Gwefan llywodraeth y DU

Ffyrdd gwahanol o gael iawndal

Mae'n bosibl y gallwch gael iawndal yn y ffyrdd canlynol, yn dibynnu ar y math o drosedd a'r sefyllfa:

• gan y troseddwr, drwy lys troseddol
• gan yr unigolyn sydd ar fai, drwy lys sifil
• gan y llywodraeth, os ydych wedi dioddef trosedd dreisgar

Cael iawndal gan y troseddwr

Efallai y gallwch gael iawndal gan y troseddwr drwy lys troseddol (llys ynadon neu Lys y Goron). Ni allwch gael iawndal gan y troseddwr os yw wedi'i anfon i'r carchar.

Gall llysoedd orchymyn i'r troseddwr dalu arian i chi os ydych wedi cael eich anafu, wedi dioddef colled ariannol neu fod eich eiddo wedi'i ddifrodi.

Bydd angen i chi siarad â swyddog yr heddlu sy'n delio â'ch achos. Rhowch fanylion cywir iddo am y ffordd rydych wedi dioddef neu sut mae wedi effeithio arnoch.

Mae'n syniad da cadw cofnod o:

• gostau ychwanegol, fel biliau meddygol neu atgyweiriadau i eiddo
• arian rydych wedi methu â'i gael gan nad oeddech yn gallu gweithio
• derbynebau ac amcanbrisiau

Bydd yr heddlu yn dweud wrth Wasanaeth Erlyn y Goron, a fydd yn gofyn i'r llys am iawndal. Nid oes angen i chi wneud cais i'r llys am iawndal.

Os bydd y barnwr neu'r ynadon yn penderfynu rhoi gorchymyn iawndal, mae'n rhaid iddynt wneud penderfyniad yn seiliedig ar yr hyn y gall y troseddwr ei fforddio.

Mynd â rhywun i'r llys i gael iawndal

Gallech fynd â rhywun i'r llys sirol i hawlio iawndal. Gallech wneud hyn hyd yn oed os na chaiff yr unigolyn ei ddyfarnu'n euog o'r drosedd.

Bydd yn costio arian i chi 'siwio' yr unigolyn a mynd i'r llys fel hyn. Bydd angen i chi gyfrifo faint y bydd hyn yn ei gostio, ac a yw'n werth gwneud hynny. Efallai na fyddwch yn ennill yr achos.

Mae'n werth cael cyngor cyfreithiol os ydych yn ystyried mynd â rhywun i'r llys.

• Iawndal am ddamweiniau ac anafiadau: defnyddio cyfreithwyr a chwmnïau hawliadau

• Dod o hyd i gynghorydd cyfreithiol Opens new window

Cael iawndal gan y llywodraeth am drosedd dreisgar

Os ydych wedi dioddef trosedd dreisgar, efallai y gallwch gael iawndal gan yr Awdurdod Digolledu am Anafiadau Troseddol (CICA).

Gallwch gael iawndal am resymau gwahanol, gan gynnwys:

• am anafiadau (a all gynnwys anafiadau meddyliol a chyfnodau o gamdriniaeth)
• colli enillion os nad oeddech yn gallu gweithio am fwy na 28 wythnos
• am fod rhywun agos atoch wedi marw o ganlyniad i drosedd dreisgar

• Iawndal i ddioddefwyr troseddau treisgar

Apelio yn erbyn penderfyniad am iawndal am drosedd dreisgar

Os nad ydych yn fodlon ar y penderfyniad a wneir gan y CICA, gallwch apelio i dribiwnlys.

Gall y CICA roi ffurflen apelio i chi, ynghyd â chanllaw i'r broses apelio.

• Apelio yn erbyn penderfyniad Digolledu am Anafiadau Troseddol

Cael iawndal am drosedd dreisgar yng ngwledydd yr UE

Os ydych yn byw yn y DU ac wedi cael eich brifo o ganlyniad i drosedd dreisgar mewn gwlad arall yn yr UE, gallwch wneud cais am iawndal.

Gall Tîm Cymorth Iawndal yr UE (EUCAT) yn y CICA eich helpu i wneud cais am iawndal mewn gwlad yn yr Undeb Ewropeaidd.

Gallwch ffonio EUCAT ar 0800 358 3601 rhwng 8.30 am a 5.00 pm o ddydd Llun i ddydd Gwener, heblaw am ddydd Mercher pan allwch ffonio rhwng 10.00 am a 5.00 pm.

Gallwch hefyd e-bostio'r tîm:

eucat@cica.gsi.gov.uk

• Lawrlwytho 'Iawndal am anafiadau troseddol mewn gwledydd eraill yn yr UE' (PDF, 84K) Opens new window

• Cymorth gyda ffeiliau PDF

Cael iawndal am droseddau treisgar mewn gwledydd y tu allan i'r UE

Os cawsoch eich anafu o ganlyniad i drosedd dreisgar mewn gwlad y tu allan i'r UE, gallwch wneud cais i'r wlad honno am iawndal.

Mae gan wefan Swyddfa'r Unol Daleithiau ar gyfer Dioddefwyr Troseddau gyfeiriadur o raglenni iawndal rhyngwladol gyda manylion am y mathau o iawndal a gynigir gan wledydd gwahanol.

• Swyddfa'r Unol Daleithiau ar gyfer Dioddefwyr Troseddau: Cyfeiriadur o Raglenni Rhyngwladol Opens new window