Gwefan llywodraeth y DU

Gwneud cais am dâl dileu swydd pan derfynir eich cyflogaeth dros dro

Efallai y gallech wneud cais am dâl dileu swydd os yw un o'r canlynol wedi digwydd i chi:

• terfynwyd eich cyflogaeth heb dâl
• rydych wedi gweithio cyfnod o amser byr gan ennill llai na hanner eich cyflog wythnosol

Rhaid i'r cyfnod o derfynu cyflogaeth neu weithio amser byr fod wedi para un ai:

• pedair wythnos neu ragor yn olynol, neu
• gyfanswm o chwe wythnos lawn neu ragor o fewn cyfnod o 13 wythnos

• Terfynu'ch cyflogaeth dros dro

Mae'r amserlen ar gyfer gwneud cais am dâl dileu swydd yn llym ac mae'n syniad da ceisio cyngor os ydych yn ansicr ynglŷn â beth i'w wneud nesaf. Gallech gysylltu â llinell gymorth Acas (y Gwasanaeth Cynghori, Cymodi a Chyflafareddu) i geisio cyngor pellach.

• Manylion cyswllt Acas

Y broses ar gyfer gwneud cais

Os ydych chi eisiau gwneud cais am dâl dileu swydd ar ôl i'ch cyflogaeth gael ei therfynu, dylech ddilyn y broses gywir.

Eich rhybudd ysgrifenedig

Y cam cyntaf yw rhoi rhybudd ysgrifenedig i'ch cyflogwr yn egluro eich bod yn bwriadu gwneud cais am dâl dileu swydd. Mae'n rhaid i chi ei roi iddo o fewn pedair wythnos i ddiwedd un o'r cyfnodau hyn:

• cyfnod o bedair wythnos lawn neu ragor, yn olynol, o derfynu cyflogaeth dros dro neu weithio amser byr
• cyfanswm o chwe wythnos lawn neu ragor o derfynu cyflogaeth dros dro neu weithio amser byr, o fewn cyfnod o 13 wythnos

Ymateb eich cyflogwr

Yna, bydd gan eich cyflogwr saith niwrnod un ai i dderbyn eich cais neu i roi 'gwrthrybudd' ysgrifenedig i chi. Os na fydd eich cyflogwr yn rhoi gwrthrybudd i chi, gallwch gymryd yn ganiataol ei fod wedi derbyn eich cais.

Mae gwrthrybudd yn rhoi gwybod i chi nad yw'ch cyflogwr yn derbyn eich cais am dâl dileu swydd oherwydd y bydd gwaith ar gael yn y dyfodol agos. Mae’n rhaid i'r 'dyfodol agos' fod o fewn pedair wythnos, ac mae’n rhaid i'r gwaith bara o leiaf 13 wythnos yn ddi-dor.

Os bydd eich cyflogwr yn rhoi gwrthrybudd i chi ni chewch dâl dileu swydd oni fydd Tribiwnlys Cyflogaeth yn penderfynu o'ch plaid. Caiff eich cyflogwr benderfynu tynnu'r gwrthrybudd yn ôl drwy ddweud wrthych yn ysgrifenedig.

• Tribiwnlysoedd Cyflogaeth: cyflwyniad

Ymddiswyddo

Er mwyn gallu cael tâl dileu swydd mae'n rhaid i chi ymddiswyddo drwy roi un o'r canlynol:

• wythnos o rybudd
• y cyfnod rhybudd sy'n ofynnol yn eich contract cyflogaeth (os yw hwnnw'n hwy nag wythnos)

Mae'n bwysig iawn eich bod yn amseru'ch rhybudd yn iawn, a gall ceisiadau am dâl dileu swydd fethu os na fyddwch chi'n rhoi'ch rhybudd yn y ffordd gywir. Os bydd saith niwrnod wedi mynd heibio ers i chi roi rhybudd ysgrifenedig i'ch cyflogwr ac na fydd eich cyflogwr wedi rhoi gwrthrybudd i chi, dylech ymddiswyddo dair wythnos ar ôl i'r cyfnod o saith niwrnod ddod i ben.

Os yw'ch cyflogwr wedi rhoi gwrthrybudd i chi ond yna wedi'i dynnu'n ôl, rhaid i chi ymddiswyddo o fewn tair wythnos i’r dyddiad y cafodd ei dynnu’n ôl.

Os yw'ch cyflogwr wedi rhoi gwrthrybudd ac nad yw'n ei dynnu'n ôl, gallech fynd â'ch achos i Dribiwnlys Cyflogaeth. Ar ôl i chi gael gwybod beth yw penderfyniad y Tribiwnlys Cyflogaeth, bydd gennych dair wythnos i ymddiswyddo. Golyga hyn na fydd angen i chi ymddiswyddo nes eich bod yn gwybod beth yw penderfyniad y Tribiwnlys Cyflogaeth.

Os bydd eich cyflogwr yn apelio yn erbyn penderfyniad y Tribiwnlys Cyflogaeth, dim ond tair wythnos fydd gennych i ymddiswyddo bryd hynny hefyd. Felly, os yw'ch cyflogwr yn ennill ei apêl, gallech ganfod eich bod heb swydd a heb iawndal dileu swydd chwaith.

Os ydych yn ansicr ynghylch sut mae'r broses hon yn gweithio, dylech geisio cyngor.

Ble mae cael cymorth

Os oes angen rhagor o gyngor arnoch, gallwch gysylltu ag Acas neu edrych ar yr adran cysylltiadau cyflogaeth defnyddiol. Os ydych chi'n aelod o undeb llafur, fe allwch chi gael cymorth, cyngor a chefnogaeth ganddyn nhw hefyd.

• Contractau cyflogaeth

• Undebau llafur