Gwefan llywodraeth y DU

Pwysigrwydd gwneud ewyllys

Gwneud ewyllys a bod yn siŵr bod pobl yn gwybod lle i ddod o hyd iddi yw'r cam cyntaf i sicrhau y bydd eich ystad yn cael ei rannu yn unol â'ch dymuniadau pan fyddwch chi’n marw.

Os na fyddwch chi’n gadael ewyllys, bydd eich ystad yn cael ei rannu rhwng eich perthnasau agosaf ar sail trefn blaenoriaeth gaeth o’r enw’r ‘rheolau diewyllysedd’. Bydd hyn efallai’n golygu y bydd pobl rydych chi'n dymuno i gael budd o'ch ystad – megis partner dibriod neu bartner sifil cofrestredig – yn cael dim byd. Mae’r rheolau’n wahanol yn yr Alban.

Gallwch chi ysgrifennu eich ewyllys eich hun neu brynu ffurflen wedi’i hargraffu’n barod mewn nifer o siopau nwyddau ysgrifennu neu siopau papur newydd. Mae’n bwysig iawn eich bod chi’n llofnodi eich ewyllys, a hynny gyda thyst, neu ni fydd yr ewyllys yn ddilys.

Os yw eich materion ariannol yn fwy cymhleth, efallai y bydd angen cyngor cyfreithiol ac ariannol arnoch chi.

• Gwneud ewyllys (adran y llywodraeth, dinasyddion a hawliau)

• Beth i'w wneud os nad oes ewyllys (adran y llywodraeth, dinasyddion a hawliau)

• Sut mae newid neu 'amrywio' ewyllys ar ôl marwolaeth i newid etifeddiaeth Opens new window

• Deall cyfrifoldebau'r cynrychiolydd personol Opens new window

Eithriadau’r Dreth Etifeddu - beth allwch chi ei roi yn rhodd

Caiff rhoddion eu trin mewn nifer o wahanol ffyrdd at ddibenion y Dreth Etifeddu. Fodd bynnag, does dim rhaid i chi boeni am wneud rhoddion oni bai eich bod chi’n meddwl y bydd eich ystad – gan gynnwys gwerth unrhyw roddion a wnewch chi – efallai’n uwch na throthwy’r Dreth Etifeddu pan fyddwch chi’n marw. Os bydd eich ystad yn uwch na’r trothwy, bydd unrhyw roddion a wnewch chi fwy na saith mlynedd cyn i chi farw yn cael eu heithrio rhag y Dreth Etifeddu.

• Rhoddion sydd wedi'u heithrio rhag y Dreth Etifeddu

Rhoi eich cartref yn rhodd

Efallai y bydd goblygiadau treth os byddwch chi’n rhoi eich cartref yn rhodd i’ch plant neu i rywun arall – yn enwedig tra’r ydych chi’n dal yn fyw.

Os byddwch chi’n rhoi eich cartref yn rhodd ac yn parhau i fyw ynddo, efallai y bydd yn dal rhaid i'ch ystad neu'r sawl y rhoesoch chi eich cartref iddo/iddi dalu:

• y Dreth Etifeddu ar yr eiddo pan fyddwch chi’n marw
• trethi eraill megis Treth Incwm

• Trosglwyddo eich cartref i'ch plant

Lleihau eich bil Treth Etifeddiant drwy roi arian i elusen

O 6 Ebrill 2012, os byddwch yn gadael 10 y cant neu fwy o'ch ystâd net i ‘elusen gymwysedig’, efallai y bydd eich ystad yn gymwys i dalu Treth Etifeddu ar gyfradd is o 36 y cant.

Mae sawl ffordd y gallwch fod yn berchen ar asedau fel arian, tir neu adeiladau. Mae'r ffordd rydych yn berchen ar yr asedau a chyda phwy yn effeithio ar y ffordd y cânt eu trin wrth benderfynu a all y gyfradd dreth ostyngol fod yn berthnasol.

• Lleihau eich bil Treth Etifeddiant drwy roi arian i elusen

Gostyngiadau’r Dreth Etifeddu ar gyfer busnesau a ffermydd

Gellir rhoi mathau penodol o eiddo yn rhodd heb dalu’r Dreth Etifeddu - neu am werth gostyngol at ddibenion y Dreth Etifeddu. Gallwch chi wneud hyn tra’r ydych chi’n dal yn fyw, neu drwy eich ewyllys.

Efallai y bydd modd i chi hawlio gostyngiad arbennig am yr asedau canlynol:

• asedau busnes – megis cyfranddaliadau mewn partneriaeth busnes neu gwmni teulu, tir, adeiladau a pheiriannau
• eiddo amaethyddol – megis tir, ffermdai gweithredol, bythynnod gweithwyr fferm ac ysguboriau
• pren coetir
• eiddo Treftadaeth Genedlaethol - neu ddarnau enwog neu bwysig o gelfyddyd (ond dim ond mewn achosion prin iawn)

• Rhyddhad Treth Busnes, Coetiroedd, Treftadaeth ac Amaethyddol

Ymddiriedolaethau

Gallwch chi ddefnyddio ymddiriedolaeth i drosglwyddo asedau i eraill, er enghraifft i’r rheini na allant ofalu am eu materion eu hunain ar y pryd, megis eich plant.

Efallai y bydd yn dal rhaid talu’r Dreth Etifeddu ar roddion i ymddiriedolaeth os yw eich ystad, gan gynnwys y swm sy’n cael ei drosglwyddo, yn uwch na throthwy’r Dreth Etifeddu (£325,000 yn 2012-13).

Gall ymddiriedolaethau fod yn gymhleth – mae’n syniad da cael cyngor proffesiynol.

• Ymddiriedolaethau: gwybodaeth sylfaenol

Mwy o ddolenni defnyddiol

• Treth pan fyddwch chi’n etifeddu arian, asedau neu eiddo

• Sut mae prisio ystad rhywun sydd wedi marw

• Trothwyon y Dreth Etifeddu Opens new window

Cysylltiadau defnyddiol

• Llinell Gymorth Profiant a Threth Etifeddu