Gwefan llywodraeth y DU

Rhoi gwybod i’ch rheolwr llinell

Os ydych chi’n absennol o’r gwaith, dylech geisio siarad â’ch rheolwr llinell cyn pen awr ar ôl eich amser dechrau arferol. Dylech roi gwybod i’ch rheolwr am eich salwch gan ddweud pryd rydych yn debygol o ddychwelyd i’r gwaith.

Rhoi gwybod i'ch cyflogwr am eich salwch

Os ydych chi wedi bod yn absennol o’r gwaith oherwydd salwch am saith niwrnod neu lai, gall eich cyflogwr ofyn i chi gadarnhau eich bod wedi bod yn sâl. Gallwch wneud hyn drwy lenwi ffurflen eich hun pan fyddwch yn dychwelyd i’r gwaith. Gelwir hyn yn hunan ardystio.

Mae gan nifer o gyflogwyr eu ffurflenni hunan ardystio eu hunain. Os nad oes gan eich cyflogwr chi ei ffurflen ei hun, mae’n bosib y bydd yn defnyddio ffurflen Datganiad Salwch Cyflogai (Employee's Statement of Sickness).

Os ydych chi wedi bod yn absennol o’r gwaith oherwydd salwch am fwy na saith niwrnod, bydd angen i chi gael ffurflen Datganiad Salwch Cyflogai (nodyn salwch) gan eich meddyg teulu neu’r meddyg a wnaeth eich trin yn yr ysbyty.

Mae’r nodyn ffitrwydd yn galluogi eich meddyg i ddarparu gwybodaeth i chi ar sut y mae’ch cyflwr yn effeithio ar eich gallu i weithio. Efallai y bydd yn awgrymu ffyrdd y gallech ddychwelyd i’r gwaith, er enghraifft, newidiadau i’ch oriau gwaith neu ddyletswyddau gwahanol dros gyfnod dros-dro. Bydd hyn yn helpu’ch cyflogwr i ddeall sut y gallant eich helpu chi i ddychwelyd i’r gwaith yn gynt. Byddwch chi a’ch cyflogwr yn gallu siarad ynghylch sut y bydd hyn o les i chi wrth ddychwelyd i’r gwaith.

• Datganiad Ffitrwydd i Weithio - nodyn ffitrwydd

Monitro lefelau salwch

Efallai y bydd eich cyflogwr yn cadw cofnodion am y nifer o ddyddiau salwch yr ydych yn cymryd. Dylech edrych ar eich polisi cwmni ar absenoldeb salwch – gallwch siarad ag Adnodd Dynol i’ch helpu i ddod o hyd i hwn. Gall eich cyflogwr chwilio am batrwm yn y diwrnodau’r wythnos a nifer y dyddiau salwch yr ydych yn eu cymryd.

Dychwelyd i’r gwaith

Dylai eich rheolwr gael sgwrs dychwelyd i’r gwaith gyda chi pan fyddwch yn dod yn ôl i weithio. Dylai’r sgwrs hon fod yn anffurfiol ac yn fer. Diben y sgyrsiau hyn yw gwneud y canlynol:

• eich croesawu yn ôl
• sicrhau eich bod yn ddigon da i fod yn y gwaith
• rhoi’r newyddion diweddaraf i chi
• nodi achos yr absenoldeb
• trafod unrhyw gymorth y gall eich cyflogwr ei roi i chi er mwyn ei gwneud yn hwylus i chi ddychwelyd i'r gwaith
• penderfynu a yw’r salwch yn gysylltiedig â’r gwaith ac a oes unrhyw beth y gall eich cyflogwr ei wneud i’ch helpu
  

Salwch tymor hir

Os ydych chi’n dioddef o salwch tymor hir, dylai eich cyflogwr wneud y canlynol:

• cadw mewn cysylltiad yn rheolaidd
• bod yn glir ynghylch trefniadau am dâl salwch
• cynnal cyfweliadau dychwelyd i’r gwaith

Mae’n bosib y bydd eich cyflogwr am siarad â chi ynglŷn â gwahanol fathau o waith a threfniadau gweithio. Bydd hefyd yn rhaid iddo ystyried am ba mor hir y gall gadw eich swydd ar agor i chi.

Dychwelyd i’r gwaith ar ôl salwch tymor hir

Efallai y byddwch yn teimlo’n bryderus ynghylch dychwelyd i’r gwaith ar ôl absenoldeb hir. Dylai eich cyflogwr gyflwyno rhaglen mynd yn ôl i weithio. Gallai hyn gynnwys y canlynol:

• lleihau oriau neu gynnig oriau hyblyg
• cael yr wybodaeth ddiweddaraf ynghylch unrhyw ddatblygiadau newydd yn y sefydliad
• hyfforddiant ar offer newydd neu brosesau/gweithdrefnau newydd
• sgwrs gyfeillgar ynghylch beth sydd wedi bod yn digwydd yn y gwaith

Colli eich swydd pan fyddwch yn absennol oherwydd salwch tymor hir

Dim ond fel y dewis olaf y caiff cyflogwr ddiswyddo rhywun sydd â salwch tymor hir. Cyn gwneud penderfyniad, mae’n rhaid i gyflogwr ystyried y canlynol:

• a fyddai gweithio’n rhan amser neu weithio oriau hyblyg yn eich helpu i ddychwelyd i’r gwaith
• a ydych chi'n mynd i wella'n gyfan gwbl ac a yw dychwelyd i'r un swydd yn mynd i fod yn bosib
• a fyddech yn gallu dychwelyd os rhoddir ychydig o gymorth i chi
• a oes gwaith arall, ysgafnach, gyda llai o straen ar gael, gydag ail hyfforddiant os oes angen

Os ydych yn teimlo eich bod wedi cael eich diswyddo’n annheg o achos salwch tymor hir, gall eich achos gael ei wrando gan Dribiwnlys Cyflogaeth.

• Tribiwnlysoedd Cyflogaeth: cyflwyniad

Cysylltiadau defnyddiol

• Acas (Y Gwasanaeth Cynghori, Cymodi a Chyflafareddu)

• Canolfan ar Bopeth

• Canolfan Byd Gwaith

• Businesslink.gov.uk Opens new window

• Mwy o gysylltiadau defnyddiol