Gwefan llywodraeth y DU

Mynd i’r llys a cheisio cyngor

Mae’n hanfodol eich bod chi’n mynd i’r gwrandawiad llys. Os nad ewch chi, mae’n debygol iawn y bydd y barnwr yn caniatáu i’ch benthyciwr morgais eich troi allan o’ch cartref. Cyn gynted â chewch chi ddyddiad ar gyfer y gwrandawiad llys, dylech chi geisio cymorth gan gynghorydd ariannol a/neu dwrnai – os nad ydych chi wedi gwneud hyn eisoes. Gall eich cynghorydd eich helpu i gwblhau’r ffurflen amddiffyn.

Gallwch chi gael cymorth i gadw'ch cartref o hyd, felly siaradwch â’ch cynghorydd ynglŷn â’ch opsiynau. Mae’n bosib eich bod chi’n gymwys ar gyfer cymorth gan fudd-daliadau, neu gynllun a gefnogir gan y llywodraeth, megis Cymorth Morgais Perchnogion Tai neu gynllun Achub Morgais. Fodd bynnag, os ydych chi’n dod o hyd i ateb, bydd dal angen i chi fynd i’r llys i roi gwybod i’r barnwr.

Gweler ‘Cyngor ar forgeisi – pwy i’w gweld a beth fydd angen i chi fynd gyda chi’ i gael gweld rhestr o gynghorwyr, eu manylion cyswllt a chael gwybod sut y gallant helpu.

Gallwch chi ddod o hyd i gynghorydd cyfreithiol oddi ar wefan Cyngor Cyfreithiol Cymunedol.

• Cyngor ar forgeisi - pwy i’w gweld a beth fydd angen i chi fynd gyda chi

• Dod o hyd i gynghorydd cyfreithiol - Cyngor Cyfreithiol Cymunedol Opens new window

Cymorth gyda'ch costau cyfreithiol

Os ydych chi ar incwm isel, mae’n bosib eich bod chi’n gymwys ar gyfer help llaw cyfreithiol rhad ac am ddim (a elwir hefyd yn ‘gymorth cyfreithiol’). Os ydych chi’n gymwys, mae’n bosib y bydd eich cynghorydd cyfreithiol yn medru gwneud cais am gymorth cyfreithiol ar eich rhan.

Gallwch chi ddefnyddio cyfrifiannell cymorth cyfreithiol ar-lein i weld a ydych chi'n gymwys i gael help llaw cyfreithiol rhad ac am ddim.

• Gweld a ydych yn gymwys i gael cymorth cyfreithiol Opens new window

Paratoi ar gyfer y gwrandawiad

Wrth i chi baratoi ar gyfer mynd i’r llys, daliwch ati i siarad â’ch benthyciwr. Os gallwch chi ddod i gytundeb, mae’n bosib y caiff y gwrandawiad llys ei ohirio neu ei ganslo, sy’n golygu eich bod yn fwy tebygol o gael cadw eich cartref.

Dylech chi baratoi yn ofalus ar gyfer diwrnod y gwrandawiad drwy:

• edrych drwy’r gwaith papur y mae’r llys wedi ei anfon atoch, fel eich bod yn medru holi eich cynghorydd ynglŷn â phethau nad ydych chi’n eu deall
• meddwl am y cwestiynau y mae’n bosib y gofynnir i chi
• casglu’r gwaith papur y mae’n bosib y bydd arnoch chi ei angen

Cwestiynau ynghylch eich morgais a’ch materion ariannol

Yn y llys, mae’n bosib y gofynnir cwestiynau i chi ynghylch:

• beth allwch chi ei dalu tuag at ôl-ddyledion y morgais
• pryd fyddwch chi’n medru gwneud taliadau

Byddwch yn realistig ynglŷn â’r atebion y gallwch eu rhoi. Mae’n rhaid i chi gadw at unrhyw gytundeb a wnewch yn y llys i ad-dalu ôl-ddyledion. Os na wnewch chi, mae’n bosib y byddwch chi dal mewn perygl o golli eich cartref os ydych chi'n cynnig gwneud taliadau na fyddwch chi'n gallu eu fforddio yn nes ymlaen.

Mae’n debygol y gofynnir i chi am eich materion ariannol hefyd. Ceisiwch ddod â phrawf i'r gwrandawiad llys megis slipiau cyflog, datganiadau banc, cynigion swyddi, neu lythyrau ynghylch budd-daliadau.

Gwaith papur y mae’n bosib y bydd arnoch ei angen yn y llys

Os ydych chi’n ceisio gwerthu eich cartref i dalu'r morgais, dewch â phrawf eich bod chi wedi rhoi eich cartref ar y farchnad. Gallwch ddefnyddio llythyrau gan eich asiant tai neu brawf o gynnig am y tŷ.

Mynd â rhywun gyda chi i’r gwrandawiad.

Gallwch ddod â rhywun gyda chi i’r gwrandawiad, fel cynghorydd neu ffrind, ond mae’n rhaid iddynt fod yn oedolyn.

Fideo: mae gwrandawiad meddiannu ar droed - beth ddylwn i ei wneud?

Dilynwch y ddolen isod er mwyn gwylio fideo sy’n esbonio beth ddylech chi ei wneud os ydych chi’n cael eich dwyn gerbron y llys ar gyfer gwrandawiad meddiannu.

• Fideo: mae gwrandawiad meddiannu ar droed

Y gwrandawiad - beth sy’n digwydd ar ddiwrnod y gwrandawiad

Dilynwch y ddolen isod i gael gwybod sut beth fydd y gwrandawiad a pha benderfyniadau all y barnwr eu gwneud.

• Mynd i’r llys ar gyfer gorchymyn adfeddiannu - beth sy’n digwydd ar ddiwrnod y gwrandawiad

Beth i’w wneud os yw eich benthyciwr morgais yn mynd â chi i’r llys - cael gwybod mwy

• Gwrandawiadau meddiannu - beth all y barnwr ei benderfynu

• Ar ôl gwrandawiadau meddiannu - beth sy’n digwydd a beth ddylech chi ei wneud

• Apelio yn erbyn penderfyniad eich gwrandawiad meddiannu