Gwefan llywodraeth y DU

Carchardai caeedig ac agored

Mae dau brif fath o garchardai - rhai caeedig a rhai agored.

Carchardai caeedig - sut maent yn gweithio

Mae perimedr diogel (ffens uchel neu wal) gan garchardai caeedig er mwyn atal carcharorion rhag dianc.

Mae staff y carchar yn rheoli symudiadau'r carcharorion yn y carchar. Caiff carcharorion eu cloi yn eu celloedd yn ystod y nos ac weithiau yn ystod rhannau o'r dydd.

• Bywyd yn y carchar - trosolwg

Carchardai agored - sut maent yn gweithio

Nid oes perimedr diogel gan garchardai agored ac mae mwy o ryddid i'r carcharorion symud o gwmpas.

Efallai y bydd gan garcharorion eu celloedd a'u hallweddi eu hunain neu efallai y byddant yn byw mewn ystafelloedd cysgu.

Efallai y gall rhai carcharorion adael y carchar am gyfnodau penodol yn ystod y dydd - er enghraifft, er mwyn mynd i'r gwaith.

Gallai hyn fod yn rhan o'u 'cynllun adsefydlu' ac mae'n helpu'r carcharorion i ddod i arfer â bod yn ôl yn y gymuned, cyn iddynt gael eu rhyddhau.

Symud o garchar caeedig i garchar agored

Gall carcharorion gael eu symud o garchar caeedig i garchar agored os yw staff y carchar o'r farn:

• y gellir ymddiried yn y carcharor i beidio â dianc
• bod y carcharor yn peri risg isel i'r cyhoedd

Carchardai hyfforddi

Dosberthir rhai carchardai caeedig neu garchardai agored yn 'garchardai hyfforddi'. Maent yn cynnig cyrsiau a hyfforddiant i helpu carcharor i beidio â throseddu pan gaiff ei ryddhau. Gall carcharorion wneud pethau fel:

• dysgu sgiliau newydd
• mynd ar gyrsiau addysg
• mynd ar raglenni ymddygiad troseddu

Mae'n bosibl y bydd yn rhaid trosglwyddo carcharor i garchar gwahanol er mwyn cael yr hyfforddiant neu'r rhaglen gywir.

• Cyrraedd y carchar

Carchardai diogelwch uchel

Mae carchardai diogelwch uchel ar gyfer carcharorion y rhoddir dosbarthiad diogelwch categori A neu B iddynt.

Mae'r carchardai canlynol yn garchardai diogelwch uchel:

• Belmarsh
• Frankland
• Full Sutton
• Long Lartin
• Manceinion
• Wakefield
• Whitemoor
• Woodhill

Categorïau diogelwch ar gyfer carcharorion

Rhoddir categori diogelwch i garcharorion ar sail:

• pa mor debygol ydyw y byddant yn ceisio dianc
• eu risg o achosi niwed i garcharorion eraill a staff y carchar
• eu risg o achosi niwed i'r cyhoedd os byddant yn dianc

Mae'r categori yn penderfynu ar y math o garchar y cânt eu hanfon iddo.

Adolygu categori diogelwch carcharor

Gall staff y carchar newid categori diogelwch carcharor os byddant o'r farn bod y carcharor bellach yn fwy diogel neu'n fwy peryglus. Yn ogystal, gall carcharorion ddefnyddio gweithdrefn gwyno os byddant o'r farn bod eu categori diogelwch yn anghywir.

Os yw dedfryd carcharor rhwng un a phedair blynedd, bydd staff y carchar yn adolygu'r categori diogelwch bob chwe mis.

Os yw dedfryd carcharor yn fwy na phedair blynedd, bydd staff y carchar yn adolygu'r categori diogelwch bob blwyddyn.

Fel arfer ni chaiff categori diogelwch carcharorion mewn carchardai agored eu hadolygu oni bai bod eu hymddygiad yn golygu bod angen dychwelyd y carcharor i garchar caeedig.

• Hawliau carcharorion a chwyno am garchar

Trosglwyddo carcharor i garchar gwahanol

Os bydd categori diogelwch carcharor yn newid, gall gael ei drosglwyddo i garchar gwahanol. Er enghraifft, os bydd carcharor yn ceisio dianc, efallai y caiff ei symud i garchar mwy diogel.

Mae'n rhaid rhoi gwybod i garcharor pam ei fod yn cael ei drosglwyddo. Oherwydd rhesymau diogelwch, efallai y gwneir hyn ar ôl i'r carcharor gyrraedd y carchar newydd.

Carchardai dan gontract

Mae 11 o garchardai a gaiff eu rhedeg gan gwmnïau yn y sector preifat (a elwir yn garchardai 'dan gontract'). Gall carcharor gael ei anfon i garchar dan gontract yn dibynnu ar ble mae'n byw a'i gategori diogelwch.

Cânt eu rhedeg a'u rheoli yn yr un ffordd â charchardai a gaiff eu rhedeg gan y Gwasanaeth Carchardai.