Gwefan llywodraeth y DU

Meithrin sgiliau newydd yn y carchar

Gall carcharor weithio mewn swydd a chael cymwysterau addysgol ar yr un pryd. Er enghraifft, gallent gyflawni cwrs hyfforddi mewn paentio ac addurno a mynd i ddosbarthiadau darllen hefyd.

Cynllun Dysgu Unigol - beth ydyw

Yn fuan ar ôl cyrraedd y carchar, bydd carcharor yn siarad â staff addysg y carchar am gyrsiau a hyfforddiant. Bydd y staff yn asesu gwybodaeth a sgiliau presennol y carcharor.

Yn dilyn hyn, caiff Cynllun Dysgu Unigol ei lunio. Gallai gynnwys dysgu:

• darllen ac ysgrifennu
• gwneud mathemateg
• rheoli arian
• defnyddio cyfrifiaduron a thechnoleg

Gall Cynllun Dysgu Unigol hefyd gynnwys dysgu sgil fel:

• paentio ac addurno
• gosod brics
• trin gwallt
• garddio
• addysgu chwaraeon a ffitrwydd

Efallai y bydd carcharorion hefyd yn gallu cyflawni cwrs 'dysgu o bell' - er enghraifft, cwrs y Brifysgol Agored.

Gall staff addysg helpu carcharorion y mae angen cymorth ychwanegol arnynt wrth ddysgu, er enghraifft, y rheini sydd ag anhawster neu anabledd dysgu.

Cymwysterau

Mae'r rhan fwyaf o gyrsiau yn arwain at gymwysterau a gydnabyddir gan gyflogwyr y tu allan i'r carchar, fel:

• TGAU (Tystysgrif Gyffredinol Addysg Uwchradd)
• NVQs (Cymhwyster Galwedigaethol Cenedlaethol)

Gellir defnyddio cymwysterau i barhau ag addysg ar ôl gadael y carchar.

• Eglurhad o gymwysterau (adran addysg a dysgu)

Mathau o waith y gellir ei wneud yn y carchar

Mae llawer o garchardai yn rhoi'r cyfle i garcharorion weithio wrth iddynt fwrw eu dedfryd o garchar.

Ymhlith y mathau o waith mae:

• argraffu dillad a gweithgynhyrchu dodrefn
• rhoi cydrannau trydanol at ei gilydd

Caiff y math hwn o waith ei wneud yng ngweithdai'r carchar.

Gall carcharorion hefyd weithio yn y carchar ei hun - er enghraifft, yn y ceginau, golchdai, gerddi a thrwy lanhau celloedd a landins.

'Clybiau swyddi' yn y carchar

Mae rhai carchardai yn cynnal eu clybiau swyddi eu hunain. Mae'r rhain yn helpu carcharorion i:

• baratoi ar gyfer cyfweliadau am swyddi
• dysgu sut i chwilio am swyddi

Gwaith cymunedol y gall carcharor ei wneud o bosibl

Gelwir gweithio i'r gymuned leol ger y carchar yn 'gweithio allan'. Mae hyn yn rhoi cyfle i garcharorion penodol fagu eu hyder cyn iddynt adael y carchar.

Dim ond os bydd y carchar o'r farn bod y canlynol yn wir y gall carcharor wneud gwaith cymunedol:

• nid yw'n peri risg i'r cyhoedd
• bydd yn dychwelyd i'r carchar

Os bydd y carcharor mewn carchar agored neu ar ddiwedd ei ddedfryd, gallai weithio'n wirfoddol a symud i waith â thâl.

Gweler 'Mathau o garchardai a chategorïau diogelwch' i gael gwybod mwy am garchardai agored.

Gweler 'Pryd y gall carcharor fod yn gymwys i gael ei ryddhau' i gael gwybodaeth am pryd y gellir rhyddhau carcharor am gyfnodau byr.

• Mathau o garchardai a chategorïau diogelwch

• Pryd y gall carcharor fod yn gymwys i gael ei ryddhau