Gwefan llywodraeth y DU

Pam y rhoddir dirwyon gan y llys

Gan mai ar gyfer troseddau lefel isel y mae'r mwyafrif o achosion a gaiff eu gwrando gan y llysoedd - megis goryrru - dirwyon yw'r ddedfryd fwyaf cyffredin a roddir am droseddau.

Rhoddir dirwyon i gosbi troseddwyr yn ariannol drwy gyfyngu ar faint o arian sydd ganddynt i'w wario.

Pa droseddau a all arwain at ddirwy gan y llys

Fel arfer rhoddir dirwyon am droseddau llai difrifol nad ydynt yn haeddu dedfryd gymunedol na dedfryd o garchar. Weithiau rhoddir dirwy ynghyd â dedfryd gymunedol neu ddedfryd o garchar.

• Cael eich dedfrydu gan y llys - trosolwg

Pryd y rhoddir dirwyon gan y llys

Gellir rhoi dirwyon am lawer o droseddau, gan gynnwys:

• goryrru
• mân ladrad
• bod heb drwydded deledu
• ymddygiad meddw ac afreolus

Maint dirwyon llys

Bydd llys yn penderfynu faint y dylai troseddwr ei dalu yn seiliedig ar:

• y drosedd
• gallu'r troseddwr i dalu, er enghraifft os yw'r troseddwr yn cael budd-daliadau

Cyn cael dirwy, rhaid i droseddwr lenwi 'ffurflen modd' er mwyn i'r llys wybod beth yw sefyllfa ariannol y troseddwr a faint o ddirwy y gall ei fforddio. Bydd y ffurflen modd yn gofyn am fanylion:

• incwm
• gwariant
• cynilion

Os yw'r drosedd yn peri niwed i'r dioddefwr, bydd yn rhaid i'r troseddwr dalu iawndal. Bydd yn rhaid iddo hefyd gyfrannu at gost y gwrandawiad llys.

Gellir hefyd ychwanegu taliad o £15 a elwir yn 'ordal dioddefwyr'.

Sut i dalu dirwy llys

Bydd troseddwr sy'n cael dirwy'n cael hysbysiad sy'n nodi:

• faint sy'n rhaid ei dalu
• sut i'w dalu
• y terfyn amser ar gyfer ei dalu

Gellir talu dirwyon ar-lein neu dros y ffôn gyda cherdyn credyd neu ddebyd.

• Talu eich dirwy llys ar-lein

Os na ellir talu dirwy llys

Os na all rhywun dalu dirwy llys, dylai gysylltu â'r llys i ddweud pam na all ei thalu gan gynnwys tystiolaeth o'i amgylchiadau ariannol.

Os bydd rhywun yn dweud na all dalu dirwy ar unwaith, gall ofyn i'r llys a allai dalu mewn rhandaliadau. Gall y llys gytuno neu anghytuno â hyn.

• Dod o hyd i lys

Os na chaiff dirwy llys ei thalu

Os bydd troseddwr yn cael anawsterau i dalu dirwy, dylai gysylltu â'r llys. Mae'n bwysig bod troseddwr yn rhoi gwybod i'r llys am unrhyw newidiadau i'w amgylchiadau ariannol. Dylai siarad â chyfreithiwr hefyd.

Os na fydd rhywun yn talu dirwy, gall y llys geisio cael y taliad mewn ffyrdd eraill. Ymhlith y rhain mae:

• gwrandawiadau llys eraill
• clampio neu werthu car y troseddwr o bosibl
• cymryd arian o gyflog neu fudd-daliadau troseddwr
• beilïaid yn dod i dŷ'r troseddwr i gymryd eiddo

Mewn achosion eithriadol lle mae unigolyn yn parhau i beidio â thalu, gallai gael dedfryd o garchar.

• Dod o hyd i gynghorydd cyfreithiol Opens new window