Gwefan llywodraeth y DU

Cofnodion hyd at ddyddiad y farwolaeth

Mae pa gofnodion y bydd eu hangen arnoch i lenwi ffurflen dreth Hunanasesu ar gyfer rhywun sydd wedi marw yn dibynnu ar amgylchiadau'r person.

Byddwch chi bob amser angen y canlynol:

• datganiadau banc ar gyfer cyfrifon cyfredol a chyfrifon cadw
• llyfrau cyfrif cymdeithas adeiladu
• tystysgrifau neu fondiau Cynilion Cenedlaethol
• talebau difidend

Cofiwch edrych ar y cyfrifon banc neu gynilion ar-lein.

Os oedd y sawl a fu farw yn gyflogedig neu’n cael pensiwn, chwiliwch am:

• slipiau talu cyflog neu bensiwn
• treuliau y mae wedi’u cael gan ei gyflogwr
• llythyrau gan y darparwr pensiwn sy'n dangos y taliad misol
• cadarnhad o unrhyw bensiwn y wladwriaeth

Os oedd y sawl a fu farw yn rhedeg ei fusnes ei hun neu'n gosod eiddo, bydd arnoch angen ei gofnodion busnes, gan gynnwys:

• manylion gwerthiannau a derbyniadau
• manylion pryniannau a chostau

Efallai y bydd angen gwybodaeth fanylach arnoch hefyd, megis derbynebau, biliau a datganiadau banc. Bydd y rhain yn eich helpu i lenwi’r ffurflen dreth ac yn ateb unrhyw gwestiynau gan Gyllid a Thollau EM.

• Cadw cofnodion (unigolion a chyfarwyddwyr)

• Cadw cofnodion a Threth Enillion Cyfalaf Opens new window

Cadw cofnodion ar gyfer y cyfnod gweinyddu

Os ydych chi’n gofalu am yr ystad, efallai y bydd yn rhaid i chi lenwi ffurflen dreth (y Ffurflen Dreth Ymddiriedolaethau ac Ystadau) ar gyfer y 'cyfnod gweinyddu'. Mae’r cyfnod hwn yn cychwyn ar y diwrnod ar ôl i'r person farw hyd at y dyddiad y caiff yr ystad ei setlo.

Yn ystod y cyfnod hwn byddwch chi’n gyfrifol am wneud y canlynol:

• cadw cofnodion priodol
• rhoi gwybod i Gyllid a Thollau EM am unrhyw incwm sydd heb ei drethu
• rhoi gwybod i Gyllid a Thollau EM am unrhyw enillion cyfalaf
• talu unrhyw dreth sy’n ddyledus

Bydd angen i chi gadw cofnodion ar gyfer y cyfnod gweinyddu ar wahân i’r cofnodion hynny sy’n berthnasol i’r cyfnod hyd at ddyddiad y farwolaeth.

• Llenwi'r Ffurflen Dreth Ymddiriedolaethau ac Ystadau ar ôl marwolaeth

• Rhoi gwybod am enillion cyfalaf Opens new window

Dod o hyd i’r cofnodion

Os na allwch chi ddod o hyd i'r dogfennau y mae eu hangen arnoch, gallech geisio gofyn i'w:

• deulu agos
• cyflogwr neu ei ddarparwr pensiwn
• ffrindiau neu berthnasau sydd wedi’u henwi yn yr ewyllys
• partner busnes
• twrnai neu gyfrifydd
• banc, broceriaid stoc neu gynghorydd ariannol

Efallai fod ei fanc yn cadw eitemau gwerthfawr fel gemwaith neu weithredoedd eiddo sy'n dangos pwy sy’n berchen ar eiddo.

Am faint y mae'n rhaid i chi gadw'r cofnodion?

Os ydych chi’n llenwi ffurflen dreth Hunanasesu, bydd yn rhaid i chi gadw'r cofnodion sy’n ategu'r ffurflen am gyfnod sylfaenol, fel y disgrifir isod. Mae’r un dyddiadau’n berthnasol ar gyfer ffurflenni treth papur a ffurflenni treth ar-lein. Mae angen y cofnodion arnoch rhag ofn y bydd Cyllid a Thollau EM yn penderfynu gwirio’r ffurflen neu’n canfod ei bod yn anghyflawn.

Os oedd gan y sawl a fu farw incwm busnes

Os oedd yn hunangyflogedig neu os oes ganddo incwm busnes, bydd rhaid i chi gadw'r cofnodion busnes am bum mlynedd yn rhagor ar ôl y dyddiad cau arferol ar gyfer ffurflenni treth (31 Ionawr).

Er enghraifft, ar gyfer ffurflen dreth 2011-12 a anfonwyd ar 31 Ionawr 2013 neu cyn hynny, bydd rhaid i chi gadw’r cofnodion tan 31 Ionawr 2018.

Ond os yw Cyllid a Thollau EM wedi anfon – neu os ydych chi wedi dychwelyd – y ffurflen dreth yn hwyr iawn, bydd angen i chi gadw’r cofnodion am ba un bynnag o’r canlynol fydd hwyraf:

• pum mlynedd ar ôl y dyddiad cau arferol ar gyfer ffurflenni treth
• pymtheg mis ar ôl y dyddiad y gwnaethoch chi anfon y ffurflen dreth

Er enghraifft, ar gyfer ffurflen dreth 2011-12 a anfonwyd ar 1 Chwefror 2017, bydd rhaid i chi gadw’r cofnodion tan 1 Mai 2018.

Os nad oedd gan y sawl a fu farw unrhyw incwm busnes

Ar yr amod y byddwch yn anfon y ffurflen dreth ar y dyddiad cau arferol ar gyfer ffurflenni treth neu cyn hynny – sef 31 Ionawr – dylech gadw’r cofnodion am flwyddyn ar ôl y dyddiad cau hwn.

Er enghraifft, ar gyfer ffurflen dreth 2011-12 a ffeiliwyd ar 31 Ionawr 2013 neu cyn hynny, bydd yn rhaid i chi gadw’r cofnodion tan 31 Ionawr 2014.

Ond os yw Cyllid a Thollau EM wedi anfon – neu os ydych chi wedi dychwelyd – y ffurflen dreth yn hwyr, bydd angen i chi gadw’r cofnodion am 15 mis ar ôl i chi ei hanfon.

Os bydd Cyllid a Thollau EM yn dechrau gwirio’ch treth

Mae’n bosib y bydd angen i chi gadw eich cofnodion am gyfnod hwy na’r dyddiadau uchod os yw Cyllid a Thollau eisoes wedi dechrau gwirio’ch treth. Bydd rhaid i chi gadw’r cofnodion nes bydd Cyllid a Thollau EM yn ysgrifennu atoch i ddweud wrthych eu bod wedi cwblhau’r broses wirio.

• Gwirio eich ffurflen dreth

• Dyddiadau cau a chosbau ariannol y ffurflen dreth

Cofnodion sydd ar goll neu wedi cael eu dinistrio

Os yw'r cofnodion ar goll neu os ydynt wedi cael eu dinistrio, dylech geisio cael yr wybodaeth sydd ar goll mewn ffyrdd eraill. Er enghraifft, gallwch ofyn i fanciau roi ffigurau llog neu gopïau o ddatganiadau banc i chi, ond efallai y byddant yn codi ffi am hyn.

Peidiwch ag oedi cyn anfon y ffurflen dreth tra byddwch chi’n aros am gopïau o gofnodion. Defnyddiwch yr wybodaeth rydych wedi llwyddo i’w chael er mwyn llenwi’r ffurflen dreth. Lle daw’n amlwg na allwch gael gwybodaeth yn lle'r wybodaeth sydd ar goll, bydd angen i chi roi amcangyfrif o’r ffigurau sydd ar goll. Rhaid i chi roi gwybod i Gyllid a Thollau EM os yw unrhyw ffigurau:

• yn ffigurau a amcangyfrifwyd – rydych am i Gyllid a Thollau EM dderbyn y rhain fel ffigurau terfynol
• yn ffigurau dros dro – rydych yn defnyddio'r rhain nes gallwch gadarnhau'r ffigurau (rhaid i chi ddweud wrth Gyllid a Thollau EM pryd y byddwch yn darparu'r union ffigurau)

Gallwch ddiwygio’r ffurflen dreth er mwyn rhoi'r ffigurau cywir o fewn blwyddyn i’r dyddiad terfynol ar gyfer ffeilio’r ffurflen. Os byddwch yn gwneud newidiadau ar ôl hynny a chithau heb dalu digon o dreth, efallai y bydd yn rhaid i chi dalu llog a chosbau ariannol.

Cysylltiadau defnyddiol

• Hunanasesu a’ch ffurflen dreth