mis cyn i chi symud i gartref gofal, gallant eich asesu fel pe baech chi’n dal yn berchen ar yr asedau

Nid oes terfyn amser o ran pa mor bell yn ôl y caiff y cyngor fynd i ganfod a ydych wedi rhoi asedau i ffwrdd er mwyn osgoi ffioedd gofalu.

Rhentu'ch cartref i rywun arall

Yn hytrach na gwerthu'ch cartref, efallai y gallwch ei rentu a defnyddio'r arian i dalu ffioedd y cartref gofal.

Gwneud ewyllys

Cyn i chi symud i gartref gofal yn barhaol, dylech wneud ewyllys.

• Rhesymau ariannol dros wneud ewyllys

Mwy o ddolenni defnyddiol

• Gwerthu eich cartref (adran cartref a chymuned)