Gwefan llywodraeth y DU

Rôl awdurdodau’r heddlu

Nid oes gan Brydain un heddlu cenedlaethol. Yn hytrach, ceir 43 llu unigol yng Nghymru a Lloegr. Mae pob heddlu’n gweithredu'n unol â chanllawiau'r Swyddfa Gartref, ond mae gan bob heddlu awdurdod sy’n bennaf gyfrifol am gyllido pob heddlu.

Mae’r awdurdodau hyn yn sefydliadau annibynnol sy’n cynnwys cynghorwyr lleol, trigolion ac ynad lleol. Maent yn pennu cyfeiriad strategol yr heddlu ac yn dal prif gwnstabliaid yn atebol ar ran y gymuned leol.

Gallwch gysylltu â’ch awdurdod heddlu lleol os oes gennych fater i’w godi am eich heddlu lleol neu bryderon yn ei gylch.

Mae awdurdodau’r heddlu’n gyfrifol am y canlynol:

• goruchwylio cyllideb yr heddlu a phenderfynu faint o dreth cyngor ddylai gael ei wario ar blismona
• dewis y prif gwnstabl ac uwch swyddogion yr heddlu
• gweithio’n agos gyda thrigolion lleol i gael gwybod beth mae arnynt ei eisiau gan yr heddlu lleol
• gosod nodau plismona lleol
• sicrhau bod trigolion yn cael gwerth da o’u heddlu lleol
• goruchwylio cwynion yn erbyn yr heddlu

• Cymdeithas Awdurdodau’r Heddlu Opens new window

O lle mae cyllid yr heddlu’n dod

Mae’r arian sy’n cael ei wario gan eich heddlu lleol yn dod o gyfuniad o ffynonellau, gan gynnwys treth cyngor lleol ac arian gan y llywodraeth.

Bydd yr heddlu’n cael grantiau y Swyddfa Gartref, yr Adran Cymunedau a Llywodraeth Leol a Llywodraeth Cynulliad Cymru. Uned Cyllid yr Heddlu a Phensiynau yn y Swyddfa Gartref sy’n goruchwylio'r grantiau hynny.

Yna, bydd y Swyddfa Gartref yn rhannu’r grantiau ymhlith awdurdodau’r heddlu.

• Cael gwybod mwy am grantiau’r llywodraeth ar gyfer yr heddlu Opens new window

Sut mae’r arian yn cael ei wario

Bydd y rhan fwyaf o arian yn cael ei roi i amrywiol unedau’r heddlu ar gyfer gwaith penodol yr heddlu gan awdurdodau’r heddlu, prif gwnstabliaid ac uwch swyddogion yr heddlu.

Rhaid defnyddio rhywfaint o arian gan y Swyddfa Gartref i dalu am raglenni cenedlaethol sy’n ofynnol gan y llywodraeth, megis y Prosiect Cyfathrebu Tonnau Awyr ar gyfer gwella dulliau cyfathrebu’r heddlu.

Rhoddir gweddill yr arian i’r heddlu ar sail fformiwla ‘anghenion perthynol’, a ddefnyddir i benderfynu faint sydd ei angen ar bob heddlu mewn gwirionedd.

Faint mae’r Swyddfa Gartref yn ei wario ar yr heddlu

Bob blwyddyn, bydd y Swyddfa Gartref yn cyfrifo faint o arian sy'n cael ei wario ar blismona yng Nghymru a Lloegr.

Dyma’r ffigurau ar gyfer yr ychydig flynyddoedd diwethaf:

• 2010-11 (gwariant disgwyliedig) £4,808,807,759
• 2009-10 £4,682,677,857
• 2008-09 £4,559,863,930
• 2007-08 £4,432,973,642

• Mwy o wybodaeth am gyllido ar wefan Heddlu’r Swyddfa Gartref Opens new window

Cael gwybod faint mae eich heddlu’n ei wario

Mae nifer o heddluoedd yn dangos eu cyllidebau ar eu gwefannau. Edrychwch ar wefan eich heddlu lleol i weld a yw eu cyllideb yno.

Os nad ydyw, gallwch wneud cais uniongyrchol am gopi gan eich heddlu lleol.

• Dod o hyd i heddlu, tîm plismona cymdogaeth neu awdurdod heddlu