Gwefan llywodraeth y DU

Ymddangos yn y llys fel tyst neu ddioddefwr

Rhoddir gofal ychwanegol i bobl ifanc sy'n ymddangos yn y llys. Os ydych o dan 18 oed ac wedi dioddef trosedd, neu wedi bod yn dyst i drosedd, efallai y gofynnir i chi roi tystiolaeth yn y llys.

Bydd yn rhaid i chi ymddangos ym mlwch y tyst a rhoi tystiolaeth i gyfreithwyr neu'r barnwr yn y llys.

Gall mynd i'r llys fod yn brofiad brawychus, yn arbennig os ydych yn ddioddefwr, felly gallwch roi tystiolaeth:

Dyma rai o'r 'mesurau arbennig' y mae llysoedd yn eu defnyddio gyda thystion sy'n agored i niwed. Ymdrinnir â'r rhain yn fanylach yn yr adran isod.

Pan nad oes yn rhaid i chi ymddangos yn y llys

Mewn llawer o achosion, efallai y bydd y wybodaeth yn eich datganiad ysgrifenedig neu'ch datganiad wedi'i recordio ar fideo yn ddigon ac ni fydd yn rhaid i chi ymddangos yn y llys o gwbl.

Mae hyn yn digwydd gan amlaf pan fo'r diffynnydd wedi pledio'n euog.

• Dioddefwyr a thystion: paratoi i fynd i'r llys (adran trosedd a chyfiawnder)

• Rhoi gwybod am drosedd (adran trosedd a chyfiawnder)

'Mesurau arbennig' er mwyn diogelu tystion a dioddefwyr ifanc yn y llys

Mae 'mesurau arbennig' ar gael yn y llys ar gyfer dioddefwyr a thystion sydd o dan 18 oed.

Mae hyn yn golygu y bydd y llys yn gwneud popeth o fewn ei allu i dawelu eich meddwl fel y gallwch roi tystiolaeth heb fod ag ofn.

Gall mesurau arbennig gynnwys:

• sgriniau o amgylch blwch y tyst - i'ch atal rhag gorfod gweld y diffynnydd
• tystiolaeth gan ddefnyddio cyswllt byw - gallwch eistedd mewn ystafell y tu allan i ystafell y llys a rhoi tystiolaeth gan ddefnyddio cyswllt teledu byw
• tystiolaeth wedi'i recordio ar fideo - caiff eich datganiad i'r heddlu ei recordio ar dâp fideo a'i chwarae i'r llys
• tynnu perwigiau a gynau - bydd y barnwr a'r cyfreithwyr yn Llys y Goron yn gwneud hyn fel bod y llys yn teimlo'n llai ffurfiol
• rhoi tystiolaeth yn breifat - ni chaniateir aelodau'r cyhoedd yn y llys (ar gyfer troseddau rhywiol ac achosion sy'n cynnwys bygylu)
• defnyddio cymhorthion cyfathrebu (er enghraifft, bwrdd y wyddor)
• holi drwy 'gyfryngwr' - a fydd yn eich helpu i ddeall y cwestiynau a ofynnir i chi, ac yn helpu'r llys i ddeall eich atebion

Os ydych yn teimlo y byddai rhoi tystiolaeth fel hyn yn eich helpu, gallwch siarad ag un o'r canlynol:

• yr heddlu
• rhywun yn y llys
• y cynghorydd cyfreithiol sy'n ymwneud â'ch achos

Llysoedd ieuenctid

Cynhelir y rhan fwyaf o dreialon sy'n cynnwys diffynyddion rhwng deg a dwy ar bymtheg oed yn y llysoedd ieuenctid, sy'n fath arbennig o lys ynadon.

Nid yw llysoedd ieuenctid ar agor i'r cyhoedd, ac mae'r ynadon a'r barnwyr wedi cael hyfforddiant arbennig ar gyfer gwrandawiadau sy'n cynnwys plant a phobl ifanc.

• Pobl ifanc: mynd i'r llys ar ôl cael eich cyhuddo o drosedd

Mwy o wybodaeth ar gyfer tystion ifanc a'u rhieni

Gall y sefydliadau isod roi help a chyngor i chi os ydych yn berson ifanc a bod yn rhaid i chi ymddangos yn y llys.

Y Gymdeithas Genedlaethol er Atal Creulondeb i Blant (NSPCC)

Mae gan yr NSPCC raglen Cymorth i Dystion Ifanc sy'n cynnig cyngor i blant sy'n ymddangos yn y llys.

Gallwch ei ffonio ar y rhif ffôn rhadffon, 0808 800 5000, sydd ar agor 24 awr y dydd, bob dydd.

Efallai y cewch fideo o'r enw 'Giving Evidence - what's it really like?' cyn y bydd yn rhaid i chi fynd i'r llys. Caiff ei gynhyrchu gan yr NSPCC.

Nod y fideo yw eich helpu i deimlo'n fwy hyderus wrth roi tystiolaeth.

• NSPCC (Y Gymdeithas Genedlaethol er Atal Creulondeb i Blant)

Cymorth i Ddioddefwyr

Mae Cymorth i Ddioddefwyr yn elusen sy'n rhoi cymorth i ddioddefwyr, tystion a'u teuluoedd.

• Cymorth i Ddioddefwyr

Dolenni defnyddiol

• Canolfan Gyfreithiol y Plant

• Cymorth i dystion ifanc ar wefan Courtroom Advice Opens new window