Gwefan llywodraeth y DU

Mathau o gerbydau i bobl anabl

Ceir tri math o gerbyd i bobl anabl:

• Dosbarth 1 – cadeiriau olwyn i’w gwthio â llaw, hynny yw, y rhai y mae’r defnyddiwr ei hun neu gymhorthydd yn eu gwthio.
• Dosbarth 2 – cadeiriau olwyn a sgwteri â phŵer, ar gyfer eu defnyddio ar lwybr troed yn unig gyda’r cyflymder uchaf yn 4 milltir yr awr (mya) ac uchafswm pwysau o 113.4 cilogram heb lwyth
• Dosbarth 3 – cadeiriau olwyn a sgwteri â phŵer, i’w defnyddio ar y ffyrdd/priffyrdd gyda’r cyflymder uchaf yn 8 mya gan allu cyfyngu’r uchafswm cyflymder i 4 mya wrth deithio ar lwybrau cerdded, a chydag uchafswm pwysau o 150 cilogram heb lwyth

Rhaid i chi gofrestru cerbyd dosbarth 3 gyda’r Asiantaeth Trwyddedu Gyrwyr a Cherbydau (DVLA).

Ymhle y gellir defnyddio cerbyd dosbarth 3

Gallwch ddefnyddio eich sgwter neu gadair olwyn dosbarth 3:

• ar lwybrau troed, palmentydd, llwybrau ceffyl ac mewn ardaloedd i gerddwyr ar uchafswm cyflymder o 4 mya
• ar y rhan fwyaf o ffyrdd ar uchafswm cyflymder o 8 mya

Rhaid i chi beidio â'i ddefnyddio ar draffyrdd, ar lonydd beicio ac ar lonydd bysiau.

Dylech osgoi ei ddefnyddio ar ffyrdd deuol sydd â chyfyngiad cyflymder dros 50 mya. Os byddwch yn defnyddio eich sgwter neu eich cadair olwyn â phŵer ar ffordd ddeuol, rhaid i chi ddefnyddio golau ambr sy'n fflachio, sy'n hawdd ei weld.

Gofynion cyfreithiol

Nid yw cerbyd dosbarth 3 yn cael ei ddiffinio yn ôl y gyfraith fel cerbyd modur. Am y rheswm hwn, nid yw'n ofynnol i'r defnyddiwr gael trwydded yrru nac i sefyll prawf. Rhaid i chi fod yn 14 oed neu’n hŷn i yrru cerbyd dosbarth 3.

Rhaid i chi beidio â defnyddio’ch sgwter neu'ch cadair olwyn bŵer os ydych dan ddylanwad alcohol, cyffuriau neu feddyginiaeth a allai effeithio'ch gallu i yrru. Os oes gennych unrhyw amheuaeth, cysylltwch â'ch meddyg.

Dim ond dan yr amodau canlynol y gall rhywun heb anabledd ddefnyddio cerbyd dosbarth 3:

• arddangos cerbyd cyn ei werthu
• hyfforddi defnyddiwr anabl
• mynd â'r cerbyd i rywle ar gyfer cynnal a chadw neu atgyweirio neu ddychwelyd y cerbyd oddi yno

Nid oes raid i chi dalu Treth Cerbyd – a elwir yn dreth ffordd – ond bydd angen i chi gofrestru eich sgwter neu'ch cadair olwyn gyda’r DVLA a dangos disg ‘dim treth’. Nid oes angen platiau cofrestru ar gyfer cerbyd dosbarth 3

Nid oes rhaid i chi gymryd yswiriant, ond fe'ch argymhellir yn gryf eich bod yn gwneud hyn.

Rhaid sicrhau bod gan y cerbyd nodweddion penodol o ran adeiladwaith, gan gynnwys:

• uchafswm pwysau o 150 cilogram (330 pwys) heb lwyth
• uchafswm lled o 0.86 metr (2 droedfedd a 9 modfedd)
• dyfais i gyfyngu’i gyflymder i 4 mya (6.4 cilometr yr awr)
• uchafswm cyflymder o 8 mya (12.8 cilometr yr awr)
• system frecio effeithlon
• goleuadau blaen ac ôl ac adlewyrchion
• goleuadau cyfeirio sy’n gallu gweithredu fel dyfais arwydd rhybudd
• offeryn rhybuddio â sain (corn)
• drych cefn
• golau ambr sy’n fflachio os caiff ei ddefnyddio ar ffordd ddeuol

Os na ddiwellir y gofynion hyn, mae'n bosib y cewch eich erlyn gan yr heddlu.

Sut i gofrestru a thrwyddedu cerbyd dosbarth 3 i bobl anabl

Mae’n rhaid cofrestru cerbydau dosbarth 3 i bobl anabl i'w defnyddio ar y ffordd, rhaid eu trwyddedu yn y dosbarth treth 'anabl' a dangos disg dim treth.

Nid oes rhaid i gerbydau ar gyfer pobl anabl ddarparu tystiolaeth eu bod wedi’u heithrio rhag talu treth cerbyd pan fyddant yn cael eu trwyddedu yn y dosbarth pobl anabl. Cânt hefyd eu heithrio rhag talu’r ffi cofrestru cyntaf.

I gofrestru a thrwyddedu cerbyd dosbarth 3 i bobl anabl, rhaid i chi lenwi ffurflen V55/5 ar gyfer cerbydau ail-law, neu ffurflen V55/4 ar gyfer cerbydau newydd. Anfonwch y ffurflen wedi’i llenwi, ynghyd â thystiolaeth o oed y cerbyd (os yw ar gael) a dogfennau yn cadarnhau enw'r ceidwad a'i anfon i’ch swyddfa DVLA leol.

Ni allwch drwyddedu’ch cerbyd dosbarth 3 ar gyfer pobl anabl mewn Swyddfa Bost na thrwy ddefnyddio’r gwasanaeth Trwyddedu Cerbydau’n Electronig.

Unwaith y bydd eich cerbyd i bobl anabl wedi'i gofrestru gyda’r DVLA, dylech gael disg treth 12-mis ar ei union gan y DVLA cyn i’ch disg treth gyfredol ddod i ben.

• Cysylltiadau yr Asiantaeth Trwyddedu Gyrwyr a Cherbydau (DVLA)

Yswiriant

Er nad ydyw’n ofynnol yn ôl y gyfraith, fe’ch argymhellir yn gryf i gael polisi yswiriant. Mae cynlluniau addas ar gael i warchod eich diogelwch personol chi, diogelwch pobl eraill a gwerth y cerbyd.