Gwefan llywodraeth y DU

Beth yw Treth Enillion Cyfalaf?

Treth ar y cynnydd yng ngwerth asedau megis cyfranddaliadau, tir neu adeiladau rydych chi’n berchen arnynt yw Treth Enillion Cyfalaf. Fel arfer, dim ond pan fyddwch yn gwerthu ased, yn ei roi i ffwrdd neu’n ‘cael gwared’ ar ased mewn unrhyw ffordd arall y bydd rhaid i chi dalu Treth Enillion Cyfalaf, a hynny dim ond os yw wedi cynyddu mewn gwerth ers i chi ei gael. Dim ond pan fydd cyfanswm yr enillion trethadwy ar gyfer y flwyddyn dreth dros lefel benodol a elwir yn ‘swm eithriedig blynyddol’ y byddwch yn talu Treth Enillion Cyfalaf.

Cyfradd Treth Enillion Cyfalaf a’r swm eithriedig blynyddol ar gyfer ymddiriedolwyr

Cyfradd y Dreth Enillion Cyfalaf i ymddiriedolwyr ar gyfer blwyddyn dreth 2011-12 yw 28 y cant.

Y swm eithriedig (di-dreth) blynyddol yn 2012-13 ar gyfer y rhan fwyaf o ymddiriedolaethau yw £5,300. Mae ymddiriedolaethau sydd wedi'u sefydlu ar gyfer buddiolwr anabl yn eithriad. Yn yr achosion hyn, £10,600 yw’r swm eithriedig blynyddol – yr un fath â’r swm ar gyfer unigolion.

Mae’n bosib y gall ymddiriedolwyr leihau cyfradd y dreth hon os byddant yn gymwys i hawlio Rhyddhad Entrepreneuriaid.

• Rhyddhad Entrepreneuriaid

• Treth Enillion Cyfalaf – cyfraddau a throthwyon ar gyfer blynyddoedd a fu Opens new window

Sefyllfaoedd lle gallai Treth Enillion Cyfalaf fod yn ddyledus

Mae gwahanol adegau pan fydd yn rhaid i ymddiriedolaeth dalu Treth Enillion Cyfalaf, a bydd yr adegau hyn yn pennu pwy fydd yn talu.

Os caiff asedau eu trosglwyddo i ymddiriedolaeth

Yn y sefyllfa hon, yr unigolyn a fydd yn trosglwyddo – y setlwr neu’r trosglwyddwr – fydd yn talu. Yr eithriad yw pan fydd y trosglwyddwr yn gwneud hawliad am Ryddhad Daliol. Yn yr achos hwn, bydd yr unigolyn a fydd yn cael yr ased yn talu Treth Enillion Cyfalaf pan fydd yn gwerthu neu’n trosglwyddo’r ased.

Os dosberthir asedau’r ymddiriedolaeth (os ‘ceir gwared’ arnynt)

Yn yr achos hwn, bydd y rheini sy’n gyfrifol am reoli'r ymddiriedolaeth – yr ymddiriedolwyr – fel arfer yn talu. Ymddiriedolaethau hawl absoliwt yw’r prif eithriad, lle mae gan y buddiolwr eisoes 'hawl absoliwt' i eiddo'r ymddiriedolaeth.

Os bydd ymddiriedolwyr yn rhoi’r gorau i breswylio yn y DU neu ddim yn atebol i dalu treth y DU mwyach

Os bydd hyn yn digwydd, bydd yr ymddiriedolwyr yn talu Treth Enillion Cyfalaf yn seiliedig ar werth asedau’r ymddiriedolaeth ar y farchnad yn union cyn i’w statws preswylio newid.

Os bydd buddiolwr yn cael ‘hawl absoliwt’ i rywfaint o’r asedau mewn ymddiriedolaeth, neu’r holl asedau

Bydd gan unigolyn ‘hawl absoliwt’ i ased mewn ymddiriedolaeth os oes ganddo’r hawl neilltuol i ddweud wrth yr ymddiriedolwyr sut mae delio â'r ased. Yn yr achos hwn, mae'n bosib i rywun gael hawl absoliwt am ei fod yn cyrraedd oedran penodol neu am fod yr ymddiriedolaeth yn dod i ben. Bydd yr ymddiriedolwyr yn talu Treth Enillion Cyfalaf yn seiliedig ar werth yr ased ar y farchnad ar y diwrnod y caiff y buddiolwr yr hawl.

• Ymddiriedolaethau hawl absoliwt

• Cyfrifo Treth Enillion Cyfalaf ar gyfer ymddiriedolaethau: gwybodaeth sylfaenol

Sefyllfaoedd lle nad oes rhaid talu Treth Enillion Cyfalaf

Mewn rhai sefyllfaoedd, mae’n bosib i ased gael ei drosglwyddo i rywun arall heb i Dreth Enillion Cyfalaf fod yn daladwy.

Os oes rhywun yn marw ac yn gadael ei asedau i fuddiolwr neu ymddiriedolaeth

Pan fydd rhywun yn marw ac yn gadael ei asedau i rywun arall, un ai mewn ymddiriedolaeth neu fel arall, nid oes rhaid talu Treth Enillion Cyfalaf. Os 'ceir gwared’ ar yr ased yn nes ymlaen, a bod gwerth yr ased wedi cynyddu ers dyddiad y farwolaeth, mae'n bosib y bydd Treth Enillion Cyfalaf yn ddyledus. Mae hyn yn berthnasol i ymddiriedolwyr a buddiolwyr sy'n etifeddu'r ased dan delerau ewyllys neu reolau etifeddu sy'n berthnasol yng Nghymru a Lloegr lle nad oes ewyllys.

Os oes rhywun yn marw a bod buddiant mewn meddiant yn dod i ben

Bydd hyn yn digwydd mewn ymddiriedolaethau 'buddiant mewn meddiant' – lle mae gan fuddiolwr hawl absoliwt ac uniongyrchol i incwm yn deillio o ased sy'n cael ei gadw mewn ymddiriedolaeth. Fel arfer, ni fydd Treth Enillion Cyfalaf i'w thalu pan fydd y buddiolwr yn marw a'i fuddiant mewn meddiant yn dod i ben.

• Ymddiriedolaethau buddiant mewn meddiant

Cyfrifo faint o Dreth Enillion Cyfalaf sy’n ddyledus

Cyfrifir Treth Enillion Cyfalaf am bob blwyddyn dreth (sy'n mynd o 6 Ebrill un flwyddyn i 5 Ebrill y flwyddyn ddilynol). Caiff ei chodi ar gyfanswm eich enillion trethadwy, ar ôl ystyried:

• costau a gostyngiadau perthnasol a all leihau neu ohirio enillion – dilynwch y ddolen isod i gael rhagor o wybodaeth
• colledion a ganiateir
• swm eithriedig (di-dreth) blynyddol yr ymddiriedolwr

Caiff y swm sy’n weddill ei drethu ar y gyfradd gyfredol ar gyfer Treth Enillion Cyfalaf – 28 y cant ar gyfer ymddiriedolwyr.

• Cyfrifo Treth Enillion Cyfalaf ar gyfer ymddiriedolaethau: gwybodaeth sylfaenol

Rhoi gwybod i Gyllid a Thollau EM am enillion cyfalaf a wnaed gan ymddiriedolaeth

Fel ymddiriedolwr, rhaid i chi roi gwybod i Gyllid a Thollau EM am asedau y mae'r ymddiriedolaeth yn cael gwared arnynt os yw unrhyw un o'r canlynol yn berthnasol mewn blwyddyn dreth:

• mae gwerth yr asedau y cafwyd gwared arnynt o leiaf bedair gwaith dros y swm eithriedig blynyddol ar gyfer Treth Enillion Cyfalaf (£42,400) ac rydych wedi cael Ffurflen Dreth Ymddiriedolaethau ac Ystadau
• rydych chi’n atebol i dalu Treth Enillion Cyfalaf

Byddwch yn gwneud hyn drwy lenwi ffurflen SA905 ‘Trust and Estate Capital Gains' (tudalennau atodol Treth Enillion Cyfalaf y Ffurflen Dreth Ymddiriedolaethau ac Ystadau).

• Ffurflen SA905 Trust and Estate Capital Gains a chanllawiau Opens new window

Gofyn i Gyllid a Thollau EM gyfrifo gwerth eich ased

Os ydych am i Gyllid a Thollau EM wirio eich prisiad chi o ased y mae’n rhaid i chi dalu Treth Enillion Cyfalaf arno, gallwch ddefnyddio ffurflen CG34 – ‘Post-transaction valuation checks for capital gains’.

Os byddant yn cytuno â’ch prisiad, ni fyddant yn herio eich defnydd ohono yn eich Ffurflen Dreth Ymddiriedolaethau ac Ystadau.

• Cysylltu â Chyllid a Thollau EM i gael help gyda threth ar ymddiriedolaethau

• Ffurflen CG34 – Post-transaction valuation checks for capital gains Opens new window

Mwy o ddolenni defnyddiol

• Taflen Gymorth Cyllid a Thollau EM 294 – ‘Ymddiriedolaethau a Threth Enillion Cyfalaf’ Opens new window

• Cyfraddau Treth Enillion Cyfalaf a lwfansau di-dreth blynyddol Opens new window

Cysylltiadau defnyddiol

• Ymddiriedolaethau ac Ystadau Cyllid a Thollau EM