Gwefan llywodraeth y DU

Rheolau asiantaethau yn y diwydiant adloniant a modelu

Mae amodau ychydig yn wahanol i’r asiantaethau yn y diwydiannau adloniant a modelu nag mewn diwydiannau eraill. Os ydych yn chwilio am waith adloniant neu fodelu, dylai’ch asiantaeth ddilyn yr amodau hyn.

Telerau cyflogaeth ysgrifenedig

Mae'n rhaid i'ch asiantaeth ddarparu eich telerau cyflogaeth ysgrifenedig i chi cyn darparu unrhyw wasanaethau dod o hyd i waith. Dylai'r rhain gynnwys sut y bydd yr asiantaeth yn dod o hyd i waith i chi, sefyllfaoedd lle y mae gan yr asiantaeth hawl i fynd i gontract ar eich rhan, manylion talu a ffioedd, a'r cyfnod rhybudd.

Codi ffioedd

Gall asiantaethau cyflogaeth godi ffi arnoch pan fyddant yn chwilio am waith i chi yn y diwydiant adloniant neu fodelu o dan yr amgylchiadau canlynol:

1. comisiwn ar enillion o waith y mae'r asiantaeth wedi dod o hyd i chi
2. Ffi ar gyfer cynnwys eich manylion mewn cyhoeddiad neu ar wefan

Dim ond pan fydd asiantaeth wedi dod o hyd i waith i chi y gall dynnu arian o'ch enillion.

Amser i newid meddwl

Pan fydd asiantaeth yn llunio cyhoeddiad ac yn codi ffi arnoch i gynnwys eich manylion, mae'n rhaid i'r asiantaeth roi saith diwrnod i chi newid eich meddwl. Yn ystod y cyfnod hwn gallwch dynnu nôl o'r contract. Ni chaiff yr asiantaeth godi dim ffi arnoch nes bydd yr amser newid meddwl wedi dod i ben.

Casglu cyflog gan gwmni cyflogi

Os oes gennych gytundeb gyda'ch asiantaeth ei bod yn casglu eich cyflog gan gwmni cyflogi yna mae'n rhaid i'r asiantaeth ei roi i chi o fewn deg diwrnod gwaith, oni bai eich bod yn gwneud cais i'r gwrthwyneb. Mae'n rhaid i asiantaethau sy'n gwneud cais am arian neu'n derbyn arian ar eich rhan sefydlu cyfrifon ar wahân ar gyfer cleientiaid er mwyn rhoi'r arian hwnnw yn y banc.

• Dod o hyd i waith drwy asiantaeth cyflogaeth

Rheolau aur defnyddio asiantaethau yn y diwydiant adloniant a modelu

Mae’r mwyafrif o asiantaethau yn y diwydiannau adloniant a modelu yn gyfreithlon. Fodd bynnag, mae rhai sy’n anghyfreithlon. Ceisiwch gofio’r arweiniad canlynol wrth ddefnyddio asiantaethau. Os oes gennych unrhyw bryderon, cysylltwch â’r Llinell gymorth Hawliau Cyflog a Gwaith.

Os oes rhywbeth yn swnio'n rhy dda i fod yn wir, mae'n debyg ei fod

Byddwch yn wyliadwrus o unrhyw un sy'n addo y gallant eich gwneud yn seren dros nos neu o honiadau eithafol eraill. Bydd asiantau amheus yn dweud wrthych beth mae arnoch eisiau ei glywed, er enghraifft, 'chi yw'r union berson yr ydym yn chwilio amdano' er mwyn gwneud i chi gofrestru a thalu ffioedd gormodol a di-angen.

Cwestiynwch unrhyw honiadau y byddant yn dod o hyd i waith i chi ar unwaith. Mae gennych hawl i holi'r asiantau, a dylech fod yn ddrwgdybus o unrhyw un sy'n methu neu'n gwrthod rhoi atebion clir.

Bydd asiantaethau dibynadwy yn dweud wrthych ei bod yn anodd iawn cael eich troed i mewn i'r diwydiant ac mai dim ond nifer fach iawn o bobl sy'n llwyddo. Mae llawer o fodelau a phobl olygus, a llawer o ddiddanwyr ac actorion talentog yn cael trafferth cael digon o waith.

Byddwch yn wyliadwrus o hysbysebion yn honni eu bod yn darparu artistiaid ar gyfer rhaglenni teledu poblogaidd

Nid yw'n debygol eu bod yn wir gan fod y rhaglenni hyn fel arfer yn defnyddio asiantaethau a chleientiaid y maent wedi'u defnyddio o'r blaen. Os oes gennych amheuaeth, ceisiwch ffonio'r cwmni teledu i holi a ydynt yn defnyddio'r asiantaeth, neu gofynnwch i'r asiantaeth am eirdaon gan gleientiaid diweddar.

Peidiwch byth â thalu ar y diwrnod

Os yw asiant yn gofyn i chi am arian y tro cyntaf i chi gyfarfod neu siarad, maent yn torri'r gyfraith, a dylech chithau gerdded ymaith. Dylech eu riportio wrth linell gymorth Hawliau Cyflog a Gwaith neu lenwi'r ffurflen ymholiadau ar-lein.

Peidiwch byth â llofnodi unrhyw beth ar y diwrnod, yn enwedig os ydych dan bwysau i wneud hynny

Bydd asiantaethau dibynadwy yn gadael i chi fynd â'r gwaith papur adref gyda chi i'w ddarllen yn eich amser eich hun.

Sicrhewch eich bod yn deall holl delerau ac amodau'r contract cyn llofnodi. Gofynnwch i rywun arall am help os nad ydych yn deall y telerau a'r amodau eich hun, neu cysylltwch â'r llinell gymorth Hawliau Cyflog a Gwaith i gael cymorth.

Dim ond o dan rai amgylchiadau y caiff asiantaethau godi ffioedd

Mae'n arferol i'ch asiant gymryd comisiwn o'ch enillion, ond os gofynnir i chi am arian cyn neu ar ôl llofnodi contract, gofynnwch beth ydych yn ei gael am eich arian.

Caiff asiantaethau godi ffioedd arnoch mewn cysylltiad â chyhoeddiad sy'n cynnwys eich manylion. Os gofynnir i chi am arian er mwyn rhoi eich manylion mewn cyhoeddiad, gofynnwch am gael gweld copi cyfredol a holwch lle caiff eich manylion eu dosbarthu, er enghraifft, gallech ofyn “Sut y bydd rhoi fy manylion yn y cyhoeddiad hwn yn fy helpu i gael gwaith?”.

Byddwch yn wyliadwrus o asiantaethau sy’n gofyn i chi am ffioedd eraill o hyd

Os ydych wedi talu am gyfres o luniau/gwasanaethau eraill ac yna bod asiantaeth arall yn eich ffonio yn dweud bod angen mwy o luniau a ffioedd arnynt byddwch yn wyliadwrus. Nid oes sicrwydd y dewch o hyd i waith, hyd yn oed gydag asiantaethau dibynadwy, ond byddwch yn wyliadwrus o bobl sy'n gofyn i chi am ffioedd eraill o hyd.

Mae gennych saith niwrnod i newid eich meddwl ar ôl cytuno i ffioedd cyhoeddi

Os byddwch yn cytuno i'ch manylion gael eu dosbarthu mewn cyhoeddiad, cofiwch bob amser fod gennych saith niwrnod i newid eich meddwl ac na chaiff yr asiantaeth gymryd y ffi yn ystod y cyfnod hwnnw. Os bydd asiantaeth yn ceisio cymryd y ffi, mae hyn yn drosedd a dylech roi gwybod amdanynt wrth linell gymorth Hawliau Cyflog a Gwaith.

Ble mae cael cymorth

Gall y llinell gymorth Hawliau Cyflog a Gwaith rhoi cymorth i chi ar eich hawliau fel gweithiwr asiantaeth. Os oes gennych ymholiad cyffredinol ynghylch eich hawliau cyflogaeth fel gweithiwr asiantaeth gallwch ffonio’r llinell gymorth neu ddefnyddio ei ffurflen ar-lein.

Os hoffech wneud cwyn am asiantaeth cyflogaeth, dylech gwblhau ffurflen cwyn ar-lein yr Arolygiaeth Safonau'r Asiantaethau Cyflogi.

• Llinell gymorth Hawliau Cyflog a Gwaith

• Cwyno am asiantaeth i’r Arolygiaeth Safonau'r Asiantaethau Cyflogaeth Opens new window