Gwefan llywodraeth y DU

Nodwch fod gan y wefan hon system allweddumynediad llywodraeth y DU

Gwasanaethau cyhoeddus i gyd yn un lle

Trefn llywio pennaf

Dydd Mercher, 3 Hydref 2012

dolenni i dudalennau eraill yn yr adran hon

Pori wrth destun

Pori wrth bobl

Pobl anabl - Nodwch, os gwelwch yn dda, na ddiweddarir yr adran hon bellach

Hawliau cyflogaeth a’r Ddeddf Gwahaniaethu ar sail Anabledd

Mae gan weithwyr anabl yr un hawliau cyflogaeth cyffredinol â gweithwyr eraill, ond mae 'na rai darpariaethau arbennig eraill ar eu cyfer o dan y Ddeddf Gwahaniaethu ar sail Anabledd. Un agwedd bwysig ar hyn yw'r hawl i addasiadau rhesymol yn y gweithle

Deddf Gwahaniaethu ar sail Anabledd

Dan y Ddeddf, mae'n anghyfreithlon i gyflogwyr wahaniaethu yn erbyn pobl anabl am reswm sy'n gysylltiedig â'u hanabledd, ymhob agwedd ar gyflogaeth, oni ellir cyfiawnhau hynny. Mae’r Ddeddf yn cynnwys pethau megis:

ffurflenni cais
trefniadau cyfweld
profion medrusrwydd
cynigion am swydd
telerau cyflogaeth
cyfleoedd hyfforddi, trosglwyddo a dyrchafu
buddion cysylltiedig â gwaith megis mynediad at gyfleusterau hamdden neu luniaeth
diswyddo neu ddileu swydd

Addasiadau rhesymol yn y gweithle

Dan y Ddeddf Gwahaniaethu ar sail Anabledd, mae gan eich cyflogwr ddyletswydd i wneud 'addasiadau rhesymol' i sicrhau nad yw'r trefniadau cyflogaeth nac unrhyw nodwedd ffisegol yn y gweithle yn eich rhoi dan anfantais sylweddol.

Dyma enghreifftiau o'r mathau o addasiadau y dylai eich cyflogwr eu hystyried, mewn ymgynghoriad â chi:

dyrannu rhywfaint o'ch gwaith i rywun arall
eich trosglwyddo i swydd arall neu fan gwaith arall
gwneud addasiadau i'r adeiladau lle rydych yn gweithio
bod yn hyblyg am eich oriau - rhoi oriau gweithio craidd gwahanol i chi a gadael i chi fynd o'r swyddfa ar gyfer triniaeth, asesiadau neu ailsefydlu
darparu hyfforddiant neu ail-hyfforddiant os na allwch wneud eich swydd bresennol mwyach
darparu cyfarpar wedi'i addasu
gwneud cyfarwyddiadau a llawlyfrau yn fwy hwylus
darparu darllenydd neu ddehonglydd

Pethau i'w hystyried yn y gwaith

Gallwch chwarae rhan ragweithiol wrth drafod y trefniadau hyn gyda'ch cyflogwr. Hefyd, efallai yr hoffech annog eich cyflogwr i siarad â rhywun sy'n arbenigo mewn darparu cymorth cysylltiedig-â-gwaith i bobl anabl, megis cynghorydd iechyd galwedigaethol.

Ymhlith y materion y mae angen i'r ddau ohonoch eu hystyried y mae:

pa mor effeithiol fydd addasiad?
a fydd yn golygu bod eich anabledd yn peri ychydig llai o anfantais ynteu a fydd yn lleihau'r anfantais yn sylweddol?
ydy'r addasiad yn ymarferol?
a fydd yr addasiad yn ymyrryd llawer ar y gwaith?
a fydd yn helpu pobl eraill yn y gwaith?
a ellir ei fforddio?

Efallai y byddwch am sicrhau bod eich cyflogwr yn gwybod am y rhaglen Mynediad at Waith gan y Ganolfan Byd Gwaith. Trwy'r rhaglen hon, gall cyflogwyr gael cyngor am addasiadau priodol yn ogystal â rhywfaint o gymorth ariannol o bosib tuag at gost yr addasiadau.

Mynediad at Waith - cymorth ymarferol yn y gwaith

Dileu swydd

Ni chaiff eich cyflogwr ddewis dileu eich swydd chi gan eich bod yn anabl nac am unrhyw reswm yn ymwneud â'ch anabledd. Os yw'ch cyflogwr wrthi'n ymgynghori ar unrhyw achosion dileu swyddi at y dyfodol, dylai gymryd camau rhesymol i sicrhau eich bod wedi eich cynnwys yn yr ymgynghoriadau.

Rhaid i'ch cyflogwr hefyd wneud addasiadau rhesymol i unrhyw feini prawf dethol y maent yn ei greu ar gyfer dethol cyflogeion mewn achosion dileu swyddi, i sicrhau nad yw'r meini prawf yn gwahaniaethu yn erbyn cyflogeion anabl. Er enghraifft, un addasiad rhesymol i'ch cyflogwr ei wneud fyddai peidio ag ystyried absenoldeb oherwydd salwch (sy'n gysylltiedig ag anabledd) os yw presenoldeb yn rhan o'r cynllun dethol mewn achos dileu swyddi.

Dileu swyddi (adran cyflogaeth - cyffredinol)

Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol

Mae'r Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol yn ffynhonnell dda o gyngor os teimlwch i chi ddioddef gwahaniaethu yn eich erbyn yn y gwaith neu fan arall. Gall helpu hefyd os teimlwch i chi ddioddef gwahaniaethu yn eich erbyn a'ch bod am gyflwyno hawliad mewn Tribiwnlys Cyflogaeth.