Gwefan llywodraeth y DU

Os yw'r eiddo'n cael ei rentu'n breifat

Os oedd yr ymadawedig yn byw mewn cartref sy'n eiddo i landlord preifat, y contract rhwng yr ymadawedig a'r landlord sy'n pennu'r drefn os yw tenant yn marw. Er nad yw pob contract yn union yr un fath, fel arfer, rhaid rhoi cyfnod o rybudd i'r landlord i ddod â'r contract i ben.

• Cael gwybod mwy am eiddo sy'n cael ei rentu'n breifat Opens new window

• Cael cyngor am gartrefi sy'n cael eu rhentu'n breifat gan Shelter Opens new window

Beth sy'n digwydd i denantiaeth tŷ cyngor pan fydd rhywun yn marw?

Dan rai amgylchiadau, gellir trosglwyddo'r denantiaeth i unigolyn arall, yn dibynnu ar y math o denantiaeth a'r union sefyllfa. Os nad ydych chi'n siŵr pa fath o denantiaeth oedd gan yr ymadawedig, neu os oes gennych chi unrhyw gwestiynau am y denantiaeth, cysylltwch â'r awdurdod tai lleol.

• Dod o hyd i'ch cyngor lleol

Os ydych chi'n aelod o deulu'r person sydd wedi marw

Os ydych chi'n ŵr/gwraig, partner, partner sifil neu aelod arall o deulu'r ymadawedig, ac rydych chi wedi bod yn byw yn y cartref yn ddi-dor am o leiaf 12 mis, mae gennych chi hawl i etifeddu'r denantiaeth. Serch hynny, dim ond unwaith y caniateir gwneud hyn. Felly, ni fydd hi'n bosib trosglwyddo'r denantiaeth yn awtomatig os oedd yr ymadawedig wedi etifeddu'r denantiaeth yn y lle cyntaf gan aelod arall o'r teulu a fu farw. Mewn achosion o'r fath, holwch y cyngor ynghylch cael tenantiaeth newydd.

Os oeddech chi a'r ymadawedig yn gyd-denantiaid

Os ydych chi'n gyd-denant, mae gennych chi hawl i roi'r denantiaeth yn eich enw chi ac aros yn eich cartref. Y cyd-denant sydd dal yn fyw sy'n gyfrifol am unrhyw ôl-ddyledion rhent ar yr eiddo.

• Mwy am denantiaethau ar y cyd Opens new window

Roeddech chi'n byw gyda'r ymadawedig ond nid oeddech yn gyd-denant nac yn aelod o'r teulu

Os nad ydych chi'n gyd-denant nac yn aelod o'r teulu, ond rydych wedi bod yn byw gyda'r ymadawedig am o leiaf 12 mis, mae'n ddigon posib y gallwch etifeddu'r denantiaeth. Holwch adran dai'r cyngor am hyn.

Tŷ cyngor sydd wedi'i addasu ar gyfer person anabl

Os oedd gan yr ymadawedig anabledd ond dyw'r tenant sydd dal yn fyw ddim yn anabl, efallai y bydd y cyngor yn awgrymu symud y tenant i gartref mwy addas. Yna, byddai'r cartref a addaswyd ar gael i berson anabl arall.

Ceisiadau am 'Hawl i brynu'

Cysylltwch ag adran hawl i brynu'r cyngor cyn gynted â phosib os oedd yr ymadawedig yn gwneud cais am hawl i brynu. Gallant ddweud wrthych beth fydd yn digwydd i'r cais, ac os ydych chi wedi etifeddu'r denantiaeth gallant eich hysbysu am eich sefyllfa ynghylch y cynllun hawl i brynu.

Tenantiaid cyngor sydd dal yn fyw sy'n dymuno symud allan

Os ydych chi'n dymuno symud allan o eiddo y buoch chi'n ei rannu gyda'r ymadawedig, mynnwch sgwrs ag adran dai'r cyngor. Mae'n bosib y gallant drefnu trosglwyddiad neu roi cyngor i chi ar yr opsiynau eraill sydd ar gael.

Symud allan o eiddo'r cyngor

Bydd rhaid i chi glirio holl eiddo'r ymadawedig o'r cartref a chyflwyno'r allweddi ar ddiwedd y cyfnod o rybudd. Serch hynny, os bydd arnoch angen mwy na phedair wythnos i wneud hyn, yn ôl pob tebyg bydd adran dai y cyngor yn gallu bod yn hyblyg dan yr amgylchiadau.

Mae'n bosib y bydd yr adran dai yn gwybod am bobl neu fudiadau fyddai'n falch iawn o dderbyn y dodrefn nad oes mo'u hangen arnoch chi.

Dylech hefyd:

• ailgyfeirio'r post
• darllen y mesuryddion nwy a thrydan
• hysbysu'r cwmnïau nwy, trydan a dŵr a threfnu i dalu'r biliau terfynol
• diffodd y cyflenwad dŵr gyda'r tap cau
• cloi'r eiddo a'i ddiogelu
• hysbysu adran treth gyngor y cyngor
• hysbysu'r cyngor os oedd yr ymadawedig yn derbyn budd-dal tai neu fudd-dal treth gyngor

Os oedd yr ymadawedig yn byw ar ei ben ei hun mewn tŷ cyngor

Dylech hysbysu adran dai y cyngor lleol cyn gynted â phosib bod y person wedi marw. Byddant yn rhoi ffurflen i chi ei llenwi i gadarnhau bod y denantiaeth yn dod i ben ac yn eich cynghori am y camau i'w cymryd i roi trefn ar unrhyw faterion eraill.

Rhaid rhoi pedair wythnos o rybudd i ddod â'r denantiaeth i ben sy'n dechrau ar y dydd Llun cyntaf ar ôl y dyddiad y bu'r person farw. Bydd rhaid talu rhent am y cyfnod hwnnw. Telir unrhyw rent neu ôl-ddyledion allan o ystâd yr ymadawedig. Os nad oedd yr ymadawedig wedi gwneud ewyllys, rhowch wybod i'r adran dai ac fe allant eich cynghori am y camau y dylech eu cymryd.

Mwy o ddolenni defnyddiol

• Cynghorau lleol

• Beth i'w wneud pan fydd rhywun yn marw

• Beth yw profiant?

• Cysylltu â'r Post Brenhinol i ailgyfeirio post Opens new window

• Symud cartref (adran y cartref a'r gymuned)