Gwefan llywodraeth y DU

Rhif carcharor - ei ddiben

Rhoddir rhif carcharor i garcharorion pan fyddant yn cyrraedd gyntaf. Mae'r rhif yn helpu staff y carchar i gadw trefn ar ffeiliau carchar yr unigolyn ac unrhyw eiddo personol, fel dillad.

Mae rhif y carcharor yn aros yr un peth - hyd yn oed os bydd y carcharor yn symud i garchar arall.

Eiddo personol - beth sy'n digwydd iddo

Pan fydd carcharor yn cyrraedd y carchar gyntaf, caiff ei eiddo ei gofnodi a'i roi mewn man diogel. Efallai y bydd carcharorion yn gallu cadw rhai o'u heitemau, ond caiff yr eitemau eraill eu dychwelyd pan fyddant yn gadael y carchar.

Archwiliad iechyd

Mae pob carcharor yn cael archwiliad sylfaenol pan fydd yn cyrraedd gyntaf. Mae hyn yn cael ei wneud er mwyn sicrhau:

• bod staff y carchar yn deall unrhyw broblemau iechyd sydd gan y carcharor
• bod y carcharor yn cael y gofal iechyd sydd ei angen arno

Mae'r archwiliad iechyd hefyd yn edrych ar unrhyw gyflwr iechyd meddwl a all fod gan y carcharor.

• Gofal iechyd yn y carchar

• Help i garcharorion sydd â chyflwr iechyd meddwl

Y cyfweliad cychwynnol

Pan fydd carcharor yn cyrraedd, caiff gyfweliad ag aelod o staff y carchar.

Mae'r cyfweliad cychwynnol yn rhoi cyfle arall i'r carcharor siarad am unrhyw broblemau a all fod ganddo - fel dibyniaeth ar gyffuriau neu alcohol. Efallai y bydd staff yna'n gallu helpu i ddelio â'r problemau hyn yn ystod cyfnod y carcharor yn y carchar.

• Gofal iechyd yn y carchar

Sefydlu - dysgu sut mae bywyd yn y carchar

Gall carcharorion ofyn am gopi o'r 'Llyfr Gwybodaeth i Garcharorion' pan fyddant yn cyrraedd y carchar. Mae'r llawlyfr hwn yn cynnwys gwybodaeth am fywyd yn y carchar a hawlio'r unigolyn tra ei fod yno.

Mae'r carcharor hefyd yn cael 'sesiwn sefydlu' i'w gyflwyno i fywyd fel carcharor. Mae'n esbonio sut mae'r carchar yn gweithio ac yn helpu'r carcharor i feddwl am sut mae am ddefnyddio ei amser yn y carchar.

Os bydd carcharor am ddysgu sgil tra ei fod yn y carchar, mae'n gallu dweud wrth staff y carchar yn ystod ei sesiwn sefydlu.

• Addysg, hyfforddiant a gweithio yn y carchar

Y cynllun dedfrydu

Caiff cynllun ei lunio ar gyfer y rhan fwyaf o garcharorion ar ddechrau eu dedfryd sy'n nodi nodau penodol.

Gallai'r rhain fod at ddiben:

• gwella sgiliau'r carcharor - er enghraifft, eu helpu i ddarllen ac ysgrifennu'n well
• newid eu hymddygiad er gwell

Rhaglenni Ymddygiad Troseddwyr

Gall carcharor fod yn rhan o un neu fwy o 'Raglenni Ymddygiad Troseddwyr' tra ei fod yn y carchar. Nod y rhaglenni yw newid y ffordd y mae'r carcharor yn meddwl am faterion penodol, ac maent yn cynnwys:

• cyrsiau rheoli dicter - os yw'n ei chael yn anodd rheoli ei ddicter neu os yw'n dreisgar
• sgiliau meddwl - er enghraifft, ei ddysgu i weld rhywbeth o safbwynt rhywun arall

Bydd rhaglenni sy'n delio â'u hymddygiad ar gael i unigolion sydd wedi cyflawni trosedd ddifrifol (er enghraifft trosedd dreisgar neu rywiol).

Os bydd angen cymorth ar garcharor pan fydd yn cyrraedd y carchar

Gall cyrraedd y carchar fod yn brofiad anodd. Os bydd gan garcharor bryderon neu broblemau pan fydd yn cyrraedd, gall siarad â rhywun.

Mae pobl ar gael yn y carchar sy'n gallu rhoi cymorth i garcharorion, gan gynnwys:

• swyddog personol y carcharor
• y swyddog sy'n rheoli'r uned y mae'r carcharor ynddi yn y carchar
• caplan y carchar

Mae carcharor hefyd yn gallu siarad â rhywun yn y carchar sydd wedi cael ei hyfforddi gan y Samariaid. Gelwir y sesiynau siarad hyn yn 'Cynlluniau Gwrando'.