Gwefan llywodraeth y DU

Hawliau defnyddwyr

Pan fyddwch yn prynu eitem gan fasnachwr (e.e. siop neu siop ar-lein) mae'r gyfraith yn datgan bod yn rhaid i'r eitem fod:

• o ansawdd boddhaol - gan bara am y cyfnod y byddech yn disgwyl iddi bara a heb unrhyw ddiffygion
• yn addas at y diben - yn addas at y defnydd a ddisgrifir ac unrhyw ddefnydd penodol y gwnaethoch ei egluro i'r masnachwr
• yn unol â'r disgrifiwyd - gan gyfateb i'r disgrifiad ar y pecyn neu'r hyn y dywedodd y masnachwr wrthych

Os na fydd eitem yn bodloni unrhyw un o'r hawliau hyn, mae'n ddiffygiol ac fel arfer bydd gennych yr hawl i gael:

• yr eitem wedi'i hatgyweirio
• eitem newydd yn ei lle
• ad-daliad

Mae'r hawliau hyn yn berthnasol i'r rhan fwyaf o eitemau y byddwch yn eu prynu o siop, gan gynnwys eitemau sêl. Mae'n bosibl y bydd gennych hawliau ychwanegol os bydd gennych warant (gweler y ddolen isod).

Os bydd y masnachwr yn eich hysbysu o ddiffyg a'ch bod yn prynu'r eitem, ni allwch ei dychwelyd oni fyddwch yn darganfod diffyg gwahanol.

Bydd gennych lai o hawliau os byddwch yn prynu eich eitem gan werthwr preifat, e.e. mewn arwerthiant ar-lein neu o hysbyseb papur newydd. Yr unig ofyniad yw bod yr eitemau yn cyfateb i'r disgrifiad a roddwyd gan y gwerthwr a bod hawl gan y gwerthwr i'w gwerthu.

Bydd gennych hawliau hefyd os byddwch yn prynu gwasanaeth neu'n ymrwymo i gontract, e.e. os byddwch yn cyflogi adeiladwr neu'n ymuno â champfa (gweler y ddolen isod).

• Prynu gwasanaeth - hawliau defnyddwyr

Dychwelyd eitemau i siop

Cadw eich derbynebion

Bydd angen 'prawf prynu' arnoch er mwyn dychwelyd eitemau diffygiol i siop

Bydd angen rhyw fath o 'brawf prynu' arnoch er mwyn dychwelyd eitemau diffygiol i siop, megis:

• derbynneb
• cyfriflen banc
• deunydd pacio'r siop
• tyst - rhywun a'ch gwelodd yn prynu'r eitem

Os nad oes unrhyw beth o'i le ar yr eitem, nid oes gennych yr hawl gyfreithiol i'w dychwelyd. Mae'n bosibl y bydd rhai siopau yn caniatáu i chi ddychwelyd yr eitem os byddwch yn darparu'r prawf prynu y mae'r siop am ei weld, e.e. derbynneb. Edrychwch ar bolisi dychwelyd y siop cyn prynu.

Eich hawl i newid eich meddwl

Fel arfer bydd gennych saith diwrnod gwaith i ganslo eich archeb a gofyn am ad-daliad os byddwch yn prynu rhywbeth:

• ar-lein
• dros y ffôn
• drwy'r post (e.e. o gatalog)
• ar garreg eich drws (e.e. pan fydd gwerthwr yn ymweld â'ch cartref)

Ni fydd gennych yr hawl hon os bydd eich eitem:

• wedi'i phersonoli neu wedi'i gwneud yn arbennig i chi
• yn ddarfodus, e.e. bwyd neu flodau
• yn bapur newydd neu'n gylchgrawn
• yn gynnyrch ariannol (e.e. benthyciad)
• yn CD, DVD neu feddalwedd gyfrifiadurol lle mae'r sêl diogelwch wedi'i thorri

• Prynu eich eitem dros y ffôn, ar-lein neu drwy'r post

Os na fyddwch yn derbyn eich eitem yn brydlon

Os byddwch yn prynu rhywbeth ar-lein, dros y ffôn neu drwy'r post, bydd gennych yr hawl i ganslo'r archeb a chael ad-daliad:

• pan na fydd eitem yn cyrraedd ar y dyddiad dosbarthu penodedig
• pan na roddir dyddiad dosbarthu ond na fydd yr eitem wedi cyrraedd 30 diwrnod ar ôl i chi roi eich archeb

Dim ond os byddwch yn prynu gan fasnachwr yn yr Undeb Ewropeaidd (UE) y mae'r hawliau hyn yn berthnasol. Os bydd y masnachwr y tu allan i'r UE, bydd angen i chi ofyn i'r masnachwr nodi cyfraith pa wlad sy'n berthnasol.

• Siopa ar y rhyngrwyd, drwy'r post a thros y ffôn

Sut y byddwch yn talu a'ch hawliau

Os byddwch yn talu am rywbeth gan ddefnyddio cytundeb credyd, cerdyn credyd neu gerdyn debyd Visa neu Maestro, mae'n bosibl y bydd gennych hawliau ychwanegol o dan yr amgylchiadau canlynol:

• os bydd yr eitem neu'r gwasanaeth yn ddiffygiol
• os bydd y masnachwr wedi mynd i'r wal

Os gwnaethoch dalu am rywbeth yn costio rhwng £100 a £30,000 gan ddefnyddio cerdyn credyd neu gytundeb credyd, gallwch hawlio gan eich cwmni cyllid.

Os gwnaethoch dalu gan ddefnyddio Visa, Mastercard neu Maestro, mae'n bosibl y byddwch yn gallu hawlio eich arian yn ôl drwy eu cynllun 'chargeback'. Bydd angen i chi gysylltu â chwmni'r cerdyn i hawlio.

Prisiau a'ch hawliau

Dylai pris unrhyw eitem a brynwch fod yn eglur. Os bydd y pris anghywir wedi'i osod ar eitem mewn camgymeriad, nid oes gennych yr hawl i'w phrynu am y pris hwnnw. Er enghraifft, os bydd pris o £29 wedi'i nodi ar got, ond mai'r pris gwirioneddol yw £299 pan fyddwch yn cyrraedd y til.

Os byddwch yn anfodlon ar y pris cywir, nid oes yn rhaid i chi brynu'r eitem.

Os bydd angen i chi gwyno

Os bydd angen i chi gwyno am rywbeth rydych wedi'i brynu, dylech bob amser ddychwelyd at y masnachwr. Dylech hefyd edrych ar unrhyw warant sydd gennych i weld pa ddiogelwch sy'n gysylltiedig, e.e. o ran difrod damweiniol.

Os na fyddwch yn cael ateb gan y masnachwr neu os na fyddwch yn cytuno â'i ymateb, dylech wneud cwyn ysgrifenedig (gweler y ddolen isod).

Gallwch hefyd gael cyngor ar anghydfodau gan Cyswllt Defnyddwyr, y gwasanaeth cyngor i ddefnyddwyr a ariennir gan y llywodraeth.

• Gwneud cwyn - beth i'w wneud yn gyntaf

• Cysylltu â Cyswllt Defnyddwyr

Mwy o ddolenni defnyddiol

• Prynu car - eich hawliau

• Diogelu eich hun rhag sgamiau