Gwefan llywodraeth y DU

Etholiadau cyffredinol

Mewn etholiad cyffredinol, mae pob ardal yn y wlad yn ethol un Aelod Seneddol (AS) i'w cynrychioli yn Nhŷ'r Cyffredin. Ceir 646 o ardaloedd daearyddol, a elwir yn etholaethau.

Mae gan bob unigolyn sy'n gymwys i bleidleisio un bleidlais yn ei etholaeth leol, a'r ymgeisydd sydd â'r mwyaf o bleidleisiau fydd yn dod yn Aelod Seneddol dros yr ardal honno. Gelwir y system bleidleisio hon yn system 'cyntaf i'r felin'. Yna, fel arfer, y blaid wleidyddol sydd â'r mwyaf o Aelodau Seneddol fydd yn ffurfio'r Llywodraeth – er y gall dwy neu ragor o bleidiau a fyddai'n ffurfio mwyafrif ddod at ei gilydd i greu llywodraeth glymblaid.

Rhaid cael etholiad cyffredinol bob pum mlynedd o leiaf. Y Prif Weinidog sy'n penderfynu pryd i alw etholiad. Cynhaliwyd yr etholiad cyffredinol diwethaf ar 5 Mai 2005, felly rhaid cynnal yr etholiad nesaf erbyn 2010.

Os bydd Aelod Seneddol yn marw neu'n ymddiswyddo rhwng dau etholiad, ceir isetholiad yn eu hetholaeth.

• Swyddogaeth a gwaith Aelodau Seneddol

Etholiadau Ewropeaidd

Cynhelir etholiadau ar gyfer Senedd Ewrop bob pum mlynedd. Cynhaliwyd yr etholiadau Ewropeaidd diwethaf ym mis Mehefin 2004, a bydd yr etholiadau nesaf yn cael eu cynnal ym mis Mehefin 2009.

Mae 78 Aelod o Senedd Ewrop yn cynrychioli'r DU; ar ôl etholiadau 2009 bydd 72 Aelod o Senedd Ewrop yn cynrychioli'r DU. Mae'r DU wedi'i rhannu'n 12 rhanbarth, ac mae rhwng tri a deg Aelod o Senedd Ewrop ym mhob rhanbarth.

Dilynir y drefn cynrychiolaeth gyfrannol er mwyn ethol Aelodau o Senedd Ewrop. Ym Mhrydain, un bleidlais sydd gennych i ethol yr holl Aelodau a fydd yn mynd ar Senedd Ewrop. Bydd pob plaid yn cyflwyno rhestr o ymgeiswyr, a elwir yn rhestr ranbarthol, a byddwch yn pleidleisio dros un o'r rhestri hyn neu dros ymgeisydd annibynnol. Yna, dyrennir nifer o Aelodau o Senedd Ewrop i'r pleidiau yn unol â chyfran y pleidleisiau y maent wedi'u cael.

Yng Ngogledd Iwerddon, mae'r drefn bleidleisio'n wahanol, oherwydd defnyddir trefn y 'bleidlais sengl drosglwyddadwy'. Byddwch yn pleidleisio drwy roi'r ymgeiswyr yn nhrefn eich dewis.

• Senedd Ewrop

Y Comisiwn Etholiadol

Corff annibynnol yw'r Comisiwn Etholiadol, a'i nod yw codi hyder a chyfranogiad y cyhoedd yn y broses ddemocrataidd. Mae ei wefan yn rhoi gwybodaeth am nifer o faterion sy'n ymwneud ag etholiadau, yn ogystal â data a chanlyniadau etholiadau a fu.

Mae'r Comisiwn hefyd yn cynnig taflenni gwybodaeth am amrywiaeth o destunau gan gynnwys cyfrinachedd pleidleisio, rhoddion i ymgeiswyr, darllediadau gwleidyddol, refferenda ac e-bleidleisio.

• Gwefan y Comisiwn Etholiadol Opens new window

• Canlyniadau etholiadau gan y Comisiwn Etholiadol Opens new window

• Taflenni ffeithiau gan y Comisiwn Etholiadol Opens new window

Etholaethau a ffiniau

Ffiniau etholaethau

Mae'r Comisiwn Ffiniau ar gyfer Lloegr yn adolygu'r etholaethau seneddol yn Lloegr, ac yn cyflwyno'r argymhellion a roddwyd i'r Ysgrifennydd Gwladol ar gyfer newid ffiniau etholaethau.

Ceir Comisiwn Ffiniau cyfatebol ar gyfer Cymru, yr Alban a Gogledd Iwerddon.

• Y Comisiwn Ffiniau ar gyfer Lloegr Opens new window

• Y Comisiwn Ffiniau ar gyfer yr Alban Opens new window

• Y Comisiwn Ffiniau ar gyfer Cymru Opens new window

• Y Comisiwn Ffiniau ar gyfer Gogledd Iwerddon Opens new window

Mapiau etholiadol

Mae Arolwg Ordnans yn darparu mapiau ar-lein o ranbarthau etholiadau, yn bennaf i'w defnyddio gan athrawon ac ymgyrchwyr etholiadau. Gallwch ddewis gwahanol ffiniau etholaethol a gweinyddol i'w gosod gyda'i gilydd ar y map, i weld maint yr etholaeth neu'r rhanbarth llywodraeth leol yr ydych yn byw ynddynt.

• Mapiau etholiadol Mapiau Ordnans Opens new window

Sefyll mewn etholiad

Mae'r Comisiwn Etholiadol yn cyhoeddi gwybodaeth ar gyfer pobl sydd â diddordeb mewn sefyll fel ymgeisydd mewn gwahanol fathau o etholiadau.

• Sefyll fel ymgeisydd Opens new window