Gwefan llywodraeth y DU

Cofrestru i bleidleisio

I bleidleisio mewn etholiad a refferendwm yn y DU, rhaid i chi fod ar y gofrestr etholiadol (rhestr o bobl sy’n gymwys i bleidleisio). Cewch wybod mwy yn ‘Cofrestru i bleidleisio’.

• Cofrestru i bleidleisio

Sut mae pleidleisio mewn gorsaf bleidleisio

Gallwch bleidleisio mewn gorsaf bleidleisio leol - ysgol neu neuadd gyfagos, fel arfer. Cewch gerdyn pleidleisio cyn yr etholiad, a bydd hwnnw’n dweud wrthych lle a phryd i bleidleisio. Bydd gorsafoedd pleidleisio ar agor rhwng 7.00 am a 10.00 pm.

Pan fyddwch yn mynd i bleidleisio, bydd y staff yn gwirio'ch enw a'ch cyfeiriad ac yn rhoi papur pleidleisio i chi. Darllenwch y papur pleidleisio’n ofalus. Bydd yn rhestru'r pleidiau a’r ymgeiswyr y cewch bleidleisio drostynt, ac yn dweud wrthych sut mae bwrw’ch pleidlais.

Chaiff neb weld dros bwy yr ydych wedi pleidleisio oherwydd byddwch yn pleidleisio mewn bwth gyda sgrin ar bob ochr. Pan fyddwch wedi nodi'ch pleidlais ar bapur, plygwch y papur pleidleisio yn ei hanner a rhowch ef yn y blwch.

Os nad ydych yn siŵr beth i'w wneud, gofynnwch i’r staff eich helpu.

• Y drefn bleidleisio mewn etholiadau ar gyfer pleidleiswyr anabl (adran pobl anabl)

• Canllaw i bleidleisio hawdd ei darllen – llyfryn syml â darluniau

Sut mae pleidleisio drwy’r post

Os ydych chi'n byw yn y DU neu dramor a'ch bod yn gwneud cais mewn pryd, gallwch bleidleisio drwy'r post. Gall unrhyw un wneud cais am bleidlais bost – does dim angen i chi roi rheswm.

Gellir anfon pleidlais bost i'ch cartref neu i unrhyw gyfeiriad arall o’ch dewis. Gallwch wneud cais am bleidlais bost ar gyfer un etholiad yn unig, ar gyfer cyfnod penodol, neu’n barhaol.

Er diogelwch, bydd angen i chi roi eich dyddiad geni a’ch llofnod wrth wneud cais, ac eto pryd bynnag y pleidleisiwch drwy’r post. Llenwch eich papur pleidleisio’n gyfrinachol, caewch ef eich hun, ac ewch ag ef i’r blwch postio eich hun os gallwch.

Cewch wybod mwy a gwneud cais am bleidlais bost drwy argraffu ffurflen gais o wefan Fy Mhleidlais I, neu drwy gysylltu â'ch swyddfa cofrestru etholiadol leol.

• Gwneud cais am bleidlais bost ar wefan Fy Mhleidlais I Opens new window

Sut mae pleidleisio drwy ddirprwy

Os ydych chi'n byw yn y DU neu dramor ac na allwch bleidleisio'ch hun, gallwch ofyn i rywun bleidleisio ar eich rhan, a dweud wrthynt dros bwy yr hoffech bleidleisio. Gelwir hyn yn bleidlais drwy ddirprwy. Pan fyddwch yn gwneud cais am bleidlais drwy ddirprwy, rhaid i chi roi rheswm dilys.

Gallwch wneud cais am bleidleisio drwy ddirprwy ar gyfer un etholiad yn unig, ar gyfer cyfnod penodol, neu’n barhaol. Efallai y bydd yn rhaid i’ch cais gael ei gefnogi gan rywun fel eich meddyg neu’ch cyflogwr. Ceir gwahanol ffurflenni cais, yn dibynnu ar eich sefyllfa:

• ar gyfer etholiad penodol (a chithau ar eich gwyliau, er enghraifft)
• oherwydd anabledd
• oherwydd eich gwaith
• oherwydd eich bod ar gwrs addysgol
• oherwydd eich bod yn byw dramor
• ar gyfer Gweision y Goron neu aelodau o Luoedd Arfog Ei Mawrhydi
• oherwydd argyfwng meddygol

Cewch wybod mwy ac argraffu ffurflen gais oddi ar wefan Fy Mhleidlais I, neu cysylltwch â'ch swyddfa cofrestru etholiadol leol.

• Gwneud cais am bleidlais drwy ddirprwy ar wefan Fy Mhleidlais I Opens new window

• Dod o hyd i'ch swyddfa gofrestru etholiadol leol Opens new window

• Pleidleisio o dramor

Pam mae eich pleidlais yn bwysig

Bydd gwefan Fy Mhleidlais I yn eich helpu i ddysgu mwy am sut mae pleidleisio a thros beth yr ydych yn pleidleisio. Mae'n dweud wrthych pa etholiadau gaiff eu cynnal yn fuan yn eich ardal, ac yn cynnig ffurflenni cofrestru a manylion cyswllt ar gyfer eich swyddfa cofrestru etholiadol leol.

• Gwefan Fy Mhleidlais I Opens new window

Eich hawl i bleidleisio

Cewch bleidleisio mewn etholiadau seneddol yn y DU ar ôl i chi gofrestru ar y gofrestr etholiadol, ac ar yr amod bod y canlynol hefyd yn wir:

• rydych yn 18 oed neu'n hŷn ar ddiwrnod yr etholiad
• rydych yn ddinesydd Prydeinig, neu'n ddinesydd yn y Gymanwlad neu yng Ngweriniaeth Iwerddon (ac yn byw yn y Deyrnas Unedig)
• nid ydych yn anghymwys i bleidleisio yn ôl y gyfraith (er enghraifft, os ydych yn y carchar)

Mewn etholiad cyffredinol, ni chaiff y bobl ganlynol bleidleisio:

• unrhyw un sy'n iau na 18 mlwydd oed
• aelodau o Dŷ'r Arglwyddi, gan gynnwys arglwyddi oes, archesgobion ac esgobion yr Eglwys yn Lloegr ac arglwyddi etifeddol sydd wedi cadw'u sedd yn Nhŷ'r Arglwyddi - fodd bynnag, mae gan y bobl hyn hawl i bleidleisio mewn etholiadau awdurdodau lleol, cyrff datganoledig a Senedd Ewrop
• dinasyddion yr Undeb Ewropeaidd - cânt, fodd bynnag, bleidleisio mewn etholiadau llywodraeth leol, cyrff datganoledig ac ar lefel senedd Ewrop
• dinasyddion unrhyw wlad ar wahân i Weriniaeth Iwerddon a gwledydd y Gymanwlad
• pobl sydd wedi'u dyfarnu'n euog a'u dedfrydu i gyfnod dan glo – er y gall y canlynol bleidleisio os ydynt ar y gofrestr etholiadol: carcharorion sydd ar remand, carcharorion sydd heb eu dyfarnu'n euog a charcharorion sifil sydd heb dalu dirwy neu sydd wedi torri ymrwymiadau llys (ymrwymiad i'r llys neu ynad)
• unrhyw un sydd wedi'i ddyfarnu'n euog o fewn y pum mlynedd ddiwethaf o ymarferion llygredig neu anghyfreithlon mewn cysylltiad ag etholiad

Atal twyll mewn etholiadau

Ceir deddfau a mesurau diogelwch i helpu i atal twyll mewn etholiadau. Mae'n drosedd i:

• wneud cais ffug am bleidlais bost neu bleidlais drwy ddirprwy
• rhoi gwybodaeth ffug i’r swyddog cofrestru etholiadol neu fethu rhoi gwybodaeth iddo ar unrhyw bryd
• dylanwadu ar rywun yn ormodol, hyd yn oed os nad yw hynny’n effeithio ar eu pleidlais

Mae gan bapurau pleidleisio nod diogelwch a chod bar, felly os bydd pleidlais bost yn mynd ar goll neu’n cael ei dwyn, gellir cynnal archwiliadau diogelwch. Ar ôl pob etholiad, cyhoeddir rhestr o bawb a bleidleisiodd drwy’r post (rhestr debyg i’r honno a geir ar gyfer gorsafoedd pleidleisio), er mwyn i chi allu gwneud yn siŵr bod eich pleidlais wedi cael ei chyfri. Mewn ymchwiliad, gall yr heddlu ofyn i bobl a wnaethant bleidleisio drwy’r post ai peidio.

Gallwch wneud cais am arsyllu trefn yr etholiad mewn gorsafoedd pleidleisio, wrth roi a derbyn papurau pleidleisio drwy’r post, ac wrth gyfri’r pleidleisiau.

• Arsyllwyr etholiadau