Gwefan llywodraeth y DU

Budd-daliadau yr effeithir arnynt

Mae'r penderfyniad yn effeithio ar:

• Lwfans Byw i’r Anabl (elfen ofal yn unig)
• Lwfans Gweini
• Lwfans Gofalwr

Nid yw'r penderfyniad hwn yn effeithio ar elfen symudedd y Lwfans Byw i'r Anabl.

• Lwfans Byw i'r Anabl

• Lwfans Gweini

• Lwfans Gofalwr

Pwy all barhau i gael y budd-daliadau

Ceir pedwar prif grŵp o bobl a all barhau i gael y budd-daliadau hyn os ydynt yn symud o’r DU i fyw yn un o wladwriaethau eraill AEE neu yn y Swistir. Mae AEE yn cynnwys 27 aelod-wladwriaeth yr Undeb Ewropeaidd ynghyd â Gwlad yr Iâ, Liechtenstein a Norwy.

Cewch barhau i gael y budd-daliadau hyn:

• os ydych yn gweithio yn y DU neu'n talu Yswiriant Gwladol yn y DU oherwydd eich gwaith, ond yn gadael y DU i fyw yn un o wladwriaethau eraill AEE neu yn y Swistir, ac felly'n dod yn weithiwr dros y ffin (frontier worker) neu'n weithiwr a anfonwyd i wlad arall (posted worker)
• os ydych wedi talu digon o Gyfraniadau Yswiriant Gwladol i allu hawlio budd-dal salwch ar sail cyfraniadau yn y DU
• os ydych yn cael Pensiwn y Wladwriaeth, Budd-dal Anafiadau Diwydiannol, Budd-dal Analluogrwydd, Lwfans Cyflogaeth a Chymorth ar sail cyfraniadau, neu Fudd-daliadau Profedigaeth o'r DU – cyfeirir at y rhain fel 'budd-daliadau perthnasol'
• os ydych yn aelod o deulu (priod, partner sifil neu rywun sy'n ddibynnol ar riant) rhywun sy'n gweithio yn y DU, neu sydd wedi talu digon o Gyfraniadau Yswiriant Gwladol i allu cael budd-dal salwch ar sail cyfraniadau yn y DU, neu sy'n cael Budd-dal Analluogrwydd tymor byr neu gyfradd cyfnod asesu'r Lwfans Cyflogaeth a Chymorth ar sail cyfraniadau

Gall tîm allforio'r Adran Gwaith a Phensiynau edrych ar eich cofnodion Yswiriant Gwladol i chi.

• Tîm Allforio

Pethau eraill i fod yn ymwybodol ohonynt

Os gallwch gael budd-dal salwch gan un o wladwriaethau eraill AEE neu gan y Swistir neu os ydych yn gweithio yn un o wladwriaethau eraill AEE neu yn y Swistir, gall hyn effeithio ar eich hawl i fynd â'r budd-dal anabledd gyda chi pan fyddwch yn symud.

Os oes gennych hawl fel aelod o deulu, mae'n bosib yr effeithir ar eich hawl i fynd â'r budd-dal anabledd gyda chi pan fyddwch yn symud os gall eich partner, eich partner sifil neu'ch rhiant gael budd-dal salwch neu os ydynt yn gweithio yn un o wladwriaethau eraill AEE neu yn y Swistir.

Os ydych yn cael pensiwn ymddeol neu'r budd-dal analluedd gan un o wladwriaethau eraill AEE neu gan y Swistir, efallai y gallwch hawlio budd-dal anabledd o'r wlad honno yn hytrach nag o'r DU.

Mae dal yn ofynnol i chi fodloni'r amodau hawlio arferol ar gyfer y budd-daliadau yr ydych am fynd â hwy gyda chi. Yr unig wahaniaeth ar ôl i chi symud yw na fydd yn ofynnol bellach i chi:

• breswylio'n arferol yn y DU
• fod yn y DU

Os ydych yn derbyn rhai budd-daliadau penodol, gan gynnwys Pensiwn y Wladwriaeth, sy'n cael eu talu ar yr un gyfradd â'r Lwfans Gofalwr neu ar gyfradd uwch, efallai na chewch Lwfans Gofalwr.

Am ba hyd y telir y budd-daliadau

Os cewch fynd â'ch budd-daliadau gyda chi pan fyddwch yn symud i fyw i un o wladwriaethau eraill AEE neu i’r Swistir, bydd yr amser y byddwch yn parhau i gael eich talu yn dibynnu ar eich amgylchiadau. Os bydd eich anghenion neu’ch amgylchiadau'n newid, gallai hyn effeithio ar y cyfnod y bydd eich budd-dal yn cael ei dalu i chi.

Os ydych chi'n cael 'budd-daliadau perthnasol' o'r DU, bydd eich budd-dal anabledd yn cael ei dalu tra byddwch yn cael un o'r budd-daliadau hynny, neu tra byddwch yn cael eich budd-dal anabledd cyfredol, os yw'r cyfnod hwnnw'n llai.

Os ydych wedi talu digon o Gyfraniadau Yswiriant Gwladol i allu hawlio budd-dal salwch ar sail cyfraniadau, caiff eich budd-dal ei dalu tra byddwch wedi'ch yswirio rhag y cyfraniadau hyn, neu tra byddwch yn cael eich dyfarniad os yw'r cyfnod hwnnw'n llai.

Os ydych chi'n hawlio fel aelod o deulu:

• rhywun sy'n gweithio yn y DU, telir eich budd-dal tra bydd yr unigolyn hwnnw'n parhau i weithio yn y DU, neu tra byddwch yn cael eich dyfarniad os yw'r cyfnod hwnnw'n llai
• rhywun sydd wedi talu digon o Gyfraniadau Yswiriant Gwladol iddynt allu hawlio budd-dal salwch ar sail cyfraniadau, caiff eich budd-dal ei dalu tra bydd yr unigolyn hwnnw wedi'i yswirio rhag ei gyfraniadau, neu tra byddwch yn cael eich dyfarniad os yw'r cyfnod hwnnw'n llai
• rhywun sy'n derbyn Budd-dal Analluogrwydd tymor byr neu gyfradd cyfnod asesu'r Lwfans Cyflogaeth a Chymorth ar sail cyfraniadau, telir eich budd-dal tra bydd yr unigolyn hwnnw'n parhau i gael y budd-dal hwnnw, neu tra byddwch yn cael eich dyfarniad os yw'r cyfnod hwnnw'n llai

Os gallwch gael budd-dal salwch neu bensiwn ymddeol gan un o wladwriaethau eraill AEE neu gan y Swistir neu os ydych yn gweithio yn un o wladwriaethau eraill AEE neu yn y Swistir, gallai hyn effeithio ar eich hawl i barhau i gael eich budd-dal anabledd o'r DU.

Os oes gennych hawl fel aelod o deulu, mae'n bosib yr effeithir ar eich hawl i barhau i gael y budd-dal anabledd os gall eich partner, eich partner sifil neu'ch rhiant gael budd-dal salwch neu os ydynt yn dechrau gweithio yn un o wladwriaethau eraill AEE neu yn y Swistir.

Beth i'w wneud nesaf

Os ydych yn symud i fyw i un o wladwriaethau eraill AEE neu i’r Swistir, bydd angen i chi roi gwybod i'r tîm allforio am y newid yn eich amgylchiadau.

Pan fyddwch yn cysylltu â'r tîm allforio, rhowch wybod iddynt:

• eich rhif Yswiriant Gwladol
• a ydych yn mynd i weithio yn un o wladwriaethau eraill AEE neu yn y Swistir
• a ydych eisoes yn cael unrhyw fudd-daliadau eraill gan wladwriaeth arall neu a fyddwch yn gallu cael rhai

Os ydych yn symud i fyw i un o wladwriaethau eraill AEE neu i'r Swistir a'ch bod yn credu bod gennych hawl fel aelod o deulu, dywedwch wrthynt hefyd:

• pwy yw'r aelod o'r teulu
• beth yw ei rif Yswiriant Gwladol
• a yw’n mynd i weithio yn un o wladwriaethau eraill AEE neu yn y Swistir
• a yw eisoes yn cael budd-daliadau eraill gan wladwriaeth arall neu a fydd yn gallu cael rhai

Os ydych yn credu y gallai penderfyniad y llys effeithio arnoch ac nad ydych yn siŵr beth i'w wneud, neu os oes angen unrhyw wybodaeth bellach arnoch, dylech gysylltu â'r tîm allforio.

Os ydych eisoes wedi cysylltu â'r tîm allforio ynghylch y penderfyniad, ni fydd angen i chi gysylltu â nhw eto.

Os byddwch yn gofyn am allforio eich budd-dal anabledd ond nid ydych yn bodloni'r amodau perthnasol, ni fydd eich cais yn cael ei ganiatáu. Cewch ofyn i'ch cais gael ei ailystyried a chewch apelio yn erbyn y penderfyniad hwnnw, ond ceir dyddiadau cau penodol.

• Tîm Allforio

Os ydych chi wedi gwneud apêl

Os ataliwyd eich Lwfans Byw i’r Anabl neu eich Lwfans Gweini pan symudoch dramor, mae'n bosib eich bod wedi gwneud cais newydd neu wedi gofyn am adfer budd-dal.

Mae’r Adran Gwaith a Phensiynau wedi dethol nifer fechan o’r apeliadau hyn sy’n rhannu materion cyffredin (a elwir yn achosion blaen). Mae’r rhain wedi cael eu hanfon i’r tribiwnlys ar gyfer gwrandawiad. Mae’r Adran Gwaith a Phensiynau wedi gofyn am ohirio achosion tebyg nes i’r tribiwnlys wneud penderfyniad.

Bydd y tribiwnlys yn gwrando ar yr achosion hyn ym mis Mawrth 2010. Os ydych chi wedi gwneud apêl, cewch yr wybodaeth ddiweddaraf cyn gynted ag y bydd y tribiwnlys yn gwneud penderfyniad, disgwylir y bydd hyn yn digwydd ym mis Ebrill 2010 ar y cynharaf.