Gwefan llywodraeth y DU

Pa ffordd nawr?

Gall dewis pa bynciau a chymwysterau i'w hastudio ym Mlwyddyn 10 a Blwyddyn 11 fod yn eithaf brawychus. Peidiwch â chyffroi! Mae llawer o wybodaeth a chyngor i'ch helpu i ddewis beth sy'n iawn ar eich cyfer chi.

Mae gwefan 'Which way now?' yn lle da i ddechrau. Ceir cylchgrawn 'Which way now?' hefyd - gallwch ei lwytho oddi ar y wefan.

• Which way now? Sut i ddewis opsiynau ym Mlwyddyn 9 Opens new window

Sut fath o berson ydych chi?

Er mwyn eich helpu i benderfynu ar yr hyn rydych am ei astudio ym Mlwyddyn 10 ac 11, gofynnwch i chi'ch hun i ddechrau beth rydych yn mwynhau ei wneud a'r hyn rydych yn gallu ei wneud yn dda.

Meddyliwch am:

• yr hyn y mae gennych ddiddordeb ynddo: gallai fod yn ddiwylliannau ac ieithoedd eraill, ysgrifennu prosiectau, helpu pobl, bod yn yr awyr agored neu ddylunio pethau
• pa fathau o weithgareddau rydych yn eu mwynhau fwyaf – datrys pethau a meddwl trwy bethau, gweithgareddau ymarferol neu ddewisiadau artistig fel peintio, tynnu lluniau neu berfformio cerddoriaeth
• sut fath o berson ydych chi gartref, yn ogystal ag yn yr ysgol – pa sgiliau rydych wedi’u datblygu wrth ddilyn diddordebau y tu allan i’r ysgol?

• Dod i wybod amdanoch chi’ch hun – cymryd rhan mewn cwis Connexions Direct ar-lein Opens new window

Dewis beth i astudio

Mae rhai pynciau mor bwysig fel bod yn rhaid i bawb eu dilyn, ond bydd gennych lawer o ddewisiadau ym Mlwyddyn 9.

Mae mwy i Flwyddyn 10 ac 11 na dim ond TGAU. Dysgir pynciau mewn gwahanol ffyrdd, ac mae'n bosibl y bydd un ffordd yn fwy addas i chi na'r lleill.

Gan ddibynnu ar yr hyn sydd ar gael yn eich ysgol, mae'n bosib y gallwch gwneud cyrsiau sy'n gysylltiedig â gwaith megis Prentisiaethau Ifanc, neu gyrsiau mewn Sgiliau Allweddol megis Saesneg a mathemateg.

Mae rhai ysgolion a cholegau hefyd yn cynnig cymwysterau Diploma newydd ar gyfer pobl ifanc 14 i 19 oed.

• Dewis pynciau ar gyfer blynyddoedd 10 ac 11: beth sy'n orfodol a beth sy'n ddewisol

Sut y cewch eich asesu?

Mae'n debygol iawn y bydd yn rhaid i chi sefyll o leiaf un arholiad yn y rhan fwyaf o'ch pynciau, ond bydd nifer ohonynt hefyd yn rhoi cyfle i chi wneud gwaith cwrs a fydd hefyd yn cyfrif tuag at eich gradd derfynol. Nid yw rhai pynciau'n ymwneud yn gyfan gwbl â gwaith ysgrifennu, a byddant yn rhoi cyfle i chi wneud asesiadau ymarferol hefyd. Fyddai hynny'n addas i chi?

• Gwaith cwrs ac arholiadau

O ble allwch chi gael cymorth a chyngor?

Chi biau’r dewisiadau, ond mae’r rhan fwyaf o bobl yn chwilio am gyngor ar benderfyniadau pwysig. Mae digon ar gael, ond dylech ymchwilio i bob dewis cymaint ag y gallwch eich hun.

Fwy na thebyg mai eich rhieni, gofalwyr, teulu a ffrindiau sy’n eich adnabod orau, felly gall siarad â hwy eich helpu i benderfynu ar yr hyn a allai fod yn addas i chi. Ond cofiwch na fydd ganddynt bob amser lawer o wybodaeth am yrfaoedd neu gyrsiau y mae gennych ddiddordeb ynddynt.

Os ydych chi’n anelu i fynd ar drywydd cwrs gyrfa neu goleg penodol, daliwch ati, hyd yn oed os yw hynny'n golygu dilyn llwybr gwahanol i ffrindiau ac aelodau o'ch teulu.

Pobl yn yr ysgol

Gall llawer o bobl yn yr ysgol helpu:

• mae athrawon pwnc yn gwybod yn union beth fydd astudio pwnc ym Mlwyddyn 10 ac 11 yn ei olygu, a gallant eich cynghori a yw'r pwnc hwnnw'n addas i chi
• gall cyd-gysylltwyr gyrfaoedd ddweud wrthych ba bynciau a chymwysterau sy'n ddefnyddiol ar gyfer gyrfaoedd penodol
• gall y cydlynydd anghenion addysgol arbennig (SENCO) drefnu cymorth os oes gennych anabledd neu anhawster dysgu sy'n effeithio ar eich astudiaethau
• gall gwirfoddolwr neu fentor dysgu eich helpu gydag unrhyw broblemau sy'n peri rhwystr i chi wrth ddysgu – holwch a oes un yn eich ysgol chi

Connexions

Mae Connexions yn cynnig gwybodaeth a chyngor i bobl ifanc ar amrywiaeth o faterion, yn cynnwys gyrfaoedd:

• bydd Canolfan Adnoddau Connexions eich ysgol yn darparu canllawiau wedi'u hargraffu, DVDs, rhaglenni cyfrifiadur a mynediad i'r we er mwyn eich cynorthwyo i ymchwilio i gyrsiau, gyrfaoedd, hyfforddiant a chymwysterau
• gall cynghorwyr personol Connexions roi cyngor cyfrinachol ar amryw o faterion - dylai eich bod wedi cael eich cyflwyno i’ch cynghorydd personol chi yn yr ysgol yn ystod Blwyddyn 8 neu 9, neu gallwch siarad ag un yn eich Partneriaeth Connexions leol
• gallwch gysylltu â chynghorwyr Connexions Direct am ddim drwy eu ffonio, anfon e-bost atynt, sgwrsio ar y we neu drwy anfon neges destun
• Llinell gymorth Connexions Direct: 080 800 13 2 19

• Dod o hyd i'ch Partneriaeth Connexions agosaf Opens new window

• Cysylltu â Connexions Direct Opens new window

Ydych chi’n ystyried addysg uwch? Edrychwch ar ganllaw Aimhigher

Os ydych yn ystyried mynd i brifysgol neu goleg pan fyddwch yn 18 oed, ceir llawer o wybodaeth yn ‘Don’t stop doing what you love’ – canllaw Aimhigher i bobl ifanc ym Mlwyddyn 9.

Gallwch lawrlwytho copi isod, neu archebu un:

• drwy ffonio rhadffôn 0800 587 8500
• drwy ddefnyddio ffôn testun ar 0800 280024

Nodwch y cyfeirnod ‘PRE1609’. Gellir cael copïau mewn Braille, mewn print bras neu ar dâp sain.

• Download Don’t stop doing what you love (PDF, 1140K)

• Cymorth gyda ffeiliau PDF

Mwy o ddolenni defnyddiol

• Dod o hyd i yrfa sy’n addas i chi (adran pobl ifanc)