Gwefan llywodraeth y DU

Cael help a chyngor am ddim ar iawndal

Ni allwch gael cymorth cyfreithiol (arian cyhoeddus) i'ch helpu i dalu am y rhan fwyaf o achosion anaf personol.

Mae'n werth cael cyngor cychwynnol cyn i chi fynd at gyfreithiwr neu gwmni rheoli hawliadau i ddechrau hawliad. Bydd hyn yn eich helpu i gael gwybod beth fydd ynghlwm wrth gymryd camau cyfreithiol a faint y bydd yn ei gostio i chi.

Gall canolfannau cyngor lleol, canolfannau'r gyfraith a Chanolfannau Cyngor ar Bopeth roi cyngor am ddim i chi.

• Dod o hyd i'ch Canolfan Cyngor ar Bopeth leol

• Dod o hyd i ganolfan y gyfraith leol Opens new window

Cyflogi cyfreithiwr

Gall cymryd camau cyfreithiol yn erbyn rhywun fod yn gostus iawn. Mae'r gyfraith yn gymhleth, felly efallai y bydd angen help gan gyfreithiwr arnoch.

Dylai'r cyfreithiwr roi gwybod i chi beth yw'r costau cyn i chi gytuno i'w gyflogi. Ni ddylai godi tâl arnoch am eich cyfarfod cyntaf i drafod y mater.

Dylech ofyn cwestiynau fel:

• Beth yw eich siawns o ennill?
• Beth yw'r risgiau?
• Beth yw'r costau?
• Pa mor hir fydd yr achos yn ei gymryd?

Yna byddwch mewn sefyllfa well i weithio allan a yw'n werth cymryd camau cyfreithiol.

Gallwch ddod o hyd i gyfreithiwr neu asiantaeth gynghori gan ddefnyddio'r ddolen isod.

• Dod o hyd i gynghorydd cyfreithiol

Cyflogi cwmni rheoli hawliadau

Gall busnesau a elwir yn gwmnïau rheoli hawliadau eich helpu i ddod o hyd i gyfreithiwr a setlo hawl am iawndal y tu allan i'r llys.

Nid yw'r rhan fwyaf o drafodwyr hawliadau yn gyfreithwyr, ac felly ni allant eich cynrychioli mewn llys.

Yn gyffredinol, ni chaniateir i gwmnïau rheoli hawliadau:

• gysylltu â chi drwy alwadau diwahoddiad
• rhoi pwysau arnoch i ddefnyddio eu gwasanaethau

Os byddwch yn llofnodi contract gyda hwy, mae'n rhaid iddynt roi'r cyfle i chi newid eich meddwl o fewn 14 diwrnod i'r dyddiad llofnodi.

Caiff cwmnïau rheoli hawliadau eu rheoleiddio gan y llywodraeth, felly dylech sicrhau bod y cwmni wedi'i awdurdodi, gan ddefnyddio'r adnodd yn y ddolen isod, cyn eu defnyddio.

(Os yw cwmni wedi'i awdurdodi - wedi cael caniatâd i gynnal ei fusnes - nid yw hyn yn golygu bod y llywodraeth yn argymell nac yn cymeradwyo'r busnes.)

Gallwch hefyd sicrhau hyn drwy gysylltu â'r Uned Rheoleiddio Cwmnïau Rheoli Hawliadau:

E-bost:

info@claimsregulation.gov.uk

Telephone: 0845 450 6858

• Cadarnhau a yw busnes hawliadau iawndal wedi’i awdurdodi Opens new window

Defnyddio cynigion 'dim ennill, dim ffi'

Fel arfer bydd yn rhaid i chi gyflogi cyfreithiwr gan ddefnyddio cytundeb 'dim ennill, dim ffi'. Mae hyn yn golygu mai dim ond os byddwch yn ennill yr achos y bydd yn rhaid i chi dalu ffi'r cyfreithiwr.

Efallai y bydd yn rhaid i chi dalu am rai costau eraill o hyd, fel:

• ffioedd i dalu am arbenigwyr
• ffioedd llys
• treuliau teithio

Os byddwch yn ennill, bydd yn rhaid i chi dalu ffioedd eich cyfreithiwr a chostau eraill, ond dylech allu cael yr ochr arall i dalu'r rhan fwyaf, os nad y cyfan, o'r costau hyn. Efallai y bydd y cyfreithiwr hefyd yn codi ffi am ennill yr achos.

Os byddwch yn colli, bydd yn rhaid i chi dalu am:

• gostau cyfreithiol yr ochr arall
• treuliau a chostau eraill, fel ffioedd ar gyfer tystion

Efallai y byddwch am drefnu yswiriant yn erbyn talu costau cyfreithiol ychwanegol. Bydd cyfreithiwr yn rhoi cyngor i chi ar hyn.

Cadarnhau a yw eich polisïau yswiriant yn talu am gostau cyfreithiol

Dylech ystyried trefnu yswiriant i'ch diogelu rhag bil cyfreithiol mawr. Gall y bil fod yn arbennig o fawr os byddwch yn colli'r achos a'ch bod yn gorfod talu costau'r ochr arall.

Efallai bod gennych yswiriant eisoes i dalu am gostau cyfreithiol. Darllenwch eich polisïau yswiriant presennol i weld a ydynt yn cynnwys yswiriant treuliau cyfreithiol. Efallai bod gennych bolisïau fel:

• yswiriant modur
• yswiriant cynnwys cartref
• yswiriant gwyliau

Efallai eich bod wedi'ch diogelu rhag costau cyfreithiol hefyd os ydych yn aelod o undeb llafur neu sefydliad aelodaeth fel yr RAC neu'r AA.

Fel arfer dim ond ar gyfer rhai mathau o broblemau cyfreithiol y mae polisïau yswiriant yn eich diogelu a bydd ganddynt delerau ac amodau eraill.

Cael yswiriant ar ôl i chi gael damwain neu anaf

Os nad yw eich polisïau yswiriant presennol yn darparu yswiriant treuliau cyfreithiol, efallai y byddwch am drefnu polisi yswiriant 'ar ôl y digwyddiad'.

Gall eich cyfreithiwr neu'ch cwmni rheoli hawliadau eich helpu i ddewis y polisi cywir a bydd weithiau yn ei drefnu ar eich rhan.

Ni fydd rhai cwmnïau yswiriant yn eich yswirio os ydynt o'r farn nad yw'r achos yn debygol o lwyddo, ac mae rhai polisïau yswiriant ar ôl y digwyddiad yn ddrud iawn. Os byddwch yn ennill yr achos, efallai y gallwch gael rhywfaint o gost y polisi yn ôl gan yr ochr sydd wedi colli. Ni fyddwch yn cael y gost yn ôl os byddwch yn colli.