Gwefan llywodraeth y DU

Siarad â’ch cyflogwr

Yn aml iawn gall pethau annisgwyl godi wrth i chi ofalu am berthynas anabl a gall trefniadau gofal fod yn gymhleth felly bydd angen i chi siarad am eich pryderon a'ch ymrwymiadau gyda'ch cyflogwr.

Meddyliwch am y ffyrdd gorau y gallai eich cyflogwr eich cynorthwyo a siaradwch â hwy am eich anghenion .

Os ydych yn dymuno gweithio, byddai er lles pennaf eich cyflogwr i ystyried gwneud newidiadau rhesymol i'ch patrwm gwaith er mwyn eich cynorthwyo i weithio a pharhau i ofalu.

Mae llawer o gyflogwyr yn cynnig helpu gofalwyr. Gallai hyn gynnwys:

• siarad â swyddog lles neu gynghorydd iechyd galwedigaethol sy'n gwybod am ofalwyr
• rhoi gwybodaeth a chyngor neu gwnsela yn fewnol
• derbyn tanysgrifiad i sefydliad gofalwyr neu wasanaethau ar gyfer gweithwyr

Trefniadau gweithio hyblyg

Mae sawl ffordd o weithio'n hyblyg. Gallech weithio oddi cartref neu gael amseroedd cychwyn a gorffen hyblyg.

Gallai trefniadau gweithio eraill gynnwys:

• oriau gweithio cywasgedig (lle byddwch yn gweithio'ch oriau gwaith arferol mewn cyfnod byrach – megis gwneud pum niwrnod o waith mewn pedwar diwrnod)
• gweithio amser tymor
• rhannu swydd
• gweithio rhan-amser
• gwyliau hyblyg er mwyn cyd-fynd â threfniadau gofal amgen

Dan Ddeddf Cyflogaeth (2002) mae gan rieni plant anabl dan 18 oed, lle mae'r rhieni'n gweithio, hawl i ofyn am drefniadau gweithio hyblyg. Mae gennych hefyd yr hawl statudol i ofyn i'ch cyflogwr am gael gweithio'n hyblyg os ydych yn gofalu am oedolyn sy'n perthyn i chi neu'n byw yn yr un cyfeiriad â chi.

• Gweithio hyblyg a chydbwysedd rhwng bywyd a gwaith (adran cyflogaeth - cyffredinol)

Trefniadau absenoldeb arbennig ac amser i ffwrdd mewn argyfwng

Bydd y mwyafrif o ofalwyr yn ymwybodol bod yr hawl ganddynt i gael absenoldeb mewn argyfwng, ond bydd trefniadau absenoldeb eraill y gallai'ch cyflogwr eu cynnig. Mae’r rhain yn cynnwys:

• absenoldeb tosturiol
• benthyca neu brynu absenoldeb
• seibiant gyrfa

Os oes gennych gyfrifoldeb rhieniol cyfreithiol am blentyn anabl dan 18, efallai y gallwch gymryd i fyny at 18 wythnos o absenoldeb rhieniol yn ddi-dâl.

• Absenoldeb rhiant (adran rhieni)

Yr hawl i amser i ffwrdd mewn argyfwng

Bydd gennych yr hawl i gymryd amser rhesymol i ffwrdd os bydd argyfwng yn ymwneud â'r sawl yr ydych yn gofalu amdano, a chithau wedi gweithio i'r cyflogwr am o leiaf blwyddyn.

Gallai achosion o argyfwng gynnwys:

• trefniadau gofalu yn chwalu
• os bydd y person yr ydych yn gofalu amdano yn mynd yn sâl neu'n cael damwain - mae hyn yn cynnwys poen emosiynol a chorfforol
• os bydd rhywbeth yn digwydd i'ch plentyn yn ystod oriau ysgol
• os bydd arnoch angen gwneud trefniadau gofal tymor hir
• os bydd angen amser i ffwrdd arnoch yn dilyn marwolaeth rhywun sy'n ddibynol arnoch

• Amser o’r gwaith ar gyfer pobl ddibynnol -absenoldeb tosturiol (adran cyflogaeth – cyffredinol)

Asesiad gofalwr

Os bydd angen cymorth arnoch gyda'ch swyddogaeth fel gofalwr gallech ofyn i'ch cyngor lleol am asesiad gofalwr. Diben hyn yw canfod eich anghenion - er enghraifft, pa gymorth a allai fod ei angen arnoch er mwyn gallu gweithio.

• Asesiadau gofalwyr