Gwefan llywodraeth y DU

Pam y gwneir gorchmynion gofal

Cyn gwneud gorchymyn gofal, rhaid i'r llys fod yn sicr o'r canlynol:

Pan wneir gorchymyn gofal, mae'n gyfrifoldeb ar yr awdurdod lleol i ofalu am y plentyn, ac i roi llety a gofal iddo. Yr awdurdod sy'n gyfrifol am ddiwallu holl anghenion y plentyn tra bo'r gorchymyn gofal mewn grym.

Dim ond i blant o dan 17 oed (neu 16 os yw'r plentyn wedi priodi) y gellir gwneud gorchymyn gofal. Daw'r gorchymyn gofal i ben os caiff y plentyn ei fabwysiadu, ac ni all barhau heibio'i benblwydd yn 18 oed.

• Beth yw cyfrifoldeb rhiant?

Addysgu plant sydd mewn gofal

Pan fo plentyn yn dod o dan ofal yr awdurdod lleol (un ai oherwydd gorchymyn gofal neu eu bod yn cael eu derbyn o wirfodd), mae gan yr awdurdod lleol sy'n edrych ar eu hôl ddyletswydd i sicrhau eu bod yn cael yr addysg gorau posib.

Rhaid i bob plentyn sy'n derbyn gofal gael cynllun gofal cyffredinol. Dylai'r cynllun hwn gynnwys beth sy'n cael ei wneud i sicrhau eu bod yn cael addysg priodol. Yn y mwyafrif helaeth o achosion, gwneir penderfyniadau ynghylch lles plentyn unigol gan weithiwr cymdeithasol a rhiant maeth y plentyn (neu weithiwr gofal preswyl). Gan ddibynnu ar amgylchiadau penodol, gallai rhieni gwaed y plentyn gael eu cynnwys yn y penderfyniadau hynny.

Mae angen i'r gweithiwr cymdeithasol, ar y cyd â'r gofalwr maeth neu'r gweithiwr gofal preswyl, wneud penderfyniadau ynghylch beth sy'n rhaid ei wneud er mwyn helpu'r plentyn i gyflawni ei botensial/photensial llawn. Mae eu cyfrifoldebau yn cynnwys:

• llunio cynllun addysg personol i'r plentyn, a sicrhau eu bod yn cael digon o gefnogaeth yn yr ysgol
• gwneud yn siŵr bod y plentyn yn mynychu'r ysgol yn ddyddiol
• dewis ysgol a gwneud cais am le ynddi pan fydd angen
• gwneud yn siŵr bod cysylltiadau da gydag athro penodedig yn ysgol y plentyn
• bod yn rhan o unrhyw asesiad ar gyfer anghenion addysgol arbennig
• gwneud yn siŵr bod y gofalwyr maeth yn mynychu nosweithiau rhieni ac unrhyw ddigwyddiadau eraill yn yr ysgol y dylai rhieni eu mynychu

Bydd y ddolen isod yn gofyn i chi roi manylion eich cyfeiriad ac yna'n mynd â chi at wefan eich awdurdod lleol lle gallwch gael mwy o wybodaeth.

• Cael gwybod ynghylch cefnogaeth am blant sy'n cael eu gofalu amdano Opens new window

Pwy sy’n gwneud beth?

Llwythwch y taflenni canlynol oddi ar y we er mwyn cael mwy o wybodaeth ynghylch pwy sy'n gyfrifol am wneud penderfyniadau am addysg plant sy'n derbyn gofal, a sut y gallwch chi eu cefnogi.

• Download 'Sut gall gweithwyr cymdeithasol a gofalwyr gefnogi addysg plant sy'n derbyn gofal' (PDF, 212K)

• Download 'Gweithiwr cymdeithasol ynteu ofalwr: pwy sy'n gwneud y penderfyniadau' (PDF, 351K)

• Cymorth gyda ffeiliau PDF